Thêm loại rau dinh dưỡng cao cho thị trường Huế

Cây chùm ngây phát triển xanh tốt

Loài cây kỳ diệu

Chùm ngây có nguồn gốc ở vùng Nam Á và có lịch sử tới hơn 4.000 năm. Loài cây này rất phổ biến ở châu Á và châu Phi. Trong hầu hết các bộ phận của cây đều chứa các chất cần cho con người như: khoáng chất, vitamin, các axit amin, bêta-caroten, phenolics... Chùm ngây có thể ăn sống được như một vài loại rau ăn lá hay có thể xay sinh tố, nấu canh giống canh rau ngót. “Giá trị dinh dưỡng cao nên chùm ngây thường được sử dụng cho mọi đối tượng từ trẻ nhỏ đến người lớn tuổi như một loại rau giúp phục hồi cơ thể rất nhanh, nhưng không nên sử dụng cho phụ nữ mang thai. Chùm ngây còn có tác dụng phòng và trị rất nhiều bệnh như ung thư, tiểu đường, thiếu máu, còi xương, bệnh tim mạch, ung loét, co giật, bệnh gan...; giúp hạ huyết áp và hạ cholesterol, chống oxy hóa...”, PGS. Hà cho hay.

Theo các nghiên cứu khoa học nước ngoài, trong lá và hoa tươi của cây chùm ngây có lượng vitamin C cao hơn gấp 7 lần so với lượng vitamin C có trong quả cam; gấp 4 lần lượng calci và gấp 2 lần lượng protein của sữa; hơn 4 lần vitamin A của cà rốt; hơn 3 lần potassium của chuối. Chính vì vậy, cây chùm ngây là nguồn thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao. Nhờ nhiều tính năng kỳ diệu, chùm ngây đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Tổ chức Nông lương Thế giới (FAO) đề cao và coi nó là cứu tinh cho người nghèo, đặc biệt ở các nước thuộc thế giới thứ 3. Hiện có 80 quốc gia trên thế giới trồng chùm ngây, những quốc gia tiên tiến sử dụng rộng rãi và đa dạng trong công nghệ dược phẩm, mỹ phẩm, nước giải khát dinh dưỡng và thực phẩm chức năng.

PGS.TS. Trần Thị Thu Hà thăm vườn chùm ngây tại Hương Thuỷ

Tại Việt Nam, cây chùm ngây được sử dụng làm rau ăn không những ở các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận và vùng Tây Nguyên mà hiện rất phổ biến ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh… và đã trở thành sản phẩm rau vào các siêu thị hay bày bán ở chợ. Ngoài ra, trong dân gian, cây chùm ngây được Nhân dân và các thầy thuốc Nam sử dụng làm thuốc từ rất lâu đời và hiện đã có một số sản phẩm dược liệu được sản xuất từ cây chùm ngây. Tuy nhiên, “ở miền Trung Việt Nam nói chung và TP.Huế nói riêng, đây là cây trồng còn mới mẻ. Chưa có công trình nghiên cứu về cây chùm ngây nào được công bố chính thức tại Việt Nam cũng như ở miền Trung, đặc biệt là ở Thừa Thiên Huế. Việc xây dựng các mô hình và chuyển giao quy trình sản xuất cây chùm ngây phù hợp với điều kiện canh tác của từng chân đất ở TP.Huế theo hướng sản xuất rau chùm ngây hữu cơ là vấn đề hết sức cần thiết”, PGS.Hà nói.

Cung cấp cho thị trường

Hiện nay, nhóm nghiên cứu nhân giống và trồng cây chùm ngây do PGS.TS.Trần Thị Thu Hà chủ trì đang hoàn thiện quy trình nhân giống và hướng dẫn bà con nông dân và các hộ gia đình trồng cây chùm ngây và sử dụng làm rau ăn dinh dưỡng cao trong các bữa ăn gia đình.

Theo PGS.Hà, kỹ thuật nhân giống và trồng cây chùm ngây khá đơn giản. Có thể nhân giống bằng hạt và giâm cành, nhưng phổ biến là nhân giống bằng hạt. Cây chùm ngây là rau sạch, không dính đất cát và không có sâu, bệnh; khá dễ trồng và là cây ưa nắng. Sau 4-5 tháng trồng có thể thu hoạch. Chu kỳ thu hoạch lá thường 15 - 20 ngày/1 lần. Các đặc điểm của cây chùm ngây cũng như khả năng sinh trưởng phát triển cho thấy cây chùm ngây hoàn toàn phù hợp với điều kiện sinh thái của TP.Huế.

“Trong 1 năm triển khai dự án, chúng tôi sẽ xây dựng mô hình ở 3 phường Hương Long, Thuỷ Xuân, Thuỷ Biều trên địa bàn TP.Huế với sự tham gia của các hộ nông dân, quy mô 500m2/mô hình và mô hình vườn ươm quy mô 1.000 cây giống. Đồng thời, sẽ tổ chức tập huấn nhân giống, trồng cây chùm ngây và tổ chức hội thảo đầu bờ để tham quan mô hình và chia sẻ kinh nghiệm giữa các nông dân tham gia thực hiện mô hình với nông dân chưa tham gia cùng chính quyền địa phương. Chúng tôi cũng sẽ xây dựng kênh tiêu thụ thông qua cửa hàng “thực phẩm truyền thống” và các kênh tiêu thụ như chợ và tiếp thị vào siêu thị. Sau khi kết thúc dự án, các hợp tác xã tham gia dự án sẽ được chuyển giao quy trình công nghệ và tiếp tục mở rộng quy mô sản xuất cho các hộ nông dân trong hợp tác xã cũng như cho các hợp tác xã khác nhằm nhân rộng mô hình”, PGS.Hà cho biết.

Dự án Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật xây dựng mô hình trồng cây chùm ngây phù hợp trên địa bàn TP.Huế do PGS.TS.Trần Thị Thu Hà chủ trì sau khi kết thúc sẽ hoàn thiện quy trình sản xuất rau chùm ngây hữu cơ dinh dưỡng cao dựa trên thành tựu khoa học công nghệ và quy trình đã được thực hiện ở một số nước trên thế giới và một số vùng ở Việt Nam theo hướng ứng dụng phù hợp với điều kiện TP.Huế, bảo đảm chất lượng và thu nhập cho người dân với giá thành bán ước tính khoảng 20.000đ/kg. Tổng thu nhập trên 1 sào (500m2) khoảng 26 triệu đồng. “Hiện giá trên thị trường bán dao động từ 30.000 - 60.000đ/kg, lợi nhuận cao hơn rất nhiều so với trồng lúa và một số cây rau màu khác. Vì vậy, dự án góp phần ổn định, nâng cao thu nhập và sức khoẻ cộng đồng thông qua sản xuất và sử dụng rau chùm ngây hữu cơ dinh dưỡng cao ở TP.Huế. Dự án cũng góp phần đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp sạch, thân thiện môi trường, bảo vệ và nâng cao sức khỏe cộng đồng thông qua tiêu thụ, sử dụng sản phẩm rau chùm ngây hữu cơ dinh dưỡng cao, đồng thời tạo ra các sản phẩm hàng hóa là rau chùm ngây hữu cơ chất lượng cao đáp ứng nhu cầu thị trường rau sạch, góp phần tạo công ăn việc làm, nâng cao hiệu quả sản xuất rau hữu cơ và đồng thời mang lại hiệu quả cao trong kinh tế và chất lượng đời sống của người dân TP.Huế và tỉnh Thừa Thiên Huế”, PGS. TS. Hà nói.

“Bên cạnh dự án này, hiện nay chúng tôi cũng hỗ trợ, tư vấn cho các hộ nông dân kỹ thuật trồng và thu hoạch rau chùm ngây ở Hương Thuỷ, Bạch Mã và các hộ gia đình ở thành phố để người dân có thể trồng tại vườn hoặc trên sân thượng nhà mình”, PGS. Hà nói.