Khám chữa bệnh tại trạm y tế xã Điền Lộc (Phong Điền)
Chung tay
Con số 1.142.538 người tham gia BHYT, đạt 101,26% so với kế hoạch được BHXH Việt Nam giao, diện bao phủ BHYT đạt trên 98% so với dân số, cho thấy BHYT đã trở nên gần gũi với người dân Thừa Thiên Huế. Cái lợi của BHYT, ai cũng thấy rõ. Việc sở hữu tấm thẻ BHYT không là chuyện quá đắn đo với bao người. Thế nhưng, BHYT gia đình lại khác.
Hiểu đơn giản, BHYT gia đình là mọi thành viên trong gia đình đều được sở hữu tấm thẻ BHYT cho riêng mình. Với nhiều gia đình, đó chỉ là chuyện đơn giản nhưng với rất nhiều hộ, đặc biệt là ở những vùng khó khăn, vùng sâu và vùng xa, đời sống còn gặp nhiều khó khăn thì lại là một thứ xa xỉ. Ngay như phường ven đô Thủy Phương (thị xã Hương Thủy), kết quả khảo sát cho thấy, hiện có hơn 14 ngàn dân nhưng tỷ lệ người dân tham gia BHYT vẫn không cao và lý do chính được xác định là kinh tế khó khăn, nhất là đối với những hộ có đông thành viên, thu nhập bấp bênh...
Thế nhưng, ở Thủy Phương vẫn có nhiều cách làm hay để tăng số lượng người mua BHYT. Ví như Hội LHPN phường có sáng kiến tiết kiệm để mua thẻ. Chị Nguyễn Thị Búp, Chủ tịch Hội LHPN phường cho biết, hàng tháng mỗi chị tiết kiệm từ 70 - 100 nghìn đồng. Số tiền tiết kiệm trong tháng được ưu tiên cho những hội viên có hoàn cảnh khó khăn mượn mua mới BHTY hộ gia đình, hoặc những chị có thẻ đã đến thời gian cần gia hạn. Tuy mới triển khai thí điểm tại một chi hội nhưng chị em hội viên trong các chi hội khác hưởng ứng rất tốt. Chị Búp phấn khởi: "Mô hình này vừa tạo tính liên kết giúp nhau giữa các hội viên, vừa tạo thói quen tiết kiệm cho chị em. Cũng như chuyện bó đũa, có thể một người không đủ tiền để mua thẻ BHYT hộ gia đình, nhưng 10 người chung sức sự việc trở nên đơn giản".
Hiểu rõ để... tự nguyện
Từ đầu tháng 8/2018, các hội nghị tuyên truyền trực tiếp cho người dân, hướng dẫn cách thức tổ chức thực hiện, tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình bước đầu được triển khai hiệu quả, đồng bộ tại các phường, xã trên địa bàn toàn tỉnh, thu được những kết quả tích cực. Tiêu biểu như tại thị trấn Phú Đa (Phú Vang), sau khi tổ chức đối thoại, đã có thêm 5 hội viên phụ nữ tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình; xã Điền Lộc (huyện Phong Điền) có thêm 4 người đăng ký; xã “bãi ngang” Phong Chương (huyện Phong Điền) thu hút thêm 10 người tham gia và phường Tứ Hạ (thị xã Hương Trà) có thêm 2 người đăng ký tham gia BHXH tự nguyện.
Để có được thêm một người đăng ký tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình là công sức chắt chiu của cả cộng đồng. Còn theo ông Trương Công Khả, Trưởng phòng Khai thác và Thu nợ (BHXH tỉnh Thừa Thiên Huế), muốn nâng cao công tác phát triển đối tượng, trước hết cần phải dựa vào chính quyền các xã, thị trấn trên địa bàn. Chính quyền và các tổ chức, đoàn thể gần gũi với cộng đồng dân cư, gắn liền với cộng đồng văn hóa, họ tộc và thường có uy tín cao với người dân.
Không để dân thiệt
Theo ông Nguyễn Xuân Tiếu, Phó Giám đốc BHXH tỉnh, nhiều nhóm đối tượng ở hộ nghèo, cận nghèo, ở vùng kinh tế khó khăn nhưng sau khi thoát nghèo, không được hưởng chế độ chính sách nên họ không tham gia. Nhiều gia đình đông con nên không tham gia BHYT vì thiếu kinh phí.
Luật BHYT có hiệu lực từ ngày 1/1/2015 quy định tham gia BHYT bắt buộc. BHYT được chuyển đổi từ tự nguyện sang hình thức BHYT hộ gia đình. Theo quy định, hộ gia đình tham gia BHYT gồm toàn bộ người có tên trong sổ hộ khẩu hoặc sổ tạm trú, có những chính sách ưu đãi. Từ ngày 1/12/2018, Nghị định số 146/2018/NĐ - CP của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn biện pháp thi hành một số điều của Luật BHYT chính thức có hiệu lực. Theo đó, có nhiều thay đổi để tạo thuận lợi cho người dân tham gia bảo BHYT.
Đáng chú ý là mức đóng, người thứ nhất trong hộ gia đình đóng bằng 4,5% mức lương cơ sở; người thứ hai, thứ ba và thứ tư đóng lần lượt bằng 70%, 60%, 50% mức đóng của người thứ nhất; từ người thứ năm trở đi đóng bằng 40% mức đóng của người thứ nhất. Phương thức đóng cũng đổi thay, theo định kỳ 3 tháng, 6 tháng hoặc 12 tháng, đại diện hộ gia đình, tổ chức, cá nhân đóng đủ số tiền thuộc trách nhiệm phải đóng vào quỹ BHYT. Đây là một giải pháp hỗ trợ những hộ gia đình còn khó khăn về kinh tế.
Chưa có những đột phá nhưng số người tham gia BHYT theo diện hộ gia đình cho thấy những chuyển biến tích cực. Chỉ tính riêng toàn huyện Phong Điền hiện đạt tỷ lệ phủ sóng BHYT 96,5%; trong đó, có 33% tham gia BHYT diện hộ gia đình. Còn trên toàn tỉnh, hiện có khoảng 30.000 người chưa tham gia BHYT, trong đó, rơi vào đối tượng học sinh, sinh viên và hộ gia đình. Thực tế ở Thừa Thiên Huế đúng như nhận xét của ông Trương Công Khả: “Bản chất của BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình là dành cho cộng đồng, đóng góp cho xã hội. Cho nên, khi người dân hiểu rõ, họ sẽ luôn sẵn sàng thực hiện vì cộng đồng…”.
Bài, ảnh: Huế Thu