Trong một dịp bên bàn trà với một cán bộ Sở Y tế , tôi hỏi, anh có biết ở Huế có một nơi tưởng niệm 20 cán bộ, chiến sĩ Đội phẫu thuật tiền phương thuộc Trung đoàn 6 trong chiến dịch Xuân 68?
Anh không biết và chưa nghe ai nói tới. Nhà bia tưởng niệm Đội phẫu thuật tiền phương Trung đoàn 6 ở 27 đường Tôn Thất Thiệp (P. Thuận Hòa), có thờ di ảnh người Đội trưởng. 27 Tôn Thất Thiệp cũng là nơi đóng quân của đội, họ làm nhiệm vụ không chỉ cấp cứu thương binh ở cánh bắc Huế trong chiến dịch Xuân 68 mà với cả nhân dân trong vùng; 20 cán bộ, chiến sĩ của đội đều hy sinh trong 26 ngày đêm ác liệt ở Huế. Sau ngày giải phóng, người dân nơi đây đã quy tập các mộ liệt sĩ về nghĩa trang liệt sĩ thành phố và lập nhà bia tưởng niệm, quanh năm hương khói.
Trong dịp kỷ niệm 70 năm ngày Thương binh Liệt sĩ này, phường Thuận Hòa đang lên kế hoạch chỉnh trang nhà bia tưởng niệm. Điều kiện của phường có hạn nên khó, mặt khác, điểm đóng quân của trạm lại nằm sát thượng thành. Vì vậy, Bảo tàng Cách mạng tỉnh nên xác định tầm vóc, vị trí của di tích này; ngành Y tế của tỉnh cần xem đây là điểm đáng tự hào của toàn ngành để cùng chung trách nhiệm với nhân dân trong khu vực. Nhất là trong năm tới, năm 2018, Huế kỷ niệm 50 năm chiến thắng lịch sử Xuân 1968 ở Huế.
Cũng bên bàn trà, ngồi nói chuyện cùng một giảng viên ở Trường đại học Nông lâm Huế, tôi hỏi anh có biết ở trường anh có một nhà giáo đã được đặt tên đường ở Huế. Anh không biết, và có lẽ nhiều người ở trường cũng như sinh viên ở đây không biết. Đó là cụ Nguyễn Hữu Đính, vị Hiệu trưởng đầu tiên của Trường Nông lâm súc Huế; tiền thân của Trường đại học Nông lâm Huế. Cụ Nguyễn Hữu Đính là một nhân vật tiêu biểu của phong trào Hòa bình ở Huế những năm 1954, cụ là người có mặt hầu hết các thời điểm của phong trào đô thị Huế những năm 1954 – 1975, là điểm tựa tinh thần của phong trào sinh viên - học sinh Huế thời đó.
Trong một dịp kỷ niệm ngày thành lập Mặt trận dân tộc thống nhất, ở một khu vực dân cư ở phường Thuận Hòa, khi nghe giới thiệu Giáo sư Tôn Thất Dương Kỵ, người bị chính quyền Sài Gòn (cũ) trục xuất ra Bắc trên cầu Hiền Lương, tạo nên một sự kiện chấn động của Cách mạng miền Nam thời bấy giờ. Ông đồng thời là Ủy viên Trung ương Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam trong những ngày đầu Mặt trận mới thành lập, lúc đó ông đang sống ở nội thành. Ông là nhân vật chủ chốt trong Liên minh các lực lượng dân tộc dân chủ hòa bình (1968). Nhiều người đã ngỡ ngàng khi lần đầu tiên được biết thông tin như vậy.
Ôn lại truyền thống – xa mà gần. Tìm hiểu mảnh đất và con người nơi mình sống cũng là cách ôn lại truyền thống vậy.
Hải Lê