Dịch bệnh hoành hành trên giống ngô lai HN88

Cắt ngô cho cá ăn

Nhiều ngày nay, hàng chục hộ dân các thôn Cổ Lão, Sơn Dương (Hương Toàn), bỏ bê vườn ngô không chăm sóc bởi dịch bệnh, dù trước đó đã sử dụng nhiều biện pháp phòng trừ nhưng không hiệu quả. Tại những cánh đồng ngô ven sông Bồ, nhiều diện tích ngô bị cháy vàng, thấp lé đé dưới chân ruộng. Ở những diện tích này, người dân tiến hành cắt bỏ, mang cho cá ăn và chuyển sang trồng đậu.

Bì giống ngô HN88 nông dân Hương Toàn đang sử dụng

Ông Phạm Văn Huế (thôn Cổ Lão) cho biết: “Tui đưa vào trồng giống ngô nếp lai HN88 từ 2 năm nay, nguồn giống mua từ các cơ sở bán giống, thuốc bảo vệ thực vật trên địa bàn. Vụ mùa năm ngoái, dù có xuất hiện ít sâu bệnh nhưng vẫn thu hoạch được. Vụ năm nay xuất hiện dày đặc bệnh “đùn” cây, vàng lá, thối rễ làm 3 sào ngô mất trắng”. Hộ ông Huế hàng năm đưa vào trồng chuyên canh 3 vụ ngô, thu hoạch bán trái tươi. Giống ngô HN88 có hạt thơm, dẻo, chất lượng cao nên được thị trường ưa chuộng. Ngô trồng 3 tháng mới thu hoạch nhưng mới chỉ tháng thứ nhất, cây bị “đùn” lại, thân thấp, lá vàng. Mặc dù đã phun nhiều lần thuốc theo hướng dẫn của cán bộ trạm trồng trọt và bảo vệ thực vật (TT&BVTV) nhưng không hiệu quả. Số diện tích ngô bị dịch bệnh thân thấp, nếu cho trái thì cũng không có hạt.

Ông Hoàng Tăng Mẫn, Đội trưởng đội sản xuất đội II thông tin, toàn đội có hơn 10 ha ngô của 32 hộ dân, nhiều vùng chuyên canh sử dụng giống ngô lai HN88. Hiện nay, một số diện tích đã bị sâu bệnh vàng lá, thân lùn, cho trái nhưng không có hạt. “Mặc dù đã phun thuốc phòng trừ khi bệnh mới khởi phát nhưng không hiệu quả, càng phun thuốc càng bị nặng hơn. Vừa qua, trạm TT&BVTV cùng chính quyền địa phương đã tiến hành kiểm tra tình hình dịch bệnh trên cây ngô, xác định nguyên nhân nhằm hướng dẫn người dân trong mùa vụ tiếp theo”.

Ông Hoàng Trọng Hiệu, Chủ tịch UBND xã Hương Toàn cho biết, toàn xã có 22 ha giống ngô HN88, đến nay vẫn chưa có con số thông kê cụ thể bao nhiêu diện tích bị dịch bệnh. “Vừa qua đội sản xuất ở Cổ Lão có báo cáo tình hình dịch bệnh trên cây ngô với các biểu hiện cây bị lùn, thối rễ, vàng lá. Mọi năm, dịch bệnh này chỉ xuất hiện cục bộ, không nhiều như năm nay. Đây là giống ngô lai người dân tự mua ở các cơ sở trên địa bàn và một phần do thị xã Hương Trà hỗ trợ. Chất lượng nguồn giống này hiện nay chúng tôi chưa đánh giá được”, ông Hiệu nói.

Nghi ngờ do chất lượng nguồn giống

Ông Đoàn Phước Lễ, Trạm trưởng Trạm TT&BVTV Hương Trà cho hay, sau khi xảy ra dịch bệnh trạm đã cử cán bộ về kiểm tra nhằm hướng dẫn nông dân cách xử lý. Hiện nay, bệnh lùn cây, lá vàng, sít lại trên cây ngô ở Hương Toàn xuất hiện tỷ lệ từ 20%-50% số lượng cây/đám. Nông dân đã phun thuốc nhưng không hiệu quả nên cách duy nhất là nhổ bỏ, dùng làm thức ăn cho cá.

“Giống ngô HN88 có chất lượng thơm ngon, nông dân bán được giá cao. Tuy nhiên, ở địa phương từng xảy ra dịch bệnh tương tự trên giống ngô này với tình trạng cây thấp lùn, lá sít lại. Cách đây hai năm, trạm đã cùng Chi cục TT&BVTV lấy mẫu kiểm nghiệm tại trung tâm phân tích, giám định cây giống, xác định nguyên nhân gây bệnh lùn,  xoắn lá không phải do tác nhân sinh vật gây hại mà khả năng là do nguồn giống”, ông Lễ thông tin thêm.

Ông Hồ Vang, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT cho rằng, trước đây, tình trạng dịch bệnh trên cây ngô giống HN88 đã xảy ra tại xã Quảng Thọ (Quảng Điền) với các biểu hiện bệnh lùn cây, vàng lá tương tự như ở Hương Toàn. Sở NN&PTNT đã cùng với các đơn vị chuyên môn đi kiểm tra, gửi mẫu xét nghiệm tại Viện Bảo vệ thực vật và xác định nguyên nhân do nguồn giống nên đã yêu cầu phía Công ty CP Giống cây trồng Trung ương hỗ trợ, đền bù lại cho người dân. “Sở đã yêu cầu Chi cục TT&BVTV kiểm tra nhằm có báo cáo và phương án xử lý cụ thể”, ông Vang nói.

Ông Tôn Thất Kim Ngân, Giám đốc Công ty CP Giống cây trồng Trung ương khu vực miền Trung – Tây Nguyên (đơn vị cung ứng giống) cho hay, giống ngô nếp lai NH88 do Công ty CP Giống cây trồng Trung ương tuyển chọn và được Bộ NN&PTNT công nhận là giống quốc gia. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế công ty là đơn vị duy nhất cung ứng giống ngô nếp lai NH88, bình quân từ 5-7 tấn/năm (khoảng trên 300 ha).

“Trước đây công ty cũng đã từng làm việc với Sở NN&PTNT về trường hợp giống ngô này bị dịch bệnh lùn thân, xoắn lá, nhưng chỉ xuất hiện cục bộ trên một số diện tích nhỏ. Vấn đề này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mầm bệnh tồn tại trong đất, rầy chích trong quá trình thâm canh. Riêng đối với rầy chích thì không có giống ngô nào chống chịu được. Nếu như chất lượng nguồn giống HN88 không ổn thì dễ gì Bộ NN&PTNT, Chính phủ đưa vào trồng đại trà trên mấy nghìn ha cả nước”, ông Ngân giải thích.

Hà Nguyên