Thế hệ chúng tôi tiếp cận với những bài hát Liên Xô bắt đầu từ những năm 60 của thế kỷ trước. Hồi đó, tôi đang học Trường cấp 3 Lam Sơn - Thanh Hóa. Những bài hát chỉ nghe qua loa, đài phát thanh công cộng: Thời thanh niên sôi nổi, Chiều hải cảng, Triệu bông hồng, Cây thùy dương, Chiều ngoại ô Maxcova, Đôi bờ, Kalinka, Kachiusa, Sulico, Chim họa mi đừng hót, Giờ này anh ở đâu?... Đây là những bài hát khá phổ biến, nhiều người biết, nhất là lứa tuổi thanh niên. Có thời gian một số ca khúc này được xếp vào loại nhạc “xanh”, như: Đôi bờ, Chiều ngoại ô Maxcova, Triệu bông hồng, Cây thùy dương... khác với nhạc đỏ là những bài hùng ca rực lửa: Thời thanh niên sôi nổi, Kachiusa và những bài hát Việt Nam, như Chiến thắng Điện Biên, Hò kéo pháo, Giải phóng miền Nam, Bài ca Trường Sơn...
Tôi xin ghi lại những ấn tượng, kỷ niệm thời tuổi trẻ của tôi. Đó là bài “Thời thanh niên sôi nổi” mà tôi đã nghe lại trong chương trình “Giai điệu tự hào” hôm ấy. Bài “Thời thanh niên sôi nổi” do 3 nghệ sĩ nhân dân gạo cội trình diễn: Trần Hiếu, Trung Kiên và Quang Thọ hát đúng nguyên mẫu như thuở nào cách đây mấy chục năm mà chúng tôi đã nghe.
Khi chúng tôi đang học lớp 10 Trường cấp 3 Lam Sơn - Thanh Hóa thì nhà trường phổ biến có một đoàn sinh viên mới tốt nghiệp Đại học Sư phạm Hà Nội vào thực tập dự giảng và dạy ở trường. Chúng tôi rất vui và náo nức đón các thầy cô tập sự. Ngoài giờ học chính khóa ở lớp, đoàn thực tập tổ chức các buổi sinh hoạt ngoại khóa, chủ yếu là văn nghệ. Được chú ý đến là một thầy giáo trẻ đẹp trai, người Hà Nội hát khá hay các bài đơn ca và tập thể, lại có mang theo cây đàn Accordion. Thầy giáo trẻ đó đã tập cho chúng tôi hát bài “Thời thanh niên sôi nổi” với tất cả nhiệt tình của tuổi trẻ. Bài hát được ôn lại trong các buổi sinh hoạt tiếp theo. Thầy đi từng lớp mang theo đàn đệm nhạc để kiểm tra học sinh các lớp đã thuộc chưa khiến không khí chung trong các lớp khối 8, 9, 10 rất vui, luôn vang tiếng cười. Mỗi buổi sáng trước khi vào giờ học, tiếng hát bài “Thời thanh niên sôi nổi” lại vang lên. Thời kỳ đó chúng tôi học tiếng Nga, cho nên khi hát bài này cả lời Việt và lời Nga không mấy khó khăn, lại có đàn đệm nữa càng dễ thuộc.
Cũng bắt đầu từ đó, phong trào văn thể mỹ của trường tiến bộ hơn nhiều. Tôi còn nhớ đã có một đêm hội diễn văn nghệ của trường do đoàn thực tập sinh hướng dẫn tổ chức. Các tiết mục hát, múa chủ yếu là các bài hát Việt, Nga. Lớp 10C của chúng tôi có một tiết mục tham gia đơn ca bài Tình ca của Hoàng Việt do Lê Mạnh Hợp hát, bạn Vũ Tiến Hiếu đệm violon và tôi ghita. Trong đoàn thực tập có những thầy cô hát khá hay và có bài đồng ca “Thời thanh niên sôi nổi” do cả thầy cô và học trò trình bày theo nhịp hành khúc rất rộn ràng.
Trong chương trình “Giai điệu tự hào” khi bài hát “Thời thanh niên sôi nổi” kết thúc, hai hội đồng bình luận lớn tuổi và trẻ tuổi đều phân tích ngợi ca sự đóng góp của thế hệ thanh niên Xô viết thời đó tham gia chiến tranh bảo vệ Tổ quốc. Những lời bình luận đã làm lay động lòng người, nhớ lại một thời trai trẻ của mình đã có đóng góp bảo vệ Tổ quốc khỏi họa xâm lăng.
Bài hát này, hiện nay thỉnh thoảng tôi vẫn nghe nhiều bạn trẻ hát lại trong các dịp kỷ niệm lịch sử chiến thắng của Xô viết. Lời ca và giai điệu của bài hát vẫn theo tôi đến tận bây giờ, bên tai vẫn văng vẳng tiếng đệm đàn Accordion khi nghe lại trong chương trình. Mong rằng qua bài viết này, tôi sẽ liên lạc được với người thầy năm xưa đã dạy chúng tôi bài hát này. Hồi đó, thầy mới ra trường thì cũng không hơn tuổi nhiều lắm so với chúng tôi.
Bây giờ chúng tôi đều ở tuổi ngoài thất tuần, nhưng những kỷ niệm xưa với những bài hát Nga khi được nghe lại thì không thể nào quên được với tất cả rung động, cảm xúc dạt dào trào dâng ùa về. Đó là những bài ca đi cùng năm tháng và còn mãi với thời gian.
Nguyễn Cương