Tổng thống Obama trong bài phát biểu đã thông báo chính sách mới của Washington đối với Cuba. Ông khẳng định “một chương mới” đã được mở ra trong quan hệ hai nước và nhấn mạnh đã đến lúc chấm dứt cách tiếp cận lỗi thời vốn không thể giúp thúc đẩy quan hệ song phương.
“Thông qua những thay đổi này, chúng tôi dự định tạo ra nhiều cơ hội hơn cho nhân dân Mỹ và Cuba, đồng thời mở ra một chương mới”, ông Obama nói.
Người dân Cuba đón nhận thông tin Mỹ -Cuba bình thường hóa quan hệ ngoại giao (ảnh: Reuters)
Tổng thống Mỹ cho biết, ông sẽ thảo luận với Quốc hội Mỹ về việc dỡ bỏ hoàn toàn cấm vận đối với Cuba và cảm ơn Giáo hoàng Francis đã giúp tái lập mối quan hệ giữa hai nước. Ông cũng nhắc tới vai trò quan trọng của Canada trong nỗ lực “phá băng” quan hệ Mỹ-Cuba khi tổ chức các cuộc thương lượng giữa hai bên về vấn đề này.
Các cuộc đàm phán bí mật giữa Mỹ và Cuba về bình thường hóa quan hệ đã bắt đầu từ tháng 6-2013 và được Canada cùng Vatican làm trung gian.
Tổng thống Obama cho biết, ông đã chỉ đạo Ngoại trưởng John Kerry tiến hành thảo luận với Cuba về việc bình thường hóa quan hệ. Tổng thống Mỹ cũng thông báo việc nới lỏng phần lớn các lệnh trừng phạt về đi lại và kinh tế đối với Cuba. Hai nước sẽ mở lại đại sứ quán trong thời gian tới.
Trong khi đó, trong bài phát biểu của mình, Chủ tịch Cuba Raul Castro cũng chính thức tuyên bố sẽ bình thường hóa quan hệ với Mỹ sau 53 năm gián đoạn. Chủ tịch Castro nói: “Chúng tôi nhất trí tái thiết lập quan hệ ngoại giao với Mỹ sau hơn nửa thế kỷ”.
Nhà lãnh đạo Cuba đã bày tỏ sự cảm ơn đối với Tòa thánh Vatican và trực tiếp là Giáo hoàng Francis đã đứng ra làm trung gian giúp hai bên xích lại gần nhau, cũng như Chính phủ Canada đã hỗ trợ hậu cần giúp phái đoàn hai nước thực hiện các cuộc đàm phán bí mật.
Chủ tịch Cuba hoan nghênh việc nối lại quan hệ ngoại giao với Mỹ cho dù hai bên vẫn tồn tại những khác biệt.
Trước đó, Tổng thống Obama đã có cuộc điện đàm với Chủ tịch Cuba Castro trong khoảng 45 phút, đánh dấu cuộc trao đổi đầu tiên giữa lãnh đạo hai nước kể từ năm 1961.
Tổng thống Obama và chủ tịch Castro gặp nhau trong tang lễ Cựu Tổng thống Nam Phi Nelson Mandela (ảnh: BBC)
Quyết định tiến tới bình thường hóa quan hệ Mỹ - Cuba được đưa ra sau khi hai nước đạt thỏa thuận về việc trao đổi tù nhân. Chính phủ Cuba thông báo đã quyết định trả tự do cho công dân người Mỹ Alan Gross vì lý do nhân đạo, sau khi đã hoàn thành 5 năm trong bản án tù giam 15 năm mà tòa án Cuba đã tuyên phạt nhân vật này với tội danh xâm phạm độc lập, chủ quyền lãnh thổ và hoạt động gián điệp tại Cuba.
Ông Alan Gross, nhân viên hợp đồng của Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID), đã rời khỏi lãnh thổ Cuba trên một chuyên cơ của Mỹ. Trong khi đó, Chính phủ Mỹ cũng đã quyết định trả tự do cho 3 chiến sĩ tình báo Cuba trong nhóm 5 người bị phía Mỹ kết án tù giam từ năm 2001.
Hồi tháng 10/2014, 188 trên 193 quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc đã bỏ phiếu thông qua nghị quyết Đại hội đồng LHQ lên án lệnh bao vây cấm vận mà Mỹ áp đặt chống Cuba suốt hơn 5 thập kỷ qua.
Đây là lần thứ 23 liên tiếp đại đa số các nước thành viên LHQ bày tỏ sự ủng hộ đối với Báo cáo “Sự cần thiết phải chấm dứt lệnh cấm vận kinh tế, thương mại và tài chính do Mỹ áp đặt chống Cuba” do Chính phủ Cuba trình lên hằng năm.
Trong bài phát biểu trước Đại hội đồng LHQ, Bộ trưởng Ngoại giao Cuba Bruno Rodríguez Parrilla cho hay, chính sách cấm vận của Mỹ đã khiến Cuba thiệt hại hơn 1 nghìn tỷ USD và sự phong tỏa của Mỹ đã khiến người dân, đặc biệt là trẻ em nước này chịu đựng nhiều khó khăn.
Ông nhấn mạnh rằng, không một người trung thực nào, dù ở Mỹ hay ở bất cứ đâu trên toàn thế giới có thể chấp nhận được những hậu quả tàn phá như thế của cuộc bao vây phi lý./.