Chính trị - Xã hội

19/06/2015 - 15:37

Nghề báo không chỉ để kiếm cơm!

TTH - Trong nhiều lần trò chuyện với các bạn sinh viên báo chí, tôi vẫn luôn nhấn mạnh: Nghề báo, không chỉ để kiếm cơm! Mỗi lần chuyện trò với các phóng viên trẻ mới vào nghề, tôi luôn chia sẻ chân thành với họ: Nếu chỉ để kiếm cơm qua ngày mà thôi thì đừng nên chọn nghề báo, vì kiếm cơm bằng nghề này nhọc nhằn lắm!

Điều này tôi nói rất chân thành, bằng chính trải nghiệm của mình, bằng chính trả giá của mình, không hề lý thuyết, sách vở. Vì tôi chính là họ của hai mươi ba năm trước, tốt nghiệp đại học Ngữ văn với ước mơ theo nghề viết báo dù chưa một ngày học nghề báo. Chỉ biết viết tin, viết bài theo bản năng và bắt chước. Chỉ hiểu biết về báo chí và nghề báo một cách lơ mơ, bằng cách “hóng hớt” các đàn anh nhà báo, rằng làm báo thì được đi đây đi đó, gặp người nọ người kia và có thể “đánh” vụ này vụ khác. Chưa biết gì về luật báo chí chứ đừng nói gì đến lý tưởng nghề báo.

Thế rồi, bước chân vào đời, trước mắt tôi mỗi ngày là phải kiếm cái gì bỏ vào bụng. Phải kiếm tiền để sống lương thiện như bao người khác. Và tôi đã làm đủ thứ việc để kiếm sống, trừ việc viết báo. Nỗi vất vả sau mỗi ngày kiếm sống bằng lao động chân tay khiến tôi quên dần chữ nghĩa. Đã có một vài cánh cửa mở ra cho tôi lập nghiệp bằng những công việc khác, nhưng tôi đều từ chối, vì mỗi lúc đứng trước sự lựa chọn thì nỗi khát khao trở thành một nhà báo trong tôi lại trỗi dậy. Tôi đã được nhận vào làm phóng viên của một tờ báo. Với sức trẻ cùng với sự cần cù ham việc, tôi say sưa viết và hạnh phúc với tiền nhuận bút rủng rẻng đầy túi. Cho đến một ngày tôi chột dạ: Mình chỉ viết báo để kiếm tiền thế này thôi sao? Tôi giật mình là bởi vì sự sung sướng sau một cuộc khao nhau tiền nhuận bút nó chỉ duy trì không quá một ngày, nhưng niềm vui vì bài báo của mình đã giúp một em học sinh nghèo có được tiền học phí vào đại học, nó cứ theo mãi trong lòng mình cho đến nhiều năm sau.

Rồi một lần, chỉ vì quá say sưa với một đề tài mà mình tâm đắc, tôi đã đưa câu chuyện riêng của một người vào bài báo của mình, với mong muốn chủ quan là tôn vinh một giá trị văn hóa. Nhưng người đó đã trả lời tôi bằng một cái nhìn đầy thất vọng. Không chỉ thất vọng với tôi, anh ấy còn thất vọng với cái nghề báo của tôi. Đó là điều khiến tôi ân hận nhất!

***

Lâu lâu, cứ có một phóng viên nào bị khởi tố thì dư luận lại rộ lên câu chuyện đạo đức nghề báo. Rồi thì lại lắng xuống. Trong khi đó, câu chuyện y đức, giáo đức thì dường như luôn được bàn tán râm ran trên báo, trên đài, trên phim, trên facebook... Điều đó cho thấy vấn đề sức khỏe và học hành luôn là mối quan tâm hàng đầu của đời sống con người. Điều đó cũng là vì nghề y và nghề giáo là những nghề mang tính thiên chức, nên luôn đòi hỏi rất cao đạo đức nghề nghiệp. Vậy với những nghề nghiệp khác thì sao? Tôi nghĩ rằng, nghề nào cũng cũng đòi hỏi đạo đức của nghề đó. Thợ mộc, thợ nề, thợ rèn, thợ may... thợ gì cũng đòi hỏi phải tử tế. Làm nghề gì, việc gì mà đàng hoàng thì chắc chắn sẽ được xã hội tôn trọng. Làm một việc sang trọng mà không đàng hoàng thì dù có quyền năng đến đâu cũng chẳng ai phục.

Một sai sót của nghề y sẽ đe dọa đến sự sống con người, một sai phạm của nghề giáo sẽ ảnh hưởng đến cách sống của học sinh, nhưng một sai lầm của nghề báo sẽ đe dọa cả sự sống lẫn cách sống, cả tính mạng lẫn danh dự của người khác. Câu chuyện một bé gái 13 tuổi ở Huế mang thai đã được một số tờ báo mạng khai thác triệt để, đưa tin, đưa ảnh “hoành tráng”, và kết cục là cô bé ấy đã nghĩ đến cách tự thiêu để thoát khỏi nỗi ê chề. Rất may là thảm họa ấy chưa xảy ra, nếu không, sẽ là một vết nhơ muôn đời cho báo chí. Vết nhơ này là do sai sót nghiệp vụ hay bởi sự hám lợi đến mức nhẫn tâm?

***

Vì vậy, điều mà tôi đã nói với những người đồng nghiệp trẻ cũng là nói với chính mình. Nói với mình và mong muốn chia sẻ điều này với các đồng nghiệp trẻ, nhất là các bạn sinh viên báo chí - những người ngấp nghé bước chân vào nghề báo. Vì tôi thấy điều này đang trở nên xa lạ với không ít bạn trẻ chọn nghề báo như là một nghề dễ kiếm tiền, dễ nổi tiếng.

Minh Tự

Chia sẻ bài viết

BÌNH LUẬN