Những khi khỏe, cụ cặm cụi cầm liềm, đi một quãng để bứt chổi, về phơi khô, bó lại, bán cho người ta quét sân, quét nhà. Ở chung với cô con gái nhưng cụ lại thích nấu ăn riêng. Cụ bảo, tự phục vụ mình được ngày nào hay ngày đó, trừ khi nằm một chỗ mới phiền đến con cái. Có lẽ nhờ cái tinh thần tự lực ấy mà cụ sống vui, sống khỏe.
Một hôm, đến thăm cụ sau trận ốm, thấy cụ đang loay hoay rửa sạch những cái bao ni-lông. Cụ rửa rất kỹ, dùng cả xà phòng. “Rửa sạch để cái nào còn dùng được thì dùng. Không thì đem bán chai bao”. Cụ giải thích, rồi chỉ cái bao to cạnh bếp đựng đủ loại rác: chai nhựa, vỏ hộp sữa, túi ni-lông. “Tui nói tiếc làm chi. Cứ vứt ngoẻn đi. Túi ni- lông chừ đầy ra đó, mô không có mà rửa cho mệt”. Cô con gái của cụ tỏ vẻ không ưng, nói xẵng. “Có phải tiếc mấy cái bao mô cô. Nếu đựng tôm, cá xong mà không rửa, cứ vứt đại ra thùng rác thì nó hôi lắm. Tội mấy o lượm rác. Ngày mô cũng chun đầu vô lượm, chịu chi nổi. Hàng ngày chỉ đi qua thùng rác vài lần mà tui đã thấy ngột thở”. Bà cụ phân trần, về thói quen làm sạch rác của mình.
Sau bữa đến thăm bà cụ, tôi đã học được cách làm sạch rác như thế. Chưa thể nói không với túi ni-lông thì ít nhất cũng nên làm sạch nó trước khi đem ra thùng rác. Và khi những cái túi được rửa, ít nhất rác cũng đã được phân loại: Một túi cho rác thải là thức ăn, rau, củ... thừa. Một túi cho rác nhựa. Rồi đặt cạnh bếp cái bao, khi nào có cái chai, cái lọ thì cất. Chỉ là ít rác hàng ngày mà chẳng mấy chốc, cái bao đã đầy, bán đồng nát cũng được ít tiền.
Lại nhớ đến mô hình “Biến rác thành tiền” của chị em hội phụ nữ một xã vùng biển ở huyện Phú Vang. Ở đó, việc phân loại rác tại nguồn được các chị thực hiện. Thứ thì ủ để làm phân. Thứ thì đem bán đồng nát, vừa hạn chế được lượng rác thải ra môi trường, vừa thu được tiền. Số tiền thu được từ bán rác không phải là nhiều nhưng có giá trị lớn về bảo vệ môi trường.
Hiện nay, hệ thống phân loại rác thải công cộng chưa được đầu tư nên tất cả các loại rác đều được đổ chung vào một thùng, gây ô nhiễm. Nếu rác được làm sạch như cách của cụ hàng xóm kia thì chắc chắn sẽ giảm đi rất nhiều thực trạng ô nhiễm do rác như hiện nay.
Nhật Nguyên