Những người công nhân môi trường sẽ bớt nhọc nhằn và những dòng sông cũng sẽ xanh hơn nếu mỗi người đều có ý thức bỏ rác đúng chỗ
Năm nay hợp thời tiết thế nào đó mà nhãn được mùa. Phải rất nhiều năm rồi mới thấy nhãn được mùa đến thế. Không chỉ có nhãn Huế mà còn có nhãn từ Hưng Yên, nhãn từ các tỉnh trong nam cũng đổ về. Giá cả phải chăng, quả ngon nên người người ăn nhãn, nhà nhà ăn nhãn. Nhưng nhãn được mùa cũng... gây lắm phiền toái. Tôi tận mắt bắt gặp ở một cửa hiệu bên đường Phan Bội Châu, vắng khách nên một nhóm nam thanh nữ tú quây quần quanh một rổ nhãn. Họ vừa đua nhau ăn vừa đua nhau ném thẳng cả hạt lẫn vỏ ra đường. Những cặp môi tươi xinh chúm chím như hoa với đống rác hạt, vỏ nhãn ngay phía trước mặt họ thật là tương phản.
Xuống đến chợ Bến Ngự, cũng tha hồ vỏ, hạt nhãn bên lề cầu và trên đoạn đường Phan Đình Phùng qua khu vực chợ. Chạy thử một vòng quanh thành phố, ở đâu có bán nhãn là ở đấy thấy rác nhãn xả ra đường. Thật nản! Những chị, những mẹ bán nhãn để sẵn một cái giỏ, có ai ăn, ai thử nhãn xong thì mời nhả vỏ và hạt vào đó. Các anh chị nam thanh nữ tú kia cũng vậy, cùng bảo nhau bỏ vỏ, hạt nhãn vào một chỗ để rồi ném vào thùng rác, chẳng lẽ phức tạp, khó khăn lắm sao?!!
Tuy nhiên, nói như vậy không phải là để “đổ tội” cho nhãn, rằng vì do nhãn được mùa mà phố xá bị xả bẩn. Thật ra, nó là hệ lụy của cái “tập quán” xả rác rất đáng phàn nàn của dân ta. Không có nhãn thì có thứ khác, cứ gọi là mùa nào thức ấy, bán gì xả nấy. Như tới đây, thanh trà vào vụ, không tin hãy cứ dọc phố xá, chợ đò mà xem. Vỏ thanh trà thế nào cũng hiện diện đầy rẫy. Gần đây được truyền thông nhiều, khách quan mà nói thì ý thức trong một bộ phận cộng đồng có chuyển, nhưng không nhiều và không đều. Có thể chứng minh điều này ở các quán ăn. Bây giờ, có những quán ăn đã bố trí những chiếc giỏ nhựa ở cạnh hoặc dưới gầm bàn cho thực khách bỏ rác vào. Giấy lau, lá bánh hoặc xương xẩu nhả bỏ..., chỉ cần một thao tác rất đơn giản là bỏ vào chiếc giỏ ngay dưới chân. Vậy mà, nếu người của quán không siêng dọn dẹp tí là lập tức nền nhà bừa bộn rác và rác. Kỳ dị thế! Tiểu thương bán rau củ quả, trái cây..., tan chợ cái, xách rổ đứng lên là tại chỗ ngồi để lại cả mớ rác. Có người có ý thức chút thì gom lại, rồi... ném phức xuống dòng sông cạnh chợ. Ý thức thế thì, nói thật, tôi lạy! Nhưng chớ bảo đó là do bà con lao động, nghèo, ít chữ nó thế. Ra đường mà xem, có những chiếc xe sang trọng đang chạy trên phố, bỗng cửa kính hạ xuống, rồi một bịch gì đó ném đại xuống đường, mặc xác phố xá, mặc xác ai dọn thì dọn. Lại có những chiếc ô tô du lịch đỗ trước chợ Đông Ba, An Cựu... chờ khách mua sắm, đến khi xe rời đi là để lại cả bãi rác tại chỗ- “sản phẩm” từ những du khách thơm tho sang trọng tranh thủ thưởng thức tại chỗ các loại đặc sản địa phương đấy (!) ...
Xả rác bừa bãi không chỉ làm ô nhiễm môi trường, tạo mầm cho những ổ dịch bệnh mà còn làm cho hình ảnh của quê hương, đất nước trở nên lạc hậu, trở nên “thấp” đi trong mắt người ngoài. Trong lúc đó, việc bỏ rác đúng nơi đúng chỗ chẳng cần phải đào tạo, chẳng đòi hỏi phải có kỹ năng kỹ xảo gì phức tạp. Vậy thì cơn cớ gì không làm? Cán bộ, đảng viên, giới trí thức nêu gương trước. Rồi vận động toàn dân bất kể nam phụ lão ấu, thành thị nông thôn đều cùng làm theo. Hạn định đến ngày ấy, tháng ấy, hễ ai không chấp hành, bị bắt gặp xả rác bừa bãi là phạt! Phạt tiền và phạt bằng lao động công ích, buộc đi dọn vệ sinh công cộng. Không phạt mà chỉ tuyên truyền vận động đơn thuần thì sẽ không bao giờ chuyển. Có một thực tế là cũng những con người ấy, trình độ nhận thức ấy, nhưng khi đi tham quan, du lịch nước ngoài thì không thấy dám xả rác, hút thuốc lung tung hoặc tiểu bậy. Nhưng về tới Việt Nam là lập tức khác liền. Ấy là tại sao? Tại bị cảnh báo trước nên sợ người ta phạt. Còn về tới Việt Nam, không ai phạt, ai cũng vậy thì cần gì mình phải khác (?!!).
Bỏ rác đúng nơi đúng chỗ không là việc to tát, chẳng hao cơm tốn gạo mà lại có lợi cho cộng đồng và cho bản thân, gia đình mình. Vậy mà không thực hiện thì rất nên và rất đáng bị xử lý. Điều này tin chắc ai cũng sẽ ủng hộ, và cũng chẳng ai có lý do gì để mà phàn nàn rằng chính quyền xâm phạm này nọ. Vì môi trường sống, vì văn minh và phát triển, phải mạnh bạo và quyết liệt mà làm, nếu không sẽ không bao giờ chuyển được.
Bài, ảnh: HIỀN AN