Tắc dòng, ô nhiễm

“Chưa bao giờ cây lục bình (hay còn gọi là bèo Nhật Bản) xuất hiện nhiều trên sông Như Ý như hiện nay”- đó là lời tâm sự pha chút lo lắng của hàng trăm nông dân ở trong vùng con sông này cung cấp nước tưới tiêu cho đồng ruộng. Loài cây ngoại lai này đang “tấn công” dòng sông Như Ý với nhiều nơi mật độ dày đặc, dòng nước gần như không chảy, xâm nhập vào trong nội đồng gây ô nhiễm môi trường cục bộ và khó khăn trong sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản.

Nhiều đoạn sông ở huyện Phú Vang phủ đầy lục bình

Tại Phú Mỹ (huyện Phú Vang), ông Nguyễn Đức Phú, Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: “Hàng năm, UBND huyện đều giao phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) phân bổ nguồn vốn khoảng 24 triệu đồng để địa phương chi trả cho đội thu gom vớt bèo lục bình trên sông Như Ý. Riêng ngân sách của xã năm nay chi thêm 9 triệu đồng để vớt bèo nhưng vẫn không hiệu quả”.

Bèo xuất hiện nhiều nơi, không xử lý hết dẫn đến rác thải ứ đọng, rau muống mọc đan xen kết thành tảng làm sông Như Ý chảy qua địa bàn xã Phú Mỹ như “mắc nghẹn”. Khi vớt bèo tấp lên bờ cũng gây ô nhiễm môi trường các khu dân cư.

“Tháng 9 vừa qua, có trận mưa đầu mùa, bèo lùa về “mắc kẹt” ở cầu Cầu Long gây áp lực lên thành cầu. Địa phương phải huy động đội vớt bèo khơi thông, nếu không cầu sẽ sập”, anh Phú cho biết.

Cây lục bình xuất hiện nhiều vào tầm tháng 5-8. Không chỉ dày đặc trên đoạn sông dài 6km chảy qua địa bàn xã Phú Mỹ từ thôn Dưỡng Mong về giáp xã Phú Hồ mà còn xâm nhập vào trong nội đồng thông qua các con hói trên chiều dài gần 3km. Trong khi đó, các xứ đồng ở đây muốn lấy nước tưới đều buộc phải vớt bèo để khơi thông dòng chảy. Đường thủy đạo dẫn ra cống Sáu Cửa do bèo ứ đọng, các hộ nuôi trồng thủy sản cũng bị thiệt hại.

Nói về tình hình sản xuất nông nghiệp, ông Nguyễn Thọ, Giám đốc kiêm Chủ tịch HĐQT HTX NN Phú Mỹ 2 cho biết: “Hàng năm, HTX cũng phải bỏ ra 15-20 triệu đồng và huy động các đoàn thể ra quân để xử lý bèo lục bình trên các nhánh sông phụ. Việc nguồn nước bị ứ đọng, ô nhiễm ảnh hưởng đến việc tưới tiêu, năng suất của 70 ha lúa trên toàn bộ 212 ha lúa đưa vào sản xuất hàng năm của HTX”.

Tại xã Phú Hồ (huyện Phú Vang), xã Thủy Thanh, Thủy Tân (thị xã Hương Thủy), hàng năm cũng được cấp trên phân bổ từ 10-20 triệu đồng để xử lý bèo lục bình. Trong khi việc xử lý bèo trên nhánh chính của sông Như Ý chưa hiệu quả do bèo đẻ nhanh thì bèo ở vùng nội đồng gần như “bỏ ngỏ” bởi không có kinh phí.

Anh Dương Văn Quyết, Cán bộ Địa chính - Môi trường xã Phú Hồ cho hay: “Sông Như Ý chảy qua địa bàn xã khoảng 7km từ trên chợ Sam về cầu Nam Dương (thôn Lê Xá Tây). Địa phương được giao nhiệm vụ xử lý bèo ở khúc sông khoảng 3km từ trạm bơm Lê Xá Tây đến trạm bơm Thủy Thanh. Thế nhưng khi vừa xử lý xong được ít tháng thì bèo trên thượng nguồn các xã lại đổ về.”

Theo ghi nhận của chúng tôi, do năm nay không có lũ, bèo không đẩy về sông Đại Giang được nên ở khu vực Nam Dương- Trung Chánh (xã Phú Hồ), bèo xuất hiện dày đặc. Việc xử lý bèo ở nhánh sông chính được đưa lên bỏ “phơi” trên bờ đê, các tuyến đường cũng gây ô nhiễm cho các khu dân cư.

Xử lý thiếu đồng bộ

Việc không xử lý dứt điểm, bèo lục bình “đẻ” rất nhanh nên hiện nhiều địa phương ở huyện Phú Vang, thị xã Hương Thủy đang “đổ lỗi” cho nhau trong việc xử lý loài cây ngoại lai này.

Anh Nguyễn Đức Phú, Phó Chủ tịch UBND xã Phú Mỹ cho hay: “Do sông Như Ý khi đi qua địa bàn xã chảy về các địa phương khác “không có đường thoát”, trong khi các xã khác xử lý bèo không kỹ dẫn đến bèo bị đổ dồn về. Hiện sông Như Ý chảy qua địa bàn xã như một cái “túi” đựng bèo vậy”.

Còn tại xã Phú Hồ, anh Dương Văn Quyết, Cán bộ Địa chính- Môi trường xã lại cho rằng: “Do nước ở thượng nguồn và hạ nguồn thay đổi liên tục, các địa phương như Thủy Thanh, Phú Mỹ không vớt bèo dẫn đến dưới này vừa xử lý xong thì chỉ thời gian ngắn là bèo đổ về ken kín dòng sông như cũ. Vì thế, cần có một quy chế chung phối hợp xử lý giữa các địa phương câu chuyện mới mong có hồi kết”.

Trong khi các địa phương đang loay hoay với cây bèo lục bình, xã Thủy Thanh đã đưa ra giải pháp dùng tre chắn sáo chắn hai đầu quãng sông trên chiều dài 3km từ trạm bơm Lương Sá Bàu về cầu Sam (chiều dài đoạn sông xã được “phân cấp” xử lý bèo) để vớt bèo trên đoạn sông này, ngăn không cho bèo các nơi khác trôi đến.

Các địa phương như huyện Phú Vang, thị xã Hương Thủy hàng năm đều bỏ ra trên dưới 100 triệu đồng trang cấp cho các xã để xử lý vớt bèo. Ông Dương Văn Chính, Trưởng phòng Kinh tế thị xã Hương Thủy cho biết: “Hàng năm UBND thị xã đều phân bố kinh phí khoảng 80 triệu đồng về cho các địa phương xử lý bèo lục bình. Việc vớt bèo lục bình không hiệu quả do khi xử lý thiếu sự phối hợp đồng nhất giữa các địa phương. Đề nghị cần giao cho một đơn vị thủy nông để có sự quản lý chung, chủ động trong quy trình xử lý loài cây ngoại lai này.

Bài, ảnh: HÀ NGUYÊN

• Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Bùi Thanh Hà thăm và chúc mừng Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh (20/10)
• Khai mạc kỳ họp thứ 10, Quốc hội sẻ chia với đồng bào miền Trung (20/10)
• Triển khai ứng phó với mưa lớn, lũ quét, sạt lở đất (20/10)
• Con người có thể lường trước được thiên tai nhưng không tính hết thảm họa (20/10)
• Tích cực triển khai công tác cứu hộ, cứu nạn, hỗ trợ người dân (20/10)
• Công bố dự thảo các văn kiện Đại hội XIII của Đảng để lấy ý kiến Nhân dân (20/10)
• Sáng nay, khai mạc Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khoá XIV (20/10)
• “Bốn tại chỗ” để kịp thời giúp dân (20/10)