Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đánh giá cao vai trò của phụ nữ. Trong tác phẩm “Ðường Kách mệnh”, Bác viết: “Ông Các Mác nói rằng: Ai đã biết lịch sử thì biết rằng muốn sửa sang xã hội mà không có phụ nữ giúp vào, thì chắc không làm nổi. Ông Lênin nói: Ðảng cách mệnh phải làm sao dạy cho đàn bà nấu ăn cũng biết làm việc nước, như thế cách mệnh mới gọi là thành công...”.
Ngay trong cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên của nước Việt Nam độc lập tháng 1/1946, rất đỗi vui mừng, Người nói: “Phụ nữ là tầng lớp đi bỏ phiếu hăng hái nhất”. Bác nhìn nhận, phụ nữ là lực lượng lao động đông đảo của xã hội, thấy rõ khả năng làm việc không thua kém nam giới của phụ nữ. Người hay nêu những tấm gương tiêu biểu của phụ nữ như: Hai Bà Trưng, Bà Triệu, Nguyễn Thị Minh Khai, Nguyễn Thị Định... Người nói, trên thế giới chưa có nơi nào phụ nữ làm Phó Tổng Tư lệnh như ở miền Nam nước ta.
Nhân kỷ niệm ngày Quốc tế phụ nữ 8/3/1952, Hồ Chủ tịch đã gửi thư động viên, khen ngợi chị em phụ nữ. Cuối thư, Người viết: “Non sông gấm vóc Việt Nam do phụ nữ ta, trẻ cũng như già, ra sức dệt thêu mà thêm tốt đẹp, rực rỡ”... Với phụ nữ mọi miền đất nước, nhất là phụ nữ miền Nam, Bác luôn dõi theo. Tháng 2/1968, được tin 11 nữ dân quân tự vệ TP. Huế lập nhiều thành tích trong chiến đấu giải phóng thành phố, Người đã khen tặng bốn câu thơ:
Dõng dạc tay cầm khẩu súng trường,
Khôn ngoan dàn trận khắp trong phường.
Bác khen các cháu dân quân gái,
Đánh giặc Hoa Kỳ phải nát xương.
Bình đẳng giới, một trong những mục tiêu phát triển thiên niên kỷ của Liên Hợp Quốc hiện nay đã được Hồ Chủ tịch đề cập từ rất sớm. Dù Bác chưa sử dụng cụm từ “bình đẳng giới”, chỉ bàn về vấn đề giải phóng phụ nữ và thực hiện nam nữ bình quyền, nhưng đây chính là nội dung cốt lõi của vấn đề bình đẳng giới hiện nay mà Việt Nam đang quyết tâm thực hiện vì một xã hội dân chủ, công bằng, văn minh. Người có những luận điểm thể hiện tầm nhìn chiến lược khi đặt vấn đề này: “Nói phụ nữ là nói phân nửa xã hội. Nếu không giải phóng phụ nữ thì không giải phóng một nửa loài người. Nếu không giải phóng phụ nữ là xây dựng chủ nghĩa xã hội chỉ một nửa”.
Trong quan niệm của Hồ Chí Minh, kính trọng phụ nữ, thực hiện quyền bình đẳng nam nữ, bảo đảm quyền lợi của phụ nữ chính là bản chất của chế độ ta. Khi đất nước đang trong vòng nô lệ, Người đặc biệt quan tâm, chú ý đến người phụ nữ, bởi họ là lớp người khổ nhất trong những “người cùng khổ”, không những phải chịu đựng nỗi đau của một người dân mất nước, bị tước đoạt hết các quyền tự do, dân chủ mà còn bị ngược đãi, chà đạp lên cả phẩm giá con người. Là lãnh tụ, mỗi vấn đề trong đời sống phụ nữ đều được Người quan tâm. Một lần, tới một hội nghị, thấy phụ nữ ngồi hết ở dãy ghế cuối. Bác nói: “Ngay việc ngồi cũng không bình đẳng. Phụ nữ muốn được bình đẳng không phải đợi Đảng và Chính phủ hay nam giới mời lên ngồi mới ngồi mà phải tự đấu tranh, phấn đấu giành lấy”.
Đề cao phụ nữ, nói chuyện tại Ðại hội phụ nữ tích cực Thủ đô lần thứ hai ngày 8/3/1960, Người chỉ ra rằng: “Hiện nay, trong các ngành, số phụ nữ tham gia còn ít. Ðảng và Chính phủ rất hoan nghênh, sẵn sàng cất nhắc và giao cho phụ nữ những chức trách quan trọng”. Bác thường hay nhắc nhở bản thân phụ nữ phải gắng học tập chính trị, học tập văn hóa kỹ thuật, phải xóa bỏ cái tâm lý tự ti, phải có ý chí tự cường tự lập...
Chúng ta thật sự xúc động khi biết rằng, vào những năm tháng cuối cùng của đời mình, Người đã để lại cho chúng ta bản Di chúc quý giá có những dòng viết riêng cho phụ nữ Việt Nam: “Trong sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước, phụ nữ đảm đang ta đã góp phần xứng đáng trong chiến đấu và trong sản xuất, Ðảng và Chính phủ cần phải có kế hoạch thiết thực để bồi dưỡng, cất nhắc và giúp đỡ để ngày thêm nhiều phụ nữ phụ trách mọi công việc kể cả công việc lãnh đạo. Bản thân phụ nữ thì phải cố gắng vươn lên. Ðó là một cuộc cách mạng đưa đến quyền bình đẳng thật sự cho phụ nữ”.
Ngày nay, Đảng và Nhà nước ta thông qua các chủ trương, chính sách nhằm phát huy vai trò của phụ nữ, tạo điều kiện cho họ phát triển. Không chỉ là những người vợ, người mẹ đảm đang trong gia đình, nhiều phụ nữ đã đạt được những thành tích nổi bật, được xã hội ghi nhận trong nhiều lĩnh vực: chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ… Tuy nhiên, nhiều vấn đề về nâng cao vai trò người phụ nữ vẫn còn đó, rất cần các ngành, các cấp quan tâm nhiều hơn nữa.
Khắc sâu lời dạy và thực hiện tâm nguyện của Bác, các cấp ủy Đảng cần tiếp tục thực hiện chủ trương của Đảng ta: “phát huy được tinh thần làm chủ, tiềm năng, sức sáng tạo và khả năng đóng góp cao nhất của các tầng lớp phụ nữ,... quan tâm đầy đủ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng để phụ nữ có điều kiện thực hiện tốt vai trò người công dân, người lao động, người mẹ, người thầy đầu tiên của con người cùng với ưu tiên của xã hội”.
Với phụ nữ-“một nửa thế giới”-cũng cần phải luôn nỗ lực để xứng tầm là người phụ nữ hiện đại “Tự tin, tự trọng, trung hậu, đảm đang”.
Nguyên Anh