TTH - Năm nay, sau Tết, hoa thanh trà ở Hương Vân (Hương Trà) trắng xóa, hương thơm ngào ngạt khiến bà con mừng thầm, thế nhưng quả đậu lại quá ít so với mọi năm, lại còi cọc. Độ hai, ba năm trở lại đây, nhiều người bắt đầu chặt thanh trà để trồng các loại rau màu chỉ giữ lại những gốc cây vẫn còn xanh tốt.
Diện tích trồng thanh trà ở Hương Vân từ năm 2000 đến năm 2011 tăng từ 19,3ha lên 105ha, riêng giai đoạn 2004 - 2006 tăng 40ha. Sự phát triển ồ ạt này chủ yếu theo cảm quan của người dân nên có phần ảnh hưởng đến chất lượng của cây thanh trà bởi không phải vùng đất nào của Hương Vân cũng phù hợp với cây thanh trà. Những vùng có tầng đất cạn, thanh trà khó phát triển. Hàng năm, cán bộ Phòng Nông nghiệp huyện vẫn cử người về tập huấn, hướng dẫn người dân cách chăm sóc, khắc phục nhưng thuốc dù có tốt, chăm sóc kỹ càng đến đâu cũng chỉ cứu được thân cây, còn lá và quả bị chỉ trông vào ông trời.
Nhiều bà con ở đây cho rằng, việc thanh trà giảm sản lượng xuất hiện sau khi Nhà máy Xi măng Luks hoạt động. Đặc điểm của cây thanh trà vốn đâm chồi nảy lộc vào đầu mùa xuân, thời điểm này bắt đầu hiếm hoi những cơn mưa rào. Bên cạnh đó, hoa và lá bị bám bụi xi măng bám là nguyên nhân của hiện tượng vàng úa, khó đậu quả. Mặt khác, nguồn nước ở đây cũng đang dần cạn kiệt do ảnh hưởng của thời tiết. Chị Hồ Diệu Hương, về làm dâu ở Hương Vân từ sau năm 1975, gắn bó với mảnh đất này gần 40 năm tâm sự: “Trước đây, nhà nào cũng có vài chục gốc, người dân Hương Vân xem việc trồng thanh trà là nghề truyền thống được các thế hệ trong gia đình tiếp nối giữ gìn, chăm sóc. Hiện nay sự xuống cấp của cây thanh trà thấy rất rõ, chúng tôi đã cố gắng hết sức nhưng tình hình không khả quan.”.
Chị Châu Thị Loan, một trong những hộ trồng thanh trà nhiều nhất Hương Vân tâm sự: “Mỗi năm thanh trà cần bón phân ba lần. Lần đầu khi cây ra hoa, lần thứ hai độ tháng ba khi cây bắt đầu kết trái và lần thứ ba vào tháng sáu để thúc quả; hết mùa lại lo bơm thuốc trừ sâu, diệt rầy bảo vệ lá… có thời gian lại tìm sách đọc, rồi nhờ cán bộ khuyến nông hướng dẫn tìm những loại thuốc mới phù hợp để chăm sóc cho vườn cây, vất vả là vậy nhưng nguồn thu nhập ngày càng giảm sút. Trước đây mỗi vụ vườn thanh trà hơn ngàn gốc của gia đình thu trên 100 triệu đồng thì nay còn khoảng chưa đến 70 triệu đồng.
Ông Nguyễn Xuân, Chủ tịch UBND phường Hương Vân cho biết “Phường sẽ tiếp tục đề nghị Phòng Kinh tế thị xã phối hợp với Viện Nghiên cứu cây trồng Thừa Thiên Huế nghiên cứu để khoanh vùng trồng thanh trà; đồng thời, tìm các giải pháp phòng trừ sâu bệnh nhất là loại bệnh xì mủ để khôi phục lại cây thanh trà ở Hương Vân”.
Lại sắp hết một mùa thanh trà, như báo hiệu của đầu vụ, Hương Vân năm nay vẫn buồn vì kết quả thu hoạch thanh trà. Dù thanh trà không còn là nguồn kinh tế chính của nhiều gia đình nhưng với hầu hết người dân Hương Vân, được chứng kiến, chờ đợi sự phát triển của cây thanh trà còn là nguồn sống tinh thần không thể thiếu. Hy vọng các cơ quan chức năng sẽ sớm tìm ra phương cách bảo tồn được giống cây vừa mang lại kinh tế vừa là niềm tự hào của một vùng đất.
