Một bạn trên facebook chia sẻ bài viết nội dung: “Mong mọi người chia sẻ giùm ạ. Gia đình em phát hiện 1 ngôi mộ liệt sĩ. Liệt sĩ tên Nguyễn Q. ở tại thôn Hưng Mỹ, xã Thăng Phương, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam. Ai biết địa chỉ gia đình (liệt sĩ Q.), xin liên hệ chú Sỹ ở tại xã Hoa Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. Số điện thoại 098377xxxx. Mong sớm tìm được người thân của liệt sĩ”.
Chiến tranh qua đi đã mấy chục năm, nhưng vẫn còn đó không biết bao nhiêu thân nhân liệt sĩ đằng đẵng mong ngóng, dù “dấu vết” mong manh nhưng vẫn đi tìm hài cốt chồng, cha, con, em đã ngã xuống trong những trận chiến khốc liệt, nằm lại đâu đó trong cánh rừng, bên bờ suối, giữa ruộng nương… Trường hợp này thông tin quê quán của liệt sĩ, thông tin người phát hiện ra mộ đã rõ ràng. Chỉ cần sự kết nối thông tin nhanh chóng từng nào, thì liệt sĩ sẽ được sớm trở về nhà chừng đó.
Tôi chụp màn hình toàn bộ nội dung trong bài chia sẻ, gửi người quen là một doanh nghiệp trẻ hiện đang sinh sống ở tỉnh Quảng Nam. Tôi nhờ bạn tìm đến để “trao” thông tin tận tay cho gia đình liệt sĩ. Nếu không tìm được, bạn có thể chuyển thông tin đến Phòng Lao động thương binh & xã hội huyện. Thế nhưng bạn bảo thời gian này đang mở rộng quy mô trang trại, làm thêm trại gà, heo, vịt nên rất bận, không thể đi đâu được...Tôi hụt hẫng, buồn... Bao thế hệ ông cha đã chiến đấu và ngã xuống hy sinh để giành độc lập tự do. Bao người con ưu tú của đất nước đã sẵn sàng dùng máu, xương của mình để làm “vật liệu” xây dựng cuộc sống hôm nay phát triển, tươi đẹp, để những người trẻ như bạn có cơ hội khởi nghiệp, làm giàu. Ấy vậy mà…
Tôi bấm số điện thoại của gia đình đã phát hiện mộ liệt sĩ. Bên kia “đầu dây” là giọng một phụ nữ. Chị cho biết, gia đình phát hiện ngôi mộ khuất lấp dưới những lùm cây rậm rạp trong nghĩa trang của địa phương. Dù trên bia mộ không ghi “liệt sĩ”, nhưng căn cứ thông tin về quê quán, trên bia mộ ghi ngày mất của ông Q. (ngày 6/9/1965) và có lẽ hàng chục năm rồi không ai thăm viếng, chăm sóc nên gia đình nghĩ rằng có thể đây là phần mộ một liệt sĩ được người dân chôn cất. Do đó sau khi phát hiện, gia đình chị đăng thông tin tìm thân nhân cho liệt sĩ trên mạng xã hội facebook. Cách đây mấy tháng, anh ruột của người đã khuất cùng các con đã tìm đến. Ông cụ rất xúc động vì mấy chục năm nay gia đình ngóng trông tin tức người em trai đi bộ đội, tập kết ra Bắc, sau đó mất liên lạc. Những chi tiết liên quan đến công tác của ông Q. sẽ được gia đình tiếp tục tìm câu trả lời từ đơn vị cũ, từ cơ quan chức năng.
Thì ra, gia đình ở Quảng Nam đã tìm được hài cốt người thân sau mấy chục năm bặt tin tức, nhưng bài đăng ban đầu của gia đình phát hiện mộ (và cho rằng là mộ liệt sĩ) được rất nhiều người chia sẻ nên vẫn hiển thị trên facebook. Sự chia sẻ xuất phát từ tình cảm yêu thương, biết ơn, mong muốn liệt sĩ trở về nhà. Tình cảm đó thật đáng trân trọng, quý giá. Thế nhưng, qua câu chuyện này, thật buồn và đáng suy nghĩ, khi có người vẫn dửng dưng, toan tính thiệt hơn, mà không hề hiểu rằng, bất cứ ai cũng nên và cần phải tri ân những người đã hy sinh cho cuộc sống bình yên.
Quỳnh Anh