Tôi nhấc chiếc muôi (vá) chuẩn bị lấy một ít canh vào chén, nhưng lại vội vã rụt tay lại. Không phải vì nóng mà vì phía sau chiếc muôi ấy, trên đường rãnh là một vệt dài cáu đen. Hình như hết lớp này lớp kia đã đọng lại ở đấy. Nhân viên nhà hàng chắc cũng đã không kịp để ý trong quá trình chùi rửa và dọn bày. Đó là một bữa cơm chiều, tiếp đồng nghiệp đến từ một nơi xa. Không biết có ai nhận ra không, nhưng kể từ sau đó, tôi không bao giờ ghé và chọn nhà hàng ấy nữa, dù từ cơ quan chỉ vài bước chân là tới. Tôi cũng không biết vì lý do gì, có liên quan đến những vệt dài cáu đen ấy không, nhưng một thời gian sau, nhà hàng ấy đã đóng cửa.
Ống hút nhựa còn quá phổ biến, cần sớm được thay thế bằng ống hút thân thiện hơn
Cũng từ đó, mỗi lần ghé vào một điểm ăn nào, điều mà tôi để ý là đường rãnh phía sau những chiếc thìa. Chén bát, đũa thì dùng khăn giấy lau đi lau lại, dù người nhà thường bảo, chưa chắc giấy ăn ấy đã sạch. Thực ra thì cái gì cũng mang tính tương đối, như một liệu pháp tâm lý mà thôi. Có ai nghĩ rằng, địa điểm ăn uống ấy là sạch khi mặt nền ngổn ngang giấy ăn đã qua sử dụng; hay lép nhép dấu dép, dấu giày cộng với nhếch nhác nước rửa đặc quánh và mấy chồng bát đĩa các loại lổn nhổn ngay lối vào. Mình thì thôi, tặc lưỡi cho qua, nhưng mỗi khi có khách khứa ghé qua lại tần ngần quá đỗi.
Cũng chính vì điều này nên tôi thích ý tưởng phát động dùng thìa không rãnh của địa phương bạn. Người ở đó kể, để thuyết phục được chủ các nhà hàng, quán ăn dùng thìa không rãnh cũng lấn bấn lắm, vì không phải ai cũng hiểu được ngay mục đích này. Nhiều nơi phải test ngay tại chỗ để người ta thấy rõ là dù đã được rửa nhưng rất nhiều muỗng vẫn đọng lại tinh bột, dầu mỡ hoặc nước rửa chén... Đây cũng là một ý tưởng hay để vừa hướng người dân đến việc đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm từ những việc nhỏ, thói quen nhưng cũng là một trong những “chiêu” để quảng bá và phát triển du lịch từ những điều tưởng chừng như là rất nhỏ. Hàng ngàn chiếc muỗng không rãnh đã được thu đổi từ người dân và nhận được phản hồi tích cực từ thực khách và các nhà hàng.
Ống hút nhựa còn quá phổ biến, cần sớm được thay thế bằng ống hút thân thiện hơn
Có một ý tưởng và mục tiêu khác cũng rất hay, được triển khai trên một diện rộng hơn, và đang bắt đầu tạo nên sự cộng hưởng nhiều nhất từ các bạn trẻ. Đó là thay vì túi nhựa để “take away”, sẽ dùng túi quai vải, túi vải không dệt... được thiết kế đơn giản nhưng “chất” và có thể dùng được nhiều lần. Thay vì dùng các ống hút nhựa là các ống hút thân thiện hơn với môi trường. Dù chưa phổ biến, dù đã manh nha một trào lưu nhưng nắm bắt được điều này, có không ít người đã tìm được phân khúc của mình, cung cấp dịch vụ ống hút dùng một lần bằng tre, ống hút bằng cỏ bàng và ống hút bằng giấy cho một số nhà hàng trước khi là ống hút bằng kim loại như một số nơi trên thế giới đã đưa vào sử dụng.
Bước đi của các loại ống hút thân thiện này còn chậm, nhưng có lẽ, nó sẽ tạo nên một sự thay đổi khi ý thức của người tiêu dùng thay đổi. Tôi cũng tin, từ điểm, nó sẽ thành diện với sự hào hứng đầy tính tiên phong của những người trẻ và bắt đầu từ những người trẻ. Cũng có vẻ như việc sử dụng ống hút một lần này còn rất hạn chế ở Huế, nhưng chắc chắn là khi nó xuất hiện, với sự lan tỏa thông tin từ các kênh thông tin, mạng xã hội, sẽ tạo ra những hiệu ứng tích cực hơn. Tôi có niềm tin về điều này khi nhìn từ cuộc vận động “đánh” vào ý thức và cách ứng xử ở Huế nói không với tiếng còi xe; hay nhân văn như ở cuộc vận động những WC free ở nhiều điểm trong thành phố.
Có khi chỉ là những tiểu tiết, nhưng sự tác động của nó đôi khi lại lan nhanh hơn, rộng hơn hơn cả một cách quảng bá đơn thuần.
Bài: Minh Hà - Ảnh: Anh Quân