Dệt may - ngành có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất tỉnh. Ảnh: Hàn Đăng
Câu chuyện của UEA (Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất) là một ví dụ. Thoáng qua, nhiều người nghĩ rằng UEA giàu có từ dầu mỏ. Đương nhiên UEA là một đất nước dầu mỏ nổi tiếng về sản lượng. Nhưng UEA còn giàu vì nhiều thứ khác. Chính phủ UEA quan niệm rằng, tài nguyên dù có giàu có đến đâu đến một lúc nào đó sẽ cạn kiệt. Chính vì vậy, UEA đầu tư cho giáo dục, cho du lịch, ưu đãi thuế cho các nhà đầu tư nước ngoài để biến đất nước trở thành một trung tâm tài chính toàn cầu…
Doanh nghiệp của chúng ta phần lớn là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Đặc điểm của dạng doanh nghiệp này là yếu về nguồn vốn, về định hướng phát triển, về quản trị doanh nghiệp, về kinh nghiệm thương trường. Chính vì vậy, doanh nghiệp muốn phát triển cần có “ bà đỡ” trên nhiều mặt.
Về mặt Chính quyền, cần thiết kế một môi trường tốt để doanh nghiệp hoạt động. Ở đây là tạo một cơ chế chính sách thông thoáng, thuận lợi. Tạo cơ sở hạ tầng. Điều này chúng ta đã làm khá tốt trong thời gian qua. Ví dụ như chuyện xây dựng các khu và cụm công nghiệp - Nhà nước đầu tư “ngoài hàng rào”, doanh nghiệp đầu tư “ trong hàng rào”. Nhờ vậy mà các khu công nghiệp Phú Bài, Phong Điền đã thu hút nhiều đầu tư.
Dây chuyền sợi tại Công ty Dệt may Huế. Ảnh: Hàn Đăng
Suốt hơn 2 năm qua, UBND tỉnh tổ chức liên tục các buổi đối thoại với doanh nghiệp, ban đầu là diện hẹp, sau đó truyền tiếp qua truyền hình, đối thoại trực tuyến, đã tạo một môi trường tốt cho doanh nghiệp chia sẻ thông tin về chủ trương chính sách cũng như những khó khăn mà doanh nghiệp đang gặp phải. Cách làm này đã tạo một môi trường chia sẻ thông tin cởi mở, tạo niềm tin nơi doanh nghiệp, rằng UBND tỉnh thật lòng muốn tạo một môi trường thông thoáng, bình đẳng cho doanh nghiệp hoạt động. Cũng không phải ngẫu nhiên mà VCCI (Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam) phối hợp với WB (Ngân hàng thế giới) xếp hạng năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, với các chỉ số đánh giá hết sức thực tế như tiếp cận đất đai, rào cản về khởi nghiệp, trình độ lao động… Đây là một động thái thúc đẩy chính quyền địa phương phải có những cải cách mạnh mẽ để tạo điều kiện doanh nghiệp phát triển… Doanh nghiệp rất cần bà đỡ từ chính quyền theo các dạng thức kiểu như vậy.
Chính quyền không thể lấy ngân sách cho doanh nghiệp sản xuất kinh doanh được nhưng có thể dùng nguồn ngân sách để tác động. Ví dụ như xây dựng các quĩ hỗ trợ khởi nghiệp. Ở các nước phát triển, họ xây dựng rất nhiều nguồn quĩ hỗ trợ khởi nghiệp, thậm chí là đầu tư mạo hiểm, nghĩa là họ đầu tư từ giai đoạn ý tưởng. Chúng ta cần nghiên cứu để học cách này. Ông Inamori, một doanh nhân nổi tiếng của Nhật Bản có một câu nói nổi tiếng: “Bạn muốn có quả trứng, bạn phải chăm con gà”. Thực ra chúng ta cũng đã từng thực hiện các dạng hỗ trợ như hỗ trợ phát triển tiểu thủ công nghiệp, phát triển các làng nghề, bảo tồn nhà vườn… Tuy nhiên nguồn vốn hỗ trợ quá nhỏ, cách tiếp cận cũng chưa thuận lợi nên kết quả đưa lại thấp, không rõ ràng.
Kiến thức về kinh doanh là điều quan trọng nhất đối với doanh nghiệp. Có kiến thức sẽ tạo nên một phương thức quản trị doanh nghiệp tốt. Xem ra phần này doanh nghiệp của chúng ta rất yếu. Phần lớn các doanh nghiệp vừa và nhỏ, người quản lý chưa học qua một trường lớp nào về kinh doanh. Cứ thấy mảng này đưa lại lợi nhuận, thế là nhiều người bỏ vốn đầu tư, cuối cùng là dẫn đến cạnh tranh với nhau, thậm chí là phá giá. Sự “đổ bể” của hệ thống ngân hàng trong thời gian qua là do cách làm như vậy. Doanh nghiệp, bản thân họ cần phải tự rèn luyện, song Chính quyền cần thiết tổ chức các lớp học, các buổi nói chuyện về kiến thức kinh doanh. Người thuyết trình phải là những người hoạt động kinh doanh nổi tiếng, có sức lôi cuốn người nghe. Thay vì năm nào chúng ta cũng đầu tư một nguồn vốn lớn đi quảng bá du lịch, quảng bá thu hút đầu tư với những kết quả khó đánh giá được, thì hãy dùng ngân sách đầu tư cho những việc như thế này.
“ Bạn muốn có quả trứng, bạn phải chăm con gà…”. Nhưng đến lượt mình, con gà đến một lúc cũng phải tự chăm sóc bản thân.
Lê Phương