PGS.TS. Nguyễn Thám

Nhìn nhận về chuẩn đầu ra ngành sư phạm hiện nay, PGS.TS.Nguyễn Thám, Hiệu trưởng Trường đại học Sư phạm - Đại học Huế, cho rằng:

Nội hàm của chuẩn đầu ra thể hiện chất lượng sản phẩm đào tạo. Chuẩn đầu ra phải được xây dựng, điều chỉnh và công bố công khai hàng năm để xã hội giám sát, để các giảng viên, người học phấn đấu đạt chuẩn ấy. Thực tế, các đại học nói chung và các trường đại học sư phạm nói riêng xây dựng chuẩn đầu ra lâu rồi. Chuẩn đầu ra này dựa trên ba lĩnh vực chính là phẩm chất chính trị, kiến thức và kỹ năng, nhưng có một thực trạng chung là chuẩn đầu ra của các trường đại học ở Việt Nam còn chung chung, khó đánh giá được chuẩn. Do vậy, cần điều chỉnh chuẩn đầu ra và đặc biệt là đối với ngành sư phạm thì càng phải thay đổi trước yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông sắp tới.

Tại Hội nghị hiệu trưởng các trường đại học sư phạm lần thứ V, hiệu trưởng của 7 trường đại học sư phạm trên cả nước đã cùng nhau bàn về chuẩn đầu ra và lộ trình xây dựng chuẩn đầu ra chung của sinh viên sư phạm nhằm thống nhất chương trình đào tạo giáo viên cho cả nước và đổi mới chương trình sách giáo khoa. Theo kế hoạch tháng 5-6/2015 sẽ phải hoàn chỉnh chuẩn đầu ra. Trên cơ sở chuẩn đầu ra này, các trường đại học sư phạm sẽ điều chỉnh chương trình, phương pháp dạy học, phương pháp kiểm tra đánh giá, tức mọi hoạt động đào tạo để sinh viên ra trường đáp ứng chuẩn đó. Tại hội nghị, các trường đại học sư phạm cam kết sẽ sử dụng chuẩn đầu ra chung này vì đã đào tạo giáo viên thì chuẩn chung của giáo viên phải tương đồng với nhau.

PGS.TS.Nguyễn Thám, Hiệu trưởng Trường đại học Sư phạm trao bằng tốt nghiệp cho các tân cử nhân khóa 2010-2014

Những thay đổi về chuẩn đầu ra sinh viên sư phạm được đưa ra tại hội nghị cụ thể là gì, thưa ông?

Trước đây chuẩn đầu ra chú trọng kiến thức, giờ chú trọng năng lực, tất nhiên những chuẩn này sẽ không chung chung mà phải thể hiện bằng các hành vi có thể đo được. Chẳng hạn như sắp tới chúng ta sẽ xây dựng cho được chuẩn đầu ra về chính trị tư tưởng, phẩm chất đạo đức nghề nghiệp,...; chuẩn năng lực giáo dục (chẳng hạn như năng lực tìm hiểu đối tượng học sinh, những kỹ năng giáo dục học sinh trong những môi trường khác nhau,...); chuẩn về năng lực dạy học (ví dụ nắm kiến thức thế nào, sử dụng phương pháp ra sao, kiểm tra đánh giá thế nào,...), dạy học trước đây chủ yếu là cung cấp kiến thức thì giờ dạy học còn phải rèn luyện phẩm chất và năng lực cho học sinh;...

Một chuẩn đầu ra quan trọng nữa là năng lực phát triển nghề nghiệp vì các trường đại học sư phạm đào tạo sinh viên ra làm giáo viên nhưng bản thân sinh viên sau khi ra trường không được dừng lại mà phải nâng cao năng lực nghề nghiệp bằng cách tự học tập, tự rèn luyện nâng cao trình độ, nghiệp vụ, ngoại ngữ... Một chuẩn đầu ra cũng rất cần nữa là năng lực về phát triển chương trình. Giáo viên phổ thông rất cần năng lực đó vì sắp tới trên cơ sở chương trình khung của Bộ Giáo dục và Đào tạo, giáo viên phải vận dụng để xây dựng chương trình dạy phù hợp với từng vùng, miền.

Có quan điểm cho rằng đầu vào cứ thoải mái nhưng các trường đại học phải siết chặt ở đầu ra. Ngược lại nhiều ý kiến cho là chất lượng đầu vào không tốt thì làm sao chất lượng đầu ra tốt được. Quan điểm của ông như thế nào?

Tôi cho rằng, có mối quan hệ tương hỗ: đầu vào tốt mà quá trình đào tạo, kiểm soát chất lượng “đầu ra” tốt thì đầu ra sẽ tốt; nhưng đầu vào tốt mà quá trình đào tạo và kiểm soát chất lượng đầu ra chưa tốt thì sản phẩm chưa chắc đã tốt. Ngược lại, cũng có những trường hợp “đầu vào” chưa tốt nhưng quá trình đào tạo được kiểm tra chặt thì kết quả đầu ra vẫn có thể rất tốt. Trên thế giới có một số trường tổ chức thi đầu vào nhưng cũng có trường chỉ ghi danh chứ không thi, tuy nhiên những trường này kiểm soát chặt đầu ra, sinh viên nào đạt chuẩn thì ra, chưa đạt thì cứ tiếp tục học mãi 9-10 năm chưa ra trường được. Chúng ta chưa có cái gọi là văn hoá kiểm tra chặt chẽ đầu ra. Đã đến lúc phải kiểm tra chặt chuẩn đầu ra.

Nhưng kiểm tra bằng cách nào, thưa ông?

Bản thân các thầy cô giáo tại các trường đại học có ý nghĩa rất quyết định trong dạy học, trong đánh giá sinh viên, xem sinh viên nào đạt chuẩn, sinh viên nào chưa. Và cách thức tổ chức đào tạo làm sao để sinh viên phải đạt chuẩn mới ra được. Tất nhiên các cơ quan chức năng sẽ có sự kiểm tra kiểm soát nhưng cái chính là trách nhiệm của các trường, trách nhiệm của từng giảng viên. Đã đến lúc, nhận thức của từng trường phải nâng lên, phải đổi mới cách nghĩ, cách làm của mình...

Ngọc Hà (thực hiện)