Đó là lời “tự thú” đầy bi kịch của một thành viên bên nguyên đơn trong vụ án tranh chấp tiền bồi thường, mà nguyên đơn và bị đơn đều là anh em ruột thịt, do TAND TP. Huế xét xử sơ thẩm, sau đó TAND tỉnh xét xử phúc thẩm.
Đưa nhau ra tòa
Năm 1930, cha mẹ nguyên đơn và bị đơn tạo lập ngôi nhà ba gian và nhà phụ gắn liền quyền sử dụng đất, diện tích 579m2, tọa lạc tại một phường ở TP.Huế. 9 người con cùng nhau lớn lên trong ngôi nhà này. Anh, chị lần lượt lấy vợ, lấy chồng ra ở riêng. Người em út ở chung với cha mẹ. Năm 1976 mẹ mất, năm 1988 cha qua đời, đều không để lại di chúc. Về tài sản nhà đất của cha mẹ để lại, 8 anh em họp gia đình, thống nhất căn nhà ba gian dùng để thờ phụng, có diện tích 125m2. Diện tích đất còn lại, giao hết cho người em út sử dụng. Năm tháng trôi qua, những mái đầu xanh ngả bạc. Con cháu của mấy anh chị em đều đã lớn. Ruột thịt ăn ở hòa thuận, êm đềm. Thật không ngờ...
Khi Nhà nước mở rộng đường, thu hồi 168m2 đất. Diện tích nhà thờ chỉ còn 54m2 với phần hiên trước bị “xén”. Phía sau nhà thờ còn một khoảng đất trống, nên các anh chị yêu cầu em út cắt 10m2 đất phía sau để mở rộng, chỉnh trang lại nhà thờ khang trang, thờ phụng cha mẹ. Người em út không đồng ý với lý do sợ khi đào bới để chỉnh trang lại nhà thờ, ngộ nhỡ đụng móng, làm sập nhà riêng của mình.
Quá trình thu hồi đất, Nhà nước định giá để bồi thường phần ngôi nhà thờ bị ảnh hưởng là 96 triệu đồng; bồi thường diện tích đất bị thu hồi là 651 triệu đồng. Em út đòi hưởng 70 triệu đồng (trong số 96 triệu đồng bồi thường thiệt hại nhà thờ) vì cho rằng quá trình sống ở ngôi nhà này đã hai lần bỏ tiền ra sửa chữa. Số tiền 651 triệu bồi thường đất đai, em út cũng yêu cầu phải trích cho mình 20 % công sức tu bổ. Trong lúc đó, các anh chị lại cho rằng, đã được ở, sử dụng thì cớ gì lại đòi tiền tu bổ, sửa chữa.
Đưa nhau ra tòa, 8 anh chị em chia 3 “phe”, 5 anh chị phe nguyên đơn, em trai út là bị đơn, 2 người anh còn lại “phe” trung lập, là người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan.
Đâu phải tại… con đường
Tòa sơ thẩm công nhận diện tích 64m2 và ngôi nhà ba gian nằm trên đất là tài sản chung của 8 anh em, được dùng làm nhà thờ. Số tiền 96 triệu đồng bồi thường nhà thờ bị ảnh hưởng, chia đều cho 8 người. Ngôi nhà này cha mẹ tạo lập, bị đơn ở trong nhà, có sửa chữa nhưng là do tự nguyện, nên không được xem xét công sức đóng góp. Đối với số tiền 651 triệu đồng Nhà nước bồi thường về đất, tòa sơ thẩm cũng chia đều cho 8 anh em. Tòa nhận định, đất cha mẹ để lại, ngoài diện tích thờ tự, bị đơn được quản lý, sử dụng hết, nên không thể xem xét công sức gìn giữ, tu bổ.
Không đồng ý với bản án của tòa sơ thẩm, người em kháng cáo lên cấp phúc thẩm. Ruột thịt tiếp tục lôi nhau đến tòa.
Sau khi nghị án, Hội đồng xét xử TAND tỉnh tuyên không chấp nhận kháng cáo của bị đơn, y án sơ thẩm. Theo đó, tiền bồi thường nhà, đất bị ảnh hưởng, thu hồi chia đều cho 8 anh em. “Phe” nguyên đơn phấn khởi ra về. Bị đơn cứ ngồi mãi, khiến người cán bộ tòa phải nhắc đã đến giờ đóng cửa phòng xét xử...
Quỳnh Anh