ClockThứ Ba, 16/07/2019 14:31

'Ngân sách hạnh phúc' của xứ kiwi

Với các vấn đề còn tồn tại sau vẻ ngoài giàu có như tỉ lệ tự tử cao, tình trạng vô gia cư không giảm..., cuối tháng 5 vừa qua, New Zealand đã có bước đột phá khi hướng tới đo đạc sự thịnh vượng của quốc gia dựa trên hạnh phúc của người dân.

Phần Lan là quốc gia hạnh phúc nhất thế giớiThụy Sĩ là nơi tốt nhất trên thế giới để sống và làm việcNew Zealand cấm túi nilon dùng một lầnNew Zealand đơn giản hóa thủ tục visa để thu hút lao động nhập cư

Hình ảnh được chọn đưa lên trang bìa “Ngân sách hạnh phúc” của New Zealand công bố ngày 30-5-2019 - Ảnh chụp màn hình: Getty Images

Đảo quốc New Zealand, hay được biết tới với cái tên gần gũi là xứ sở kiwi, sở hữu nhiều "cái đầu tiên" ấn tượng: quốc gia đầu tiên trao cho phụ nữ quyền bỏ phiếu trong các cuộc bầu cử quốc hội vào năm 1893 (trước cả Mỹ và Anh 25 năm), có nghị sĩ chuyển giới công khai đầu tiên trên thế giới, và mới đây nhất là "ngân sách hạnh phúc" (tạm dịch từ well-being budget) đầu tiên ở phương Tây.

New Zealand có tốc độ tăng trưởng GDP mà nhiều quốc gia khác trên thế giới phải ghen tị. Nhưng với người New Zealand, tăng trưởng GDP này không được hiểu là có tiêu chuẩn sống cao hơn hay cơ hội tốt hơn. Làm sao có thể là một ngôi sao khi tình trạng vô gia cư, nghèo đói ở trẻ em và sự bất bình đẳng ngày càng tăng?

Bộ trưởng Tài chính Grant Robertson

GDP không phải thước đo duy nhất

Với động thái trên, Chính phủ New Zealand sẽ không xem tổng sản phẩm quốc nội (GDP) là thước đo duy nhất để đánh giá sự thịnh vượng của quốc gia. Lý do được đưa ra là vì GDP giúp đo đạc tăng trưởng kinh tế, nhưng lại không cho chúng ta bất kỳ thông tin nào về chất lượng của hoạt động kinh tế hay mức độ hạnh phúc của người dân.

GDP không nói lên được liệu mỗi người dân có đang vật lộn với khó khăn để đáp ứng các nhu cầu cơ bản, hay liệu mọi người có được tiếp cận giáo dục và chăm sóc y tế hay không. GDP cũng không hiển thị chi tiết liệu người ta có cảm thấy an toàn, có vui vẻ và tự hào khi sống ở New Zealand hay không.

Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern cho biết chỉ dùng GDP không thể bảo đảm được việc cải thiện các tiêu chuẩn sống và cũng không đánh giá được "ai hưởng lợi, ai bị bỏ sót".

Theo trang Vox, thay vì đáp ứng các mục tiêu GDP, "ngân sách hạnh phúc" của New Zealand yêu cầu tất cả khoản chi mới hướng tới 5 mục tiêu cụ thể gồm: tăng cường sức khỏe tâm thần, giảm cảnh nghèo đói ở trẻ em, cải thiện điều kiện sống của người bản xứ, hướng tới một nền kinh tế carbon thấp và hưng thịnh trong kỷ nguyên số.

Để đo lường các tiến triển hướng tới những mục tiêu này, New Zealand sẽ sử dụng 61 chỉ số theo dõi mọi thứ từ sự cô đơn đến niềm tin vào các tổ chức chính phủ, bên cạnh các vấn đề truyền thống hơn như chất lượng nước. Thủ tướng Jacinda Ardern cho biết chính phủ của bà đã đặt nền tảng cho không chỉ chính sách hạnh phúc mà còn là một cách tiếp cận khác cho quá trình soạn thảo ngân sách.

Trong số những khoản chi đáng chú ý nhất trong "ngân sách hạnh phúc" lên tới 3,8 tỉ NZD (2,48 tỉ USD) mỗi năm trong giai đoạn dự kiến 4 năm của New Zealand, có tới 1,9 tỉ NZD dành cho lĩnh vực sức khỏe tâm thần trong giai đoạn này, theo Hãng tin Reuters.

Tuy nhiên, Hãng tin Bloomberg nhận định để thành công, New Zealand cũng không nên phớt lờ vai trò của tăng trưởng kinh tế trong việc giúp người dân hạnh phúc nếu nhìn về tổng thể. "Trong ngữ cảnh này, khu rừng vốn quan trọng hơn những cái cây" - Bloomberg so sánh.

Tranh cãi

Với cách tiếp cận mới toanh và tính hiệu quả cũng chưa được kiểm chứng, việc "ngân sách hạnh phúc" của Chính phủ New Zealand đón nhận một số chỉ trích không có gì lạ lẫm. "Người New Zealand sẽ không hưởng lợi từ một chính phủ phớt lờ nền kinh tế ì ạch. Chúng ta sẽ đối mặt với các nguy cơ kinh tế đáng kể trong những năm tới" - nghị sĩ Amy Adams đến từ Đảng Quốc gia (NP) đối lập ở New Zealand cảnh báo.

Trong khi đó, những người ủng hộ Thủ tướng Jacinda Ardern nhấn mạnh tiền không phải là loại "vốn liếng" duy nhất cần được quan tâm tại một quốc gia. Bởi lẽ sức khỏe tâm thần và ý thức cộng đồng cũng là những dạng vốn quan trọng không kém dù chúng vô hình. New Zealand không phải là quốc gia đầu tiên xem xét đánh giá sự thịnh vượng dựa trên mức độ hạnh phúc của người dân, nhưng đây là trường hợp đầu tiên công bố ngân sách tập trung rõ ràng vào khái niệm đó.

Jigme Singye Wangchuck, vị vua thứ tư của Bhutan, đã đặt ra thuật ngữ "tổng hạnh phúc quốc gia" (GNH) vào thập niên 1970 khi ông đánh giá "GNH quan trọng hơn GDP". Đến năm 2008, Bhutan chính thức đưa GNH vào hiến pháp của nước này.

Trong khi đó, các nước Bắc Âu như Phần Lan, Đan Mạch, Na Uy từ lâu chú trọng phúc lợi, sức khỏe cộng đồng... và luôn nằm trong nhóm những quốc gia hạnh phúc nhất thế giới. Một ví dụ khác là Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE). Năm 2016, đất nước Trung Đông này đã tạo ra một vị trí mới toanh trong nội các: bộ trưởng hạnh phúc. Bà Ohood bint Khalfan Al Roumi đã được bổ nhiệm vào vị trí này thời điểm đó.

Quan tâm toàn cầu

Hạnh phúc quốc gia cũng dần nhận được sự quan tâm toàn cầu. Năm 2011, Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) đã công bố báo cáo hạnh phúc đầu tiên liên quan tới các quốc gia thành viên. Hay vào năm 2012, Liên Hiệp Quốc bắt đầu công bố báo cáo hạnh phúc thế giới thường niên.

 

Theo Tuoitre

ĐÁNH GIÁ
Hãy trở thành người đầu tiên đánh giá cho bài viết này!
  Ý kiến bình luận

BẠN CÓ THỂ QUAN TÂM

“Hạnh phúc cho em”

Sáng 16/3, hàng trăm phụ huynh và học sinh đã tham dự những hoạt động ý nghĩa trong chương trình “Hạnh phúc cho em” do Hội Bảo vệ Quyền trẻ em (BVQTE) tỉnh cùng Sở Văn hóa và Thể thao phối hợp tổ chức.

“Hạnh phúc cho em”
Hạnh phúc khi đến với người nghèo

Ngoài 70 tuổi, bà Hồ Thị Châu, hội viên phụ nữ phường Xuân Phú, TP. Huế tự nhận mình là người hạnh phúc. Trên chiếc xe máy, ngày ngày bà vẫn miệt mài đi tìm và đến với người nghèo. Hơn 20 năm, bà vẫn muốn làm công việc thiện nguyện theo bà từ thời con gái. Bà Châu cũng là gương mặt phụ nữ tiêu biểu vì cộng đồng được Hội LHPN tỉnh tuyên dương năm 2023.

Hạnh phúc khi đến với người nghèo
Phát hiện 100 loài sinh vật biển mới ở New Zealand

Sau chuyến thám hiểm ở vùng biển Bounty Trough ngoài khơi bờ biển Đảo Nam của New Zealand, một nhóm các nhà khoa học cho biết đã phát hiện ra 100 loài mới, và con số này có khả năng còn tăng lên nữa.

Phát hiện 100 loài sinh vật biển mới ở New Zealand
Thủ tướng Christopher Luxon chủ trì lễ đón Thủ tướng Phạm Minh Chính thăm chính thức New Zealand

Theo đặc phái viên TTXVN, sáng 11/3, giờ địa phương, tại Nhà Quốc hội ở Thủ đô Wellington, Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon và Phu nhân đã chủ trì lễ đón Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm chính thức New Zealand từ ngày 10 đến ngày 11/3.

Thủ tướng Christopher Luxon chủ trì lễ đón Thủ tướng Phạm Minh Chính thăm chính thức New Zealand
Thủ tướng có các cuộc làm việc với giới khoa học, doanh nhân New Zealand

Theo đặc phái viên TTXVN, trong chương trình thăm chính thức New Zealand sáng 10/3, tại thành phố Auckland, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã làm việc với các nhà khoa học công nghệ người Việt tại New Zealand; tiếp Hiệu trưởng Đại học Waikato; làm việc với Hội đồng Kinh doanh thành phố Auckland và một số doanh nghiệp tiêu biểu của New Zealand để nắm bắt tình hình; tìm hiểu nhu cầu, tiềm năng, khả năng, cơ hội hợp tác; chia sẻ kinh nghiệm; kết nối hợp tác trong các lĩnh vực.

Thủ tướng có các cuộc làm việc với giới khoa học, doanh nhân New Zealand
Return to top