Theo TS. bác sĩ Ngô Đình Châu, Trưởng Khoa Nội tổng hợp - Lão khoa, Bệnh viện TW Huế, nguyên nhân say nắng là do nhiệt độ ngoài trời cao, cùng với việc phải hoạt động làm việc lâu dưới ánh nắng mặt trời hoặc phải làm việc trong điều kiện môi trường nhiệt độ cao nóng bức (hầm lò, công xưởng, trong phòng kín…), hoặc hoạt động thể lực quá sức ở người trẻ (chơi các môn thể thao cường độ cao, làm việc nặng nhọc kéo dài)… sẽ dẫn đến tình trạng tăng thân nhiệt. Thân nhiệt tăng dẫn tới tăng quá trình đào thải mồ hôi làm cơ thể mất lượng nước lớn và các chất điện giải. Hiện tượng này nếu không được bù kịp thời sẽ dẫn tới hậu quả giảm khối lượng tuần hoàn, rối loạn điện giải, gây trụy tim mạch, dẫn đến tử vong. Ngoài ra, những người có sức đề kháng kém, sức khỏe yếu, như: Trẻ em, người cao tuổi, phụ nữ có thai và nuôi con bú, người mắc bệnh mãn tính, suy dinh dưỡng …, cũng hay bị say nắng say nóng khi gặp điều kiện thời tiết môi trường nhiệt độ cao nóng bức.
Khi bị say nắng, biểu hiện lúc đầu là: Mặt đỏ, vã mồ hôi, khó chịu, mệt mỏi, có lúc cảm giác đau đầu, nghẹt thở. Tiếp theo các biểu hiện nặng hơn như hoa mắt, chóng mặt, mạch nhanh, mệt lả, ngất xỉu, tiểu ít. Thân nhiệt tăng cao có khi lên trên 40ºC. Nếu không xử lý kịp thời dễ dẫn đến hôn mê, co giật, có lúc tử vong.
Trước một trường hợp say nắng, say nóng cần nhanh chóng tiến hành những biện pháp sơ cứu như sau:
Nhanh chóng tiến hành làm giảm thân nhiệt cho nạn nhân bằng cách chuyển ngay nạn nhân vào chỗ râm mát, thoáng gió, cởi bỏ bớt quần áo, chườm lạnh lau khắp người bằng khăn mát, cho uống nước mát có pha ít muối, hoặc uống nước Oresol càng tốt. Nếu nạn nhân hôn mê, không uống được nước hoặc nôn, sốt tăng liên tục, thì nhanh chóng chuyển đến cơ sở y tế gần nhất. Trong quá trình vận chuyển, thường xuyên chườm mát cho nạn nhân.
Tại các cơ sở y tế, nạn nhân sẽ được truyền bù nước và điện giải cũng như các biện pháp hỗ trợ khác. Trong trường hợp nạn nhân sốt cao có thể dùng paracetamol để hỗ trợ hạ sốt. Nếu có co giật phải dùng các thuốc chống co giật cho bệnh nhân. Trường hợp nạn nhân hôn mê có thể phải đặt ống nội khí quản thở máy,…
TS. Bác sĩ Ngô Đình Châu cho biết, muốn phòng chống say nắng say nóng, mọi người không nên hoạt động, làm việc quá lâu ngoài trời nắng hoặc trong môi trường nóng bức, không nên hoạt động thể lực quá sức; luôn trang bị đầy đủ thiết bị chống nắng khi hoạt động làm việc ngoài trời nắng như quần áo bảo hộ lao động, mũ, nón, kính đeo mắt… không để ánh nắng mặt trời chiếu vào vùng đầu, cổ, gáy; làm thoáng mát môi trường làm việc, đặc biệt là các công xưởng, hầm lò, phòng kín. Uống đầy đủ nước khi trời nắng nóng hoặc khi lao động nặng, nên bổ sung thêm ít muối nhạt trong nước uống (nước Oresol rất tốt cho việc cung cấp nước, các chất điện giải cho cơ thể). Trong những ngày nắng nóng khi nhiệt độ ngoài trời trên 38-40ºC, nếu phải lao động làm việc ngoài trời cần phân công lao động phù hợp về thời gian, tránh giờ nắng nóng cao điểm trong ngày vào giữa trưa, đầu giờ chiều. Khi phải hoạt động làm việc liên tục ngoài trời cần nghỉ giải lao, thay ca. Việc rèn luyện thân thể, ăn uống đầy đủ và cân đối các chất dinh dưỡng, nâng cao sức khỏe, ăn rau quả tươi, uống nước đầy đủ là một trong những phương pháp hữu hiệu phòng chống say nắng.
Xuân Hồng