ClockThứ Tư, 11/06/2014 03:58

Về một cuộc họa thơ cách đây 43 năm

TTH - Nhân dịp Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Thừa Thiên Huế lần thứ VIII, sắp diễn ra, chúng tôi xin giới thiệu lại Vườn thơ đoàn kết do Báo Cứu Quốc – nay là Báo Đại Đoàn Kết tổ chức xướng họa thơ cách đây 43 năm.

Theo Báo Cứu Quốc, tại Hội nghị Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam lần thứ 21, họp ngày 6-3-1971, đã quyết định triệu tập Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam vào cuối năm đó. Nhân dịp này, Bộ trưởng Phan Anh, Ủy viên Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đã làm bài thơ xướng theo thể Đường luật in trên Báo Cứu Quốc số 3529, ra ngày 21-3-1971. Bài thơ xướng như sau:

CÂY CAO BÓNG CẢ
Cây cao bóng cả ấy ai trồng?
Ngọn vút trời cao, gốc biển Đông
Cành, lá đỏ tươi hoa chiến sĩ
Vóc, mình vững chắc rễ công nông
Xua tan dông tố, chùn Tây, Mỹ
Đổi mới non sông, thắm Lạc Hồng
Điệp điệp trùng trùng che đất nước
Cây đây, rừng đó, Bác ta trồng.
Để lập thành tích chào mừng Đại hội, trên cơ sở bài thơ CÂY CAO BÓNG CẢ của Bộ trưởng Phan Anh, Báo Cứu Quốc mở cuộc họa thơ với mục đích ca ngợi Mặt trận đã đoàn kết các tầng lớp, các dân tộc trong cả nước một lòng chống ngoại xâm và nhằm động viên nhân dân ta thực hiện lời căn dặn của Bác Hồ: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công, thành công, đại thành công”.
Cuộc họa bài thơ CÂY CAO BÓNG CẢ trên Báo Cứu Quốc bắt đầu từ ngày 21-3-1971 và kết thúc trong dịp Đại hội lần thứ III, họp từ 14 đến ngày 17-12-1971, được người yêu thơ các giới hưởng ứng tham gia. (Những địa danh và tên tác giả trong bài này đều chép lại thời điểm năm 1972).
Tính từ thời điểm phát động cho đến khi kết thúc, đã có 1.324 lượt tác giả, gửi tới tòa soạn 1.699 bài (có tác giả gửi nhiều bài). Số tác giả nữ có 117 người.
Các tác giả tham gia họa thơ thuộc nhiều tầng lớp trong xã hội và nhiều lứa tuổi khác nhau, từ người nhiều tuổi nhất là cụ Dương Học Hải, 89 tuổi (ở Đống Đa, Hà Nội), đến các cháu thiếu niên học sinh phổ thông, các cụ phụ lão, xã viên các HTX nông nghiệp, thủ công nghiệp, các nhà trí thức, giáo sư, bác sĩ, kỹ sư, giáo viên các cấp, cán bộ giảng dạy và học sinh đại học, công nhân xí nghiệp, nhà máy hầm mỏ, đồng bào theo đạo Thiên chúa, các vị linh mục, các vị hòa thượng, thượng tọa, mục sư đạo tin lành, tu sĩ, cán bộ nhiều cơ quan trung ương và địa phương, những người làm nghề cá thể, chiến sĩ và sĩ quan quân đội nhân dân Việt Nam, các cụ lang đông y, các văn nghệ sĩ chuyên nghiệp, Việt kiều, lưu học sinh và cán bộ đang công tác ở nước ngoài, cả chiến sĩ đang chiến đấu trên tiền tuyến lớn v.v…
Hưởng ứng việc làm vô cùng ý nghĩa của Báo Cứu Quốc, lúc bấy giờ dù rất bận công tác ở Pháp, Bộ trưởng Xuân Thủy cũng đã gửi về tòa soạn bài thơ họa:
“Muôn năm ơn Bác khéo vun trồng
Cây cả nên rừng rợp biển Đông
Cành Bắc, cành Nam, hoa Thống Nhất
Ngọn gươm, ngọn giáo gốc công nông
Xâm lăng quét sạch, chồi xanh thắm
Xã hội vươn cao, trái đỏ hồng
Đoàn kết, đẹp thay Vườn Tổ quốc!
Muôn năm ơn Bác khéo vun trồng”.
Tòa soạn đã cố gắng dành chỗ công bố được nhiều bài thơ họa, để nhiều người nói lên được tấm lòng của mình đón mừng Đại hội Mặt trận. Nhưng do số trang báo có hạn, cho nên Cứu Quốc cũng mới chỉ đăng được 304 bài, tức ngót một phần năm số bài nhận được…
Cuộc họa thơ đón mừng Đại hội ở nhiều nơi đã thành một sinh hoạt tập thể. Các cụ ở các tổ phụ lão những khu phố Hoàn Kiếm, Ba Đình, Hai Bà Trưng, Đống Đa…ở Hà Nội đã đóng góp một số khá lớn trong số 390 bài của các tác giả ở thủ đô. Các cụ ở Hải Phòng cũng đóng góp với một tỷ lệ như vậy trong số 153 bài của Hải Phòng v.v… Riêng các tác giả là dân tộc Tày ở tỉnh Cao Bằng đã góp 93 bài…Công đoàn Thư viện Khoa học xã hội ở Hà Nội đã có sáng kiến chép bài thơ xướng “Cây cao bóng cả” rồi dán lên báo tường để mọi người xem. Sau đó, một số anh chị em ở đó đã làm bài thơ họa dán lên báo tường (cụ Ca Văn Thỉnh, giám đốc thư viện cũng làm một bài).
Trong số hơn 1.600 bài mà Báo Cứu Quốc nhận được, có hơn 300 bài hoặc hoàn toàn làm không đúng luật thơ Đường tám câu, hoặc thất luật, thất niêm. Trong thư gửi Tòa soạn, ông Lê Văn, cán bộ Mặt trận (xã Yên Phụ, Yên Phong, Hà Bắc) viết: “Nói đến luật thơ Đường thì niêm, luật, ý, lời thật là khe khắt nên cũng ngập ngừng sợ sai sót. Nhưng không. Với nhiệt tình thì cứ làm. Thật là điếc không sợ súng”. Ông đã gửi bài tới Tòa soạn và còn cho biết thêm: “Ở xã, sau khi chúng tôi nhận được tờ Cứu Quốc, anh em chúng tôi tọa đàm với nhau rồi xuống các tổ phụ lão… Cụ ông cũng họa, cụ bà cũng họa… Có một điều đáng chú ý ở đội trồng cây hợp tác xã Yên Sơn có 51 cụ thì cả 51 cụ đều nhớ câu cuối của bài xướng: “Cây đây, rừng đấy, Bác ta trồng”. Cứu Quốc chia sẻ với những tác giả nhiệt tình và trân trọng đối với những bài họa không đúng luật, cả với những bài đề là “thơ họa” nhưng có những câu dài 11 chữ: “Vườn cây Mặt trận Dân tộc Thống nhất Bác Hồ trồng”…
Nhiều tác giả gửi thư tới tòa soạn hoan nghênh bài thơ xướng của Bộ trưởng Phan Anh nhưng cũng nói là vần của bài xướng “hắc búa” quá. Vì có hai vần trồng nên có nhiều tác giả họa theo thể thủ vĩ ngâm. Có một số tác giả nói rõ ý mình là muốn họa khác vần trồng ở câu kết (câu thứ 8). Có tác giả, như ông Vũ Văn Quế, Việt kiều ở Luân Đôn (Anh), họa chệch mấy vần nhưng bài họa của ông là một bài thơ Đường 8 chữ đúng luật, có tứ độc đáo, lại là lời phát biểu của một người con xa Tổ quốc gửi về đón mừng Đại hội, nên tòa soạn cũng đã cho đăng.
Nhân dịp này, Bộ trưởng Phan Anh đã gửi tới Báo Cứu Quốc một lá thư với nội dung sau: “Cuộc xướng họa thơ do quý báo tổ chức đã kết thúc thắng lợi trong niềm tin tưởng sắt đá vào sức mạnh đại đoàn kết vô cùng to lớn của Mặt trận Dân tộc Thống nhất dưới sự lãnh đạo của Đảng Lao động Việt Nam, bảo đảm sự thực hiện Di chúc thiêng liêng của Hồ Chủ tịch kính mến, giải phóng miền Nam, xây dựng miền Bắc xã hội chủ nghĩa, tiến tới một nước Việt Nam độc lập, thống nhất, dân chủ và giàu mạnh, góp phần đắc lực vào cách mạng thế giới”.
Dương Phước Thu (Sưu tầm, giới thiệu)
ĐÁNH GIÁ
Hãy trở thành người đầu tiên đánh giá cho bài viết này!
  Ý kiến bình luận

BẠN CÓ THỂ QUAN TÂM

Sách Huế trong Hội Sách Quốc gia

Nhân Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần thứ 3 năm 2024, Ban Tuyên giáo Trung ương phối hợp với Bộ Thông tin – Truyền thông, Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch, Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội tổ chức chuỗi sự kiện chào mừng Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam.

Sách Huế trong Hội Sách Quốc gia
Return to top