Bảo tồn, phát triển cây đặc sản

Ngoài thanh trà là đặc sản chủ lực với diện tích chỉ riêng phường Thủy Biều khoảng 150 ha, hiện TP. Huế có nhiều loại cây có thể xem là sản vật của địa phương như nhãn, măng cụt, dâu, cam, tiêu, vả… Phần lớn những loại cây này trồng xen trong vườn nhà nên sản lượng không nhiều, tuy nhiên đều là những loại quả ngon, cần được bảo tồn nguồn gen bản địa và phát triển sản xuất hàng hóa.

Nhãn lồng Huế - một trong những loại trái ngon nức tiếng. Ảnh: P. Thành

Vả là một loại cây được trồng khá phổ biến ở các vùng đồi của các phường An Tây, Thủy Xuân và Thủy Biều. Loài cây này thích nghi với thổ nhưỡng và khí hậu của vùng nên không cần chăm bón vẫn phát triển. Vả trồng ở Huế có vị ngọt, không bị chát như các địa phương khác. Năm 2015, món ăn chế biến từ vả được Tổ chức Kỷ lục Việt nam xếp vào 50 món ăn đặc sản quốc gia. Hiện, quả vả không chỉ dùng để chế biến các món ăn, mà còn được dùng làm nguyên liệu chế biến trà - thức uống dược liệu có tác dụng tốt trong việc thanh nhiệt, điều trị bệnh dạ dày, táo bón, hạn chế cholesterol.

Ông Trần Tuấn Hưng, Chủ tịch Hội Nông dân (HND) phường Thủy Biều cho biết, địa bàn phường có rất nhiều hộ dân trồng vả trong vườn, tuy nhiên tập trung chỉ có 2 hộ dân ở khu vực Trường Đá, đường Huyền Trần Công Chúa với diện tích mỗi hộ khoảng 2.500 m2, song giá trị kinh tế của cây không cao, do khi đúng mùa thì quả nhiều, chỉ vài nghìn đồng/kg nhưng vào thời điểm tết, nhu cầu tăng cao thì cây lại không có trái. Phường đang mong muốn có giải pháp để bảo quản hoặc cho vả ra trái vụ để có hiệu quả kinh tế cao hơn.

Theo Phó Chủ tịch UBND phường Thủy Xuân, bà Trần Thị Ngọc, diện tích trồng vả trên địa bàn phường khoảng 5 ha, bà con trồng trong vườn nhưng do giá trị không cao nên số lượng ngày càng ít. Mới đây khi biết được thông tin có doanh nghiệp (DN) trong tỉnh thu mua với giá ổn định 10.000 đồng/kg để chế biến thành sản phẩm trà vả, địa phương rất mong có sự kết nối với DN này để đầu ra sản phẩm này ổn định, nâng cao giá trị của cây vả. Bởi “chỉ như thế, người dân mới không chặt bỏ, quan tâm chăm sóc tốt hơn loại cây có thể coi là đặc sản này”, bà Ngọc trăn trở.

Bà Nguyễn Thị Bích Tuyết, Chủ tịch HND TP. Huế cho biết, có nhiều địa phương trồng sen, tuy nhiên sen Huế là một thương hiệu rất được du khách ưa chuộng bởi chất lượng cao, có vị rất đặc biệt, nhất là giống sen Tịnh hương thơm nhẹ, hạt nặng và rất bở khi hầm. Để nâng cao thu nhập cho nông dân, hội đang khảo sát, tổ chức tập huấn, tạo mối liên hệ cùng học tập trao đổi kinh nghiệm để nâng cao chất lượng và tạo sự đồng nhất về chất lượng cây sen, tiến tới có thể xây dựng thương hiệu “sen Huế” ở mức hàng hóa.

Giải pháp để xây dựng thương hiệu và phát triển cây đặc sản Huế là rất cần thiết, và tùy từng loại cây để có thể bảo tồn gen, sản xuất hàng hóa, lưu giữ để làm phong phú các loại cây trong vườn, hay đưa vào phục vụ du lịch sinh thái, du lịch trải nghiệm homestay, bởi thực tế các vườn cây hoa trái đa dạng luôn có sức hấp dẫn đặc biệt đối với du khách. Tuy nhiên, để các loại sản vật này không bị mai một theo thời gian cần có sự hỗ trợ, định hướng của chính quyền địa phương với kế hoạch và giải pháp cụ thể, bên cạnh đó cũng cần có những ý tưởng kinh doanh sáng tạo của các DN để có được đầu ra lâu dài cho nông dân.

Quang Phong