Những góc nhìn về thành phố Namur. Ảnh: Internet

Kinh nghiệm từ Namur

Namur, thủ phủ của khu vực nói tiếng Pháp của Bỉ, nằm dọc theo sông Meuse. Đô thị ấn tượng này được bao quanh bởi một trong những thành cổ lớn nhất châu Âu, được xây dựng trong thế kỷ III và IV và sau đó, được cải tạo trong thế kỷ XII và XIV.

Namur có nhiều lò mổ được xây dựng từ trước Thế chiến II, nhưng đã bị bỏ hoang từ năm 1988. Năm 2002, chính quyền địa phương có kế hoạch phá những lò mổ này để xây dựng một dự án hoàn toàn mới, nhằm cải tạo không gian của đô thị. Kế sách này vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ người dân. Vì sự phản đối này, chính quyền phải mất 4 năm để có quyết định cuối cùng là đồng tình với người dân việc không chuyển đổi công năng của những lò mổ. Đồng thời với quyết định đó, từ năm 2013-2014, chính quyền thành phố đã hợp tác cùng người dân, các doanh nghiệp tư nhân và các chuyên gia về văn hóa để thực hiện một dự án quan trọng là biến khu vực này thành một bảo tàng sống động, có không gian xanh và được kết nối rộng rãi với thành cổ và các khu vực khác trong thành phố Namur. Dự án huy động được cả nguồn kinh phí công và tư để thực hiện, vừa hỗ trợ cho những gì đã có trước đó, đồng thời tạo nên những nét mới. Nhờ có sự kết nối tốt với cộng đồng, khu vực có những lò mổ bị bỏ hoang nay trở thành một không gian văn hóa thực sự. Có khu thương mại, điểm đậu xe, phòng triển lãm, quán cà phê, sân vui chơi cho trẻ em, điểm biểu diễn, nhà ở cho văn nghệ sĩ và một số nhà ở tiêu thụ năng lượng thấp, thân thiện với môi trường…

Ông Benoit Demazy, Giám đốc Phòng Thông tin và Truyền thông của Namur, nói: “Mỗi nơi có một giải pháp hay để cứu vãn di sản. Trong trường hợp này, người dân không trực tiếp sống trong khu vực của những lò mổ, nhưng họ có ý thức rất cao về di sản nên họ đã làm mọi cách để bảo vệ công trình này. Ưu thế của dự án trên là có sự tham gia của người dân vào tất cả các khâu của dự án. Với chúng tôi, sự tham gia tích cực của người dân là cơ hội lớn cho đô thị, giúp chính quyền tránh được những sai lầm trong quá khứ. Hơn 40 năm trước, Namur xóa đi một phố cổ. Chúng tôi không muốn lặp lại sai lầm ấy”.

Người dân – chủ thể bảo vệ bền vững di sản

“Người dân và đô thị” là một trong những vấn đề được các đại biểu tham dự hội thảo “Di sản và phát triển bền vững” bàn nhiều nhất. Vấn đề được quan tâm là, làm sao để người dân hợp tác trong các dự án bảo tồn di sản, nhất là người trẻ, làm sao để thế hệ trẻ có thái độ tốt về di sản và những giá trị văn hóa quý báu của quá khứ?

Ông Vannak Seng, Phó ban Quy hoạch đô thị thành phố Phnôm Pênh, khẳng định: “Nói đến phát triển di sản bền vững, không thể không nói đến người dân. Chúng tôi có truyền thống là hỏi ý kiến của người dân khi cần thực hiện một dự án nào đó. Người dân rất nhạy cảm với những dự án liên quan đến kiến trúc đô thị nên họ sẽ có những ý kiến bổ ích cho các nhà hoạch định chính sách và các chuyên gia kỹ thuật trong quá trình bảo vệ đô thị, bảo vệ di sản”.

Theo ông Jean Sebastien Misson, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích Thành cổ của Namur, bất cứ du khách nào khi đến thăm di tích này, ở cuối hành trình họ sẽ được xem phim tư liệu giới thiệu về thành cổ, từ khi mới được xây dựng, trải qua những biến động lịch sử đến hôm nay. Cuối cùng, họ sẽ nhận được tham khảo ý kiến: Làm sao để tiếp tục bảo vệ Namur? Chính quyền đô thị cần làm gì để bảo vệ tốt hơn những di sản đang có… “Chúng tôi ứng dụng những công nghệ hiện đại để gợi cho du khách tham quan những suy nghĩ về Namur hiện nay và tương lai. Chính điều này sẽ tạo nên những “tiếng dội” trong ý thức của người dân, của du khách về cách để bảo vệ Namur ngày càng tốt hơn, hoàn thiện hơn”, ông Jean Sebastien Misson nói.

Đến từ Nhật Bản, ông Hiroyuki Fujita, Phó Thị trưởng thành phố Kyoto, cũng cho biết: “Người dân giữ vai trò quan trọng để giúp Kyoto tạo nên sức mạnh đẳng cấp thế giới của mình, chính người dân là chủ thể gìn giữ những truyền thống sâu sắc của địa phương và đó sẽ là “phương tiện” để thành phố hướng đến tương lai. Ông Hiroyuki Fujita chia sẻ: “Người dân tự bảo vệ cộng đồng của mình. Người dân đưa ra sáng kiến bảo vệ và gìn giữ di sản văn hóa cho thế hệ tương lai, chính quyền hỗ trợ các sáng kiến này. Có rất nhiều vấn đề trong chuyển giao truyền thống. Chúng ta sẽ đối mặt với các khó khăn, như thảm họa, khủng hoảng kinh tế và khác biệt trong các khái niệm về giá trị. Kyoto có nhiều di sản văn hóa vật thể và phi vật thể. Để chuyển giao chúng cho thế hệ tương lai, việc bảo vệ các vật liệu cốt lõi của các di sản cũng như những triết lý đằng sau chúng rất quan trọng. Tôi tin vào sức mạnh của người dân và cộng đồng. Tôi tin rằng, sự hợp tác tích cực giữa người dân và chính quyền là cách tốt nhất để chuyển giao truyền thống của chúng ta hôm nay cho thế hệ tương lai”.

Cố đô Huế là mảnh đất của di sản, cũng là một đô thị - di sản, nơi có hàng ngàn hộ dân đang sinh sống trong khu vực khoanh vùng bảo vệ di tích. Hy vọng, những chia sẻ từ các đô thị bạn sẽ là những gợi ý tốt để Huế giải quyết những vấn đề liên quan đến di sản của mình.

Đồng Văn

• Thành quả từ tinh thần nêu gương (23/06)
• “Dẫn đường” cho nông dân (23/06)
• Đổi mới chương trình đào tạo, bồi dưỡng của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (23/06)
• Củng cố niềm tin vững chắc (23/06)
• Vừa bảo vệ biên giới, vừa phòng chống dịch hiệu quả (22/06)
• Kết nối giới thiệu việc làm cho hội viên phụ nữ (22/06)
• Vượt khó, hoàn thành tốt nhiệm vụ (22/06)
• Nữ quân nhân “Bốn tốt” (22/06)