Người lao động sẽ yên tâm khi được doanh nghiệp thực hiện các quy định của Luật Lao động
Toàn tỉnh có trên 3.690 DN với gần 89.000 NLĐ đang hoạt động ở các ngành nghề; trong đó, có gần 2.400 doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ khi sử dụng dưới 10 lao động. Khảo sát của Sở Lao động - Thương binh & Xã hội cho thấy, mức lương bình quân của NLĐ ở các DN là trên 5 triệu đồng/người/tháng. Tuy nhiên, mức lương tối thiểu vẫn ở mức thấp, chưa đảm bảo thực tế nhu cầu chung. DN chưa áp dụng đúng thang, bảng lương đã xây dựng, không nâng bậc lương mà chỉ điều chỉnh tiền lương tối thiểu vùng theo quy định, dẫn đến tình trạng NLĐ lâu năm cũng chỉ có mức lương bằng người mới vào làm. Anh Nguyễn Văn Nghĩa, công nhân may Khu công nghiệp (KCN) Phú Đa (Phú Vang) cho hay: "Vợ chồng tôi làm công nhân thu nhập bấp bênh lắm. Tháng nào tăng ca đều, lương bổng cũng chừng trên 10 triệu đồng dù cả hai đều có tay nghề, thâm niên làm việc gần mười năm. Chừng đó tiền, chúng tôi phải trả tiền nhà, tiền điện, tiền ăn, tiền học cho con... nên khá chật vật".
Tỷ lệ đóng BHXH (26%) không thay đổi nhưng tiền lương làm cơ sở đóng BHXH có sự thay đổi khi năm 2017, lương tối thiểu vùng tăng thêm 7,3%. Những doanh nghiệp đã đóng BHXH cho người lao động ở mức cao sẽ không bị tác động lớn. Họ cho rằng, lương và thu nhập, cũng như những yếu tố phúc lợi khác mà doanh nghiệp dành cho người lao động là sợi dây thắt chặt sự gắn bó, yên tâm làm việc của họ. Tuy nhiên, không ít DN vừa và nhỏ gặp khó khi đóng BHXH bằng mức lương tối thiểu vùng và các khoản phụ cấp. Trong số hàng trăm DN nợ BHXH, có rất nhiều đơn vị làm ăn thua lỗ hay lợi nhuận thấp. Ông Trần Văn Mạnh, Giám đốc Công ty TNHH Hưng Thịnh ở KCN Phú Bài (TX. Hương Thủy) cho rằng: "DN phải đóng 18% mức lương tối thiểu vùng và các khoản phụ cấp cho 50 lao động quả không dễ. Nếu chúng tôi không thực hiện theo luật, NLĐ sẽ không mạo hiểm gắn bó với công ty khi không được đảm bảo các quyền lợi thiết thân về lâu dài".
Không ít lao động lo ngại, tăng mức đóng BHXH, DN sẽ thắt chặt chi tiêu để đảm bảo chi phí sản xuất. Anh Hoàng Anh Tiến, công nhân công ty dày da ở KCN Hương Sơ (TX. Hương Trà) bộc bạch: “Trước đây, tôi chỉ đóng BHXH theo mức lương cơ bản tầm ba triệu đồng. Giờ tính theo cách mới dựa trên cả lương và phụ cấp, mức đóng phải tăng lên gấp đôi. Chưa kể, DN phải chi hơn hai lần mức tôi chi trả. Tôi lo DN cắt các khoản, như phụ cấp nhà trọ, phụ cấp xăng xe, chuyên cần… Nếu DN sắp xếp lại nhân sự, chắc chắn những công nhân lớn tuổi như tôi sẽ bị cắt giảm đầu tiên…".
Một số doanh nghiệp muốn “lách” luật, cố tình “chẻ” thu nhập thực tế của người lao động thành nhiều khoản và chọn mức lương để đóng BHXH chỉ bằng 50% - 60% tổng thu nhập liệu các ngành liên quan có phát hiện? Ông Hoàng Trọng Chính, Phó Giám đốc BHXH tỉnh cho rằng: "Các khoản phụ cấp, trợ cấp, tiền thưởng do DN quy định được thực hiện theo thỏa thuận trong hợp đồng lao động, thỏa ước lao động. DN không được tự ý điều chỉnh, cắt giảm các khoản phụ cấp đã thỏa thuận, thực hiện cho NLĐ trước đây đã áp dụng. Nếu thay đổi, doanh nghiệp phải điều chỉnh hợp đồng lao động. Vậy, NLĐ thấy không có lợi thì không nên ký. NLĐ cần đấu tranh với chủ DN, đòi hỏi quyền lợi chính đáng của mình, hoặc có thể thông qua tổ chức công đoàn để yêu cầu thực hiện đúng quy định về pháp luật lao động và BHXH".
Để quản lý chặt chẽ, đảm bảo quyền lợi cho NLĐ, phải thực hiện thanh kiểm tra, kiểm soát đồng bộ giữa các cơ quan quản lý nhà nước. Chẳng hạn, cơ quan BHXH sẽ không giải quyết các chế độ cho NLĐ nếu không đóng đủ mức lương tối thiểu vùng và các khoản phụ cấp. Cơ quan thuế sẽ gác hồ sơ lại nếu doanh nghiệp không ghi phụ cấp vào hợp đồng lao động. Các ngành chức năng sẽ thanh kiểm tra, đối chiếu thu tại doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp thực hiện không đúng quy định sẽ lập biên bản, trường hợp quá thẩm quyền chuyển sang các cơ quan chức năng xử lý.
Thực tế đang đặt ra những thách thức cho doanh nghiệp phải có những tính toán đúng đắn để đảm bảo quyền lợi cho NLĐ, thực thi đúng pháp luật mà DN vẫn phát triển được. Các DN phải nâng cao tay nghề cho công nhân lao động, cải tiến đầu tư phương tiện sản xuất để tăng năng suất lao động.
Bài, ảnh: Huế Thu