Chiều ba mươi năm đó, mẹ tôi lại chạy qua nhà “ôn” cao niên trong cái xóm “chạy giặc” (cách gọi việc di cư tránh bom đạn thời chiến), thì thào: “ôn ơi, năm ni xuất hành hướng mô ?”. “Ôn” liền lật cuốn sách dày đặt chữ Hán rồi “cho hướng”. Ôn nói gì tôi không hiểu, đại loại “tuổi ni thì nên xuất hành hướng ni, tuổi nớ xuất hành hướng nớ”.

Đó là chiều ba mươi Tết năm Ất Mão 1975, tôi ngồi xem mẹ nấu bánh tét mà thỉnh thoảng lại giật thót mình vì một quả pháo sáng hướng La Sơn bắn lên trời. Mẹ tôi dặn dò kỹ lưỡng nhưng sáng mồng một vẫn không ai dám xuất hành, vì tiếng súng cứ rộ lên ở đâu đó rất gần. Đi hướng nào cũng cảm giác bất an. Đường lên mồ mả ông bà giờ là nơi tranh chấp của súng đạn. Xóm Côi (làng Nam Phổ Hạ, xã Lộc An, huyện Phú Lộc, Thừa Thiên Huế) của tôi đã bị bom A37 bình địa từ Tết Mậu Thân và đã “chạy giặc” không còn một bóng người. Nhà thờ họ Lê của tôi cứ mỗi chiều ba mươi tết là con cháu sum vầy, giờ trở thành ngôi nhà hoang lạnh, bụi bờ lấp kín bốn phía. Vài lần cha tôi đạp bụi cây dại mang hương vào thắp, tôi đi theo mà cứ nổi da gà vì cảm giác có những họng súng đang chĩa vào cha mình. Sáng mồng một năm đó, cha tôi và các chú bác không thể thực hiện nghi lễ đầu năm thắp hương xông trầm và cúng trà năm mới cho tổ tiên. Khoảng hơn tháng sau thì Huế giải phóng.

Ngày áp Tết Quý Tỵ 2013

Minh Tự