Thử tưởng tượng vào một sáng thức dậy, nhà bị mất nước, chắc chắn chúng ta sẽ quay quắt, khó chịu. Ví điều này để thấy nước đóng vai trò cực kỳ quan trọng với mọi sinh hoạt, ăn uống, sản xuất hằng ngày. Chỉ cần thiếu nước hoặc một ngày không có nước, cuộc sống sẽ đảo lộn, ngưng trệ. Ngoài phục vụ đời sống, hoạt động sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng... đều rất cần nước.
Hiện tượng El-Nino gây hạn hán vào năm 2019 sẽ ảnh hưởng lớn đến sản xuất nông nghiệp của người dân
Ngoài chức năng tham gia vào chu trình sống, nước còn là chất mang năng lượng (hải triều, thuỷ năng), chất mang vật liệu và tác nhân điều hoà khí hậu, thực hiện các chu trình tuần hoàn vật chất trong tự nhiên.
Thông tin thiếu nước giữa mùa mưa ở khu vực miền Trung, Tây Nguyên trong những ngày qua đang gây nhiều lo ngại cho các ngành, các cấp và người dân. Nếu những năm trước, mùa này ở Thừa Thiên Huế và các tỉnh miền Trung đã đón vài trận lụt thì năm nay, đến thời điểm giữa tháng 11, các vùng trên địa bàn tỉnh và một số tỉnh trong khu vực chỉ xuất hiện rải rác vài trận mưa với lượng mưa thấp kỷ lục. Trong những ngày đầu tháng 11, tuy đã xuất hiện một đợt mưa lớn, song vẫn không đáp ứng được nhu cầu ruộng đồng, sông, hồ, đập.
Theo thông tin từ Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh, từ đầu mùa mưa đến nay, lượng mưa tại huyện Nam Đông chỉ đạt 25%, huyện A Lưới và khu vực đồng bằng chỉ đạt 45% so với lượng mưa trung bình nhiều năm. Mực nước và dòng chảy các sông ở hạ lưu đều thấp hơn nhiều năm, còn các sông ở vùng núi chỉ đạt 30%-38%.
Do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu (BĐKH), dự báo El-Nino sẽ xuất hiện trở lại vào đầu năm 2019 và đây sẽ là trận đại hạn nhất trong 40 năm qua. Theo các nhà nghiên cứu, năm nào có hiện tượng El-Nino thì nhiệt độ các tháng bị ảnh hưởng cao hơn và biên độ nhiệt theo mùa lớn. Hiện tượng này cũng làm dòng chảy ở các sông nhỏ hơn trung bình năm khoảng10%, có năm giảm đột biến đến 60%. Một kịch bản về thiệt hại được đưa ra khi xuất hiện loại thiên tai này là sẽ làm thiệt hại lớn về sức khỏe, thảm hoạ về kinh tế - xã hội; nhất là những thiệt hại không thể khắc phục về môi trường.
Chỉ bàn đến ngành năng lượng, BĐKH, cụ thể là hạn hán sẽ làm thay đổi lượng dự trữ và lưu lượng của các hồ thủy điện, ảnh hưởng đến khả năng sản xuất và điều tiết sản xuất thủy điện. Hiện tại, mực nước hồ Tả Trạch đang thấp hơn cùng thời kỳ năm 2017 khoảng 2,5m. Để hồ đạt được mực nước dâng bình thường 45m thì từ nay đến khi kết thúc mùa mưa (15/12/2018), cần có tổng lượng mưa khoảng 1.300mm. Hồ thủy điện Hương Điền mực nước hiện tại là 49,38m, cao hơn mực nước chết 3,3m và dưới mực nước bình thường 8,7m, tương đương với cùng kỳ năm 2017. Để hồ đạt được mực nước dâng bình thường 58m thì từ nay cho đến khi kết thúc mùa mưa (5/12/2018) cần có tổng lượng mưa khoảng 2.000mm. Hồ thủy điện Bình Điền mực nước hiện tại thấp hơn cùng thời kỳ năm 2017 khoảng 14m. Để hồ đạt được mực nước dâng bình thường 85m thì từ nay cho đến khi kết thúc mùa mưa 15/12/2018 cần có tổng lượng mưa khoảng 1.700mm.
Mùa mưa thiếu nước trầm trọng, trong khi nhu cầu tưới tiêu vùng hạ lưu tăng vào thời kỳ mùa khô chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới khả năng cân đối nguồn nước, điều tiết hồ, thực hiện kế hoạch phát điện. Vụ sản xuất trong năm tới sẽ đối mặt với nhiều khó khăn do thiên tai, dịch bệnh và nguy cơ giảm năng suất, sản lượng là điều dễ xảy ra.
Bài, ảnh: Hoài Nguyên