Kinh tế

05/08/2015 - 16:18

Để không lãng phí nguồn nước

TTH -
Nước sạch là nhu cầu thiết yếu trong sinh hoạt hằng ngày. Nhiều nơi, nhất là ở nông thôn, người dân vẫn còn đối mặt với tình cảnh thiếu nước sạch trầm trọng. Lâu nay, việc cấp đủ nước sạch cho dân còn gặp nhiều khó khăn âu một phần cũng do ý thức sử dụng nguồn nước và khâu đầu tư, vận hành quản lý hệ thống cấp nước thiếu hợp lý, kém hiệu quả.

Một số nơi, người dân vẫn còn sử dụng nước không đảm bảo vệ sinh để sinh hoạt

Nếu so sánh chung với cả nước, Thừa Thiên Huế là tỉnh đứng đầu về tỷ lệ sử dụng nước sạch và nước hợp vệ sinh. Trong khi toàn quốc chỉ có khoảng 40% người dân sử dụng nước hợp vệ sinh thì tỷ lệ này của Thừa Thiên Huế lên đến 80%, trong đó tỷ lệ sử dụng nước sạch chiếm đến 68%. Như vậy cũng đồng nghĩa vẫn còn một bộ phận người dân chưa tiếp cận được nguồn nước sạch để phục vụ cuộc sống hằng ngày.

82/105 xã nông thôn có nước máy của Công ty TNHH NNMTV Xây dựng và Cấp nước Thừa Thiên Huế (HueWaco) đưa về là một nỗ lực lớn. Điều đó cũng cho thấy, trong khi người dân ở thành thị, đô thị được sử dụng nước sạch “thoải mái” thì một số nơi người dân vẫn còn trong tình trạng “khát” nước trầm trọng. Nhất là vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, vùng ven biển, đầm phá, vẫn còn không ít khu vực mà nhiều hộ dân sống rải rác, sống ở vùng hẻo lánh, tình trạng khát nước sạch vẫn tái diễn vào mùa khô. Có những nơi, hầu hết cả thôn, xã đều thiếu nước sạch để dùng, dù điều kiện địa lý chỉ cách những nơi có nước máy trên dưới 10 cây số. Lý giải vấn đề này, ông Phan Văn Thanh, Phó Chi cục Phát triển Nông thôn cho rằng, một phần do thực trạng chất lượng nguồn nước ngày càng xuống cấp ở nhiều khu vực. Có những nơi, giếng khơi, giếng khoan phải bỏ hoang vì nước nhiễm đục, nhiễm phèn quá nặng. Lý do khác là tình trạng sử dụng lãng phí, vận hành quản lý kém đối với những công trình nước tự chảy do Nhà nước hay các chương trình, dự án đầu tư xây dựng trước đây khiến hầu hết đều xuống cấp, hư hỏng không thể đưa nước về nhà dân.

Trước đây, một công trình nước tự chảy phải đầu tư mất vài tỷ đồng từ vốn Chương trình mục tiêu quốc gia Nước sạch và VSMT nông thôn hỗ trợ. Từ năm 2005, trên địa bàn tỉnh có hàng chục công trình được đầu tư, nhưng qua thời gian, hầu hết đều hư hỏng nặng. Theo thống kê có khoảng 29 công trình trong tình trạng nằm “đắp chiếu” và đang lửng lơ trong thời kỳ chuyển giao cho đơn vị đầu mối. Ví dụ công trình nước tự chảy ở xã Hồng Tiến (Hương Trà) thời kỳ đó đầu tư gần 6 tỷ đồng, nhưng giờ đành bỏ không và đang chờ đơn vị cấp nước tiếp nhận đầu tư nâng cấp mới. Để tránh đầu tư dàn trải, lãng phí, tỉnh đã có chủ trương quy về một đầu mối để cấp tập trung xây dựng và vận hành quản lý cấp nước cho đơn vị có năng lực là HueWaco. Những công trình nước tự chảy tập trung kể trên cũng được đưa vào kế hoạch bàn giao cho đơn vị đầu mối tiếp quản xử lý. Song, để đảm bảo hoạt động có hiệu quả, lẽ dĩ nhiên là công ty cấp nước phải “đắn đo” nên lựa chọn tiếp nhận công trình nào để tái đầu tư. Theo nghiên cứu, tính toán bước đầu đơn vị chỉ tiếp nhận vài công trình phù hợp như ở Xuân Lộc (Phú Lộc), Dương Hòa (Hương Thủy), Hồng Tiến (Hương Trà) và một số ở Nam Đông để nâng cấp, nhưng theo hướng hoàn toàn làm mới từ công nghệ cho đến hệ thống đường ống để tăng chất lượng, tránh thất thoát nước.

Đó cũng là lý do phía cơ quan quản lý nhà nước về nước sạch nông thôn là Chi cục Phát triển nông thôn cho rằng, tuy đơn vị có đề xuất, nhưng nếu bây giờ bỏ tiền ra để tái nâng cấp, sửa chữa những công trình hư hỏng, đáp ứng cấp nước cho người dân thì chỉ trong một, hai năm tới, nếu với tình trạng sử dụng nước “giá bao cấp” của người dân còn thiếu ý thức giữ gìn, tiết kiệm, cũng như cách vận hành quản lý thiếu bài bản, thì những công trình này cũng sẽ xuống cấp trở lại. Hay đến lúc đó, khi lộ trình nối mạng nước máy được phủ rộng khắp thì những công trình này cũng mất tác dụng.

Rồi đây, chắc chắn tỷ lệ người dân được sử dụng nước sạch sẽ được phủ sóng rộng khắp. Theo mục tiêu đề ra của HueWaco, đến năm 2020, sẽ có trên 90% người dân toàn tỉnh được sử dụng nước sạch. Tuy nhiên, theo một số ý kiến cho rằng, trong khi nguồn vốn đầu tư khó khăn và thời gian tới, khi công ty tiến hành cổ phần hóa, nguồn tài trợ của các dự án không còn, chắc chắn đơn vị phải tính toán để đầu tư kinh doanh theo hướng có lợi. Điều đó, khiến những vùng dân cư khát nước sạch phấp phỏm trông chờ và bị động. Theo ông Phan Văn Thanh, trong trường hợp những năm tới, nếu đơn vị cung cấp nước sạch tính toán suất đầu tư quá cao, khó khăn trong việc nối mạng đường ống nước sạch về các xã vùng sâu, vùng xa thì Nhà nước, địa phương nên có chính sách hỗ trợ phù hợp. Giả sử như tính toán hỗ trợ cho người dân làm giếng đào hoặc giếng khoan và thêm bộ lọc nước chứ đừng bắt người dân phải mòn mỏi chờ đợi.

Trong điều kiện cơ chế đầu tư ngày càng khó khăn, nguồn nước mặt, nước ngầm ngày càng cạn kiệt, kém chất lượng, thì việc khai thác và sử dụng hợp lý nguồn nước tiết kiệm cũng là bài toán nên tính sớm. Từ xưa đến nay, để “chống khát”, nhiều hộ dân tự xây bể lớn, bể nhỏ để hứng, tích chứa nước mưa. Đây là cách làm hay và có ý nghĩa nhiều mặt, giúp đảm bảo đời sống sinh hoạt thiết yếu của người dân và sâu xa hơn là góp phần bảo vệ nguồn tài nguyên nước sạch vốn có hạn.

Bài, ảnh: Hoài Thương

Chia sẻ bài viết

BÌNH LUẬN