Cảnh báo ca bệnh bại liệt xâm nhập

Ở Việt Nam đã xảy ra các dịch bại liệt lớn vào năm 1957-1959. Tỷ lệ mắc lên đến 126,4/100.000 dân (1959).

Từ năm 1962 khi Việt Nam chế tạo thành công vắc xin bại liệt sống giảm độc lực Sabin (OPV) giúp tỷ lệ mắc và tử vong do bại liệt giảm đáng kể và không có các vụ dịch. Sau năm 1975, Chương trình tiêm chủng mở rộng (TCMR) triển khai với trên 90% trẻ em được uống vắc xin bại liệt/năm, nhờ đó giảm nhanh trẻ mắc. Đến năm 2.000, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tuyên bố VN thành công trong khống chế bệnh bại liệt trên toàn quốc, không còn một bệnh nhân bại liệt nào do vi rút bại liệt hoang dại gây nên.

Uống vắc xin ngừa bại liệt

Bại liệt hoang dại song hành cùng vi rút biến đổi gen

Theo WHO từ đầu năm 2019 đến nay vẫn ghi nhận 66 bệnh nhân nhiễm vi rút bại liệt hoang dại tại Pakistan và Afghanistan. Một phần nguyên nhân do tỷ lệ uống vắc xin bại liệt OPV rất thấp tại 2 quốc gia này.

Bên cạnh các ca bại liệt hoang dại, vẫn còn các ca bệnh bại liệt do biến đổi di truyền với hàng chục ca mỗi năm. Riêng 8 tháng đầu năm nay đã có 53 ca tại một vài quốc gia châu Á và châu Phi. Trường hợp gần nhất được ghi nhận tại một tỉnh giáp biên tại quốc gia láng giềng Trung Quốc vào tháng 4.2019.

Đây là các ca mắc bại liệt do vi rút bại liệt có nguồn gốc từ vắc xin uống, đào thải qua phân ra môi trường bên ngoài rồi biến đổi kiểu gen có khả năng gây bệnh trở lại ở những cộng đồng có tỷ lệ uống/tiêm vắc xin bại liệt thấp. Mặc dù tỷ lệ này là rất rất nhỏ (chỉ 3 - 4 ca/triệu liều) nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ gây bệnh dịch tại cộng đồng.

Theo các chuyên gia về y tế dự phòng, thuận tiện trong việc giao thương hiện nay là nguy cơ mang theo mầm bệnh tại mỗi điểm đến khác nhau. VN có nguy cơ xâm nhập các ca bại liệt từ mọi nơi trên thế giới nếu không có biện pháp ngăn chặn phù hợp.

Có thể loại bỏ hoàn toàn

Bại liệt là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi rút bại liệt gây nên. Vi rút xâm nhập vào cơ thể qua thực phẩm, sau đó đến hệ thần kinh, thường gây liệt ở chân nhiều hơn ở tay; người mắc có thể tử vong do bị liệt cơ hô hấp.

Nhờ duy trì tỷ lệ uống vắc xin OPV cao trong liên tục nhiều năm qua, Việt Nam đã không còn ghi nhận bất kỳ trường hợp bại liệt nào kể từ ca bệnh cuối cùng tại Phú Yên (1997). Tuy nhiên, các chuyên gia tiêm chủng lo ngại trước thực tế, thành công đó phần nào khiến cộng đồng chủ quan, một số các bậc cha mẹ có khuynh hướng “thuận theo tự nhiên” không cần tiêm chủng phòng bệnh cho trẻ.

Các chuyên gia lưu ý, vi rút bại liệt có thể tồn tại một thời gian nhất định từ vài tuần đến hằng tháng tại môi trường bên ngoài và gây bệnh duy nhất là người. Nếu duy trì tỷ lệ miễn dịch cộng đồng cao, vi rút sẽ không có cơ hội lây lan, dần bị cô lập và loại bỏ hoàn toàn. Do đó, việc tiêm chủng giúp bảo vệ trẻ và cộng đồng.

Trẻ không được sử dụng vắc xin phòng bệnh bại liệt nếu mắc bệnh sẽ để lại đi chứng liệt và tàn tật suốt đời. Các bậc cha mẹ cần ghi nhớ cho trẻ đi uống đủ 3 liều vắc xin bại liệt và tiêm 1 mũi vắc xin bại liệt để bảo vệ con mình.

Theo Thanh niên