Lỗi thời
Theo dự án nhiều năm, dự không ít cuộc họp liên quan đến việc giải tỏa chung cư Đống Đa, điều tôi cảm nhận được đó là, mỗi lần họp lại phát sinh nhiều ý kiến. Đa số các ý kiến giữa dân, doanh nghiệp, cơ quan quản lý đều chưa gặp nhau, nên đến nay, dù họp nhiều, bàn nhiều, thì cách giải quyết cụ thể cho chung cư Đống Đa vẫn chưa có.
 |
|
Chung cư Đống Đa lỗi thời trước trục đường Đống Đa hiện đại
|
Vì chưa có hướng giải quyết cụ thể nào nên khi đường Đống Đa chuẩn bị đưa vào sử dụng toàn bộ (vừa thi công chiều này thì cho lưu thông chiều kia) thì chung cư Đống Đa được tô quét lại để vớt vát một chút hình ảnh cũ kỹ, lạc hậu so với vẻ hào nhoáng, hiện đại của cung đường Đống Đa. Khi những ki ốt lụp xụp phía trước được giải tỏa, nhà A chung cư Đống Đa nhiễm nhiên trở thành “mặt tiền”, với sự nhếch nhác.
Sau khi quét vôi màu vàng đặc trưng mà nhiều cơ quan, công sở, trường học vẫn hay sử dụng, thì nhiều hộ dân ở nhà A được vận động thôi phơi áo quần, chăn màn phía đường Đống Đa. Nhờ đó, cảnh “chợ trời” với đủ loại áo quần đã qua sử dụng đã bớt đi nhiều. Dù nhìn tạm ổn, song vẫn còn nhiều hộ sử dụng ô trống phía đường Đống Đa cất giữ những thứ có thể gọi là bỏ thì thương, vương thì tội như bàn ghế cũ, thậm chí cả soong nồi, giường, tủ và vô số thứ linh tinh khác. Người đi đường dễ dàng nhìn thấy sự nhếch nhác này qua các ô phụ ở ban công chung cư, nên dù có tô quét thì cũng không vì thế mà chung cư Đống Đa bớt lôi thôi hơn.
Người dân sống ở chung cư cũng ý thức được sự lỗi thời, xuống cấp của tòa nhà, nhưng cũng không thể tự sửa chữa theo ý thích cá nhân, bởi đây là khối nhà liên kết, muốn làm mới phải làm toàn bộ, mà điều này như đã nói, dù đã bàn nhiều, nói nhiều nhưng làm thì vẫn chưa.
9 người, 10 ý
Gần đây nhất, sau nhiều cuộc họp bàn về phương án giải quyết chung cư Đống Đa là việc tổ chức lấy ý kiến của dân sau khi tỉnh ban hành quy hoạch điều chỉnh chung cư Đống Đa. Có nhiều nội dung thay đổi, nhất là chiều cao tòa nhà từ 7-15 tầng được thay bằng 7-21 tầng và nhiều hạng mục liên quan khác. Cũng tại cuộc họp này, người dân được phát phiếu đăng ký nguyện vọng muốn được nhận tiền đến nơi ở mới, hay vẫn ở nơi ở cũ, với hình thức căn hộ đổi căn hộ sau khi giải tỏa. Động thái này một lần nữa thể hiện quyết tâm của tỉnh về việc giải tỏa chung cư Đống Đa cũ thay bằng một chung cư mới hiện đại và cũng nhằm đáp ứng nguyện vọng của nhân dân, tránh những phát sinh, kiện tụng không đáng. Thế nhưng, từ đó đến nay đã hơn nửa năm, nhưng đơn vị được giao nhiệm vụ lấy ý kiến của dân để báo cáo lại UBND tỉnh là Trung tâm Phát triển quỹ đất Sở Tài nguyên và Môi trường vẫn chưa nhận được bất kỳ tờ đăng ký nào của 161 hộ dân ở 3 dãy nhà A, B, C.
Chúng tôi không ngạc nhiên lắm với thông tin mà ông Nguyễn Văn Tú, Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất Sở Tài nguyên và Môi trường cung cấp. Tiếp xúc nhiều với các hộ dân ở chung cư Đống Đa có thể hiểu được vì sao họ làm như vậy. Thứ nhất, chung cư Đống Đa đang nằm trên khu đất vàng. Thứ hai, đa phần người dân sống tại đây đều là cán bộ, công chức về hưu, trong số đó có không ít người có công với cách mạng, song lương hưu thấp, không có thu nhập nào khác. Nếu giải tỏa, bố trí căn hộ mới mà phải trả thêm tiền, nhất là số tiền lớn thì họ không có khả năng. Còn nếu đền bù giá thấp thì họ khó có thể mua đất xây nhà. Bên cạnh đó, cũng có một số hộ ở tầng trệt có ki ốt cho thuê hàng tháng cả chục triệu đồng, nên nếu giải tỏa họ sẽ mất nguồn thu đáng kể. Vì vòng luẩn quẩn này, nên chung cư Đống Đa vẫn là bài toán khó. Song, đa số người dân ở đây đều là cán bộ, trí thức, đảng viên nên nếu Đảng, Nhà nước ban hành chủ trương, chính sách, đa phần người dân đều chấp thuận tốt. Do đó, vấn đề giải tỏa hoàn toàn nằm trong tầm tay. Vấn đề là đền bù, giải tỏa như thế nào cho thỏa đáng để người dân yên tâm đến nơi ở mới, hoặc ở nơi ở cũ.
Dân thì đòi quyền lợi thỏa đáng, còn doanh nghiệp thì đầu tư phải có lãi. Chung cư Đống Đa đã có vài doanh nghiệp đăng ký đầu tư, nhưng gặp nhiều phản đối của người dân khi doanh nghiệp đưa ra phương án xây dựng, đặc biệt là xây dựng cao tầng. Do đó, đến nay vẫn đang trong giai đoạn kêu gọi, mời doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia đầu tư.
Dân một ý, doanh nghiệp một nơi và Nhà nước thiếu nguồn lực thì đến bao giờ việc giải tỏa, chỉnh trang, xây mới chung cư Đống Đa mới thực hiện, nhất là khi đích đến thành phố trực thuộc Trung ương đang gần kề. Do đó, UBND tỉnh cần quyết, thay vì tổ chức nhiều cuộc họp, bàn, lấy ý kiến như bấy lâu nay. Theo chúng tôi, quyết ở đây là quyết cả về cơ chế, chính sách, chế độ, dựa trên sự hài hòa lợi ích giữa người dân, doanh nghiệp và Nhà nước. Cần thiết thì chỉ định doanh nghiệp đầu tư bằng cách bảo lãnh cho doanh nghiệp vay vốn hoặc hỗ trợ doanh nghiệp vay vốn ưu đãi, có cam kết ràng buộc pháp lý. Về phía người dân, cũng cần cương quyết giải tỏa sau khi đền bù phù hợp hoặc đổi căn hộ, với hình thức cam kết trả tiền phát sinh. Phương án thuê mua căn hộ cũng là lựa chọn hoàn hảo mà rất nhiều doanh nghiệp nước ngoài đã thực hiện và thực hiện thành công...