Bạn đọc gửi bài  |  Đọc Báo Giấy Online  | 

Khám phá Huế Di sản văn hóa

13/10/2011 - 05:12

Bao giờ mới thực hiện quy định khu vực khoanh vùng bảo vệ bốn di tích nổi tiếng ở Huế?

Cách đây gần hai năm, Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô (BTDTCĐ) Huế phối hợp với các sở, ban, ngành địa phương liên quan hoàn thành bộ hồ sơ điều chỉnh khoanh vùng bảo vệ (KVBV) các di tích đàn Nam Giao, lăng Tự Đức, Hổ Quyền - Voi Ré và lăng Dục Đức. Theo quy định hiện hành và để phù hợp với tình hình thực tế, UBND tỉnh cùng các sở, ban, ngành địa phương liên quan thống nhất ký vào biên bản quy định khu vực KVBV bốn di tích nói trên. Đến nay, vấn đề nóng hổi mà người dân cũng như các cấp chính quyền địa phương rất quan tâm vẫn đang bỏ ngỏ.

Dân cư ở trong các di tích ngày càng bành trướng

Được xây dựng từ năm 1806, đàn Nam giao (ảnh 1) thời Nguyễn - đàn tế trời duy nhất ở Việt Nam - hiện còn khá nguyên vẹn với rừng thông già hàng trăm năm tuổi bao bọc xung quanh (thuộc phường Trường An và Thủy Xuân, Huế). Đây là một trong những khu di tích đặc biệt quan trọng trong quần thể di tích Cố đô Huế và Việt Nam. Tuy nhiên, hiện ở đây, mật độ dân cư khá dày đặc; đặc biệt, tại khu vực Thần Trù và Thần Khố, các hộ dân cư cơi nới, xây dựng nhà cửa làm các di tích bị biến dạng và một số mất hẳn dấu tích (Nhà Quan cư, Nhà Khoản tiếp...).

Quang cảnh đàn tế Nam Giao tại Festival Huế 2010

Tọa lạc tại Thủy Biều (Huế), Hổ Quyền - điện Voi Ré (Long Châu Miếu - ảnh 2) là khu di tích hết sức đặc biệt trong quần thể di tích Cố đô Huế. Được xem như chứng tích một thời của đội Kinh Tượng nhà Nguyễn, điện Voi Ré xây dựng vào năm 1817, tọa lạc trên khu đất rộng với diện tích hơn 2 ngàn m2 thể hiện tinh thần nhân văn độc đáo của người Việt Nam. Còn di tích Hổ Quyền xây dựng năm 1830 là đấu trường hết sức độc đáo, với những cuộc tử chiến giữa voi và hổ mà không hề có ở bất cứ nơi đâu trên thế giới. Trong dòng chảy của lịch sử kiến trúc nghệ thuật, Hổ Quyền - điện Voi Ré góp phần làm phong phú thêm diện mạo của quần thể kiến trúc cung đình Huế. Trước đây, hầu hết trong khu vực này là đất nông lâm nghiệp, mật độ dân cư thưa thớt, nhưng nay các hộ dân sinh sống rất đông đúc.

Là tổng thể kiến trúc rộng lớn được xây dựng hoàn tất năm 1867, Lăng Tự Đức (thôn Thượng Ba, phường Thủy Xuân, Huế - ảnh 3) được xem là một trong những khu lăng tiêu biểu, điển hình cho lối kiến trúc cảnh quan của kiến trúc truyền thống Huế, góp tiếng nói quan trọng về giá trị văn hóa nghệ thuật trong quần thể di tích Cố đô Huế. Thời gian qua, một số hộ dân trú xung quanh khu vực này bức xúc đối với việc không được phân thửa, chuyển nhượng, xây dựng nhà cửa, do các cơ quan có thẩm quyền chậm thông qua việc điều chỉnh KVBV di tích này.

Nhà Thủy tạ lăng Tự Đức

Riêng khu di tích lăng Dục Đức (An Cựu, Huế - ảnh 4) là nơi an nghỉ của ba thế hệ làm vua: Dục Đức (cha), Thành Thái (con) và Duy Tân (cháu). Khu vực này còn có các lăng mộ của ba bà vợ vua Thành Thái, vợ vua Duy Tân, công chúa, hoàng thân anh em với vua Duy Tân, ông hoàng, bà chúa và một số ngôi mộ đất thuộc Đệ tứ Chánh hệ của Nguyễn Phúc Tộc. Dù “ngôi nhà vĩnh cửu” mang tên ông vua vắn số đơn giản, nhỏ bé, nhưng sự tồn tại của lăng này trong quần thể lăng tẩm nhà Nguyễn làm phong phú thêm loại hình kiến trúc ở Huế. Vậy nhưng, hiện mật độ dân cư tại khu di tích nói trên mọc lên như nấm; đồng thời, các công trình di tích trong khu vực này cũng khá đa dạng.

Một phần lăng Dục Đức (Ảnh: TL)

Vì sao phải điều chỉnh khu vực KVBV các di tích?

Năm 1991, Trung tâm BTDTCĐ Huế thực hiện hồ sơ KVBV di tích, gồm: các khu vực I, II, III theo quy định của Pháp lệnh Bảo vệ và sử dụng di tích lịch sử, văn hóa và danh lam thắng cảnh. Nhằm bảo đảm các yếu tố gốc cấu thành di tích, Luật DSVH và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật DSVH xác định các khu di tích chỉ còn hai khu vực KVBV.
 
Theo quy định hiện hành và để không gian lễ hội tại đàn Nam Giao được phục dựng hoàn chỉnh, phục vụ du khách trong các dịp Festival, UBND tỉnh cùng các sở, ban ngành, địa phương liên quan thống nhất đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH,TT&DL), Cục DSVH điều chỉnh khu di tích này, gồm: khu vực I với diện tích hơn 163 ngàn m2 và khu vực II với diện tích hơn 47 ngàn m2.
 
Tại khu vực I KVBV khu di tích Hổ Quyền - điện Voi Ré được phê duyệt trước đó chỉ giới hạn trong phạm vi thành bao quanh. Trong khi theo quy định của Luật DSVH là chưa đầy đủ và chưa bảo đảm các yếu tố gốc cấu thành di tích (một số công trình kiến trúc của di tích còn nằm ngoài khu vực này, như: Hồ Điện - Minh Đường của điện Voi Ré...). Hơn nữa, để bảo đảm an toàn cho di tích trong tương lai, UBND tỉnh cùng các sở, ban ngành, địa phương liên quan thống nhất đề nghị Bộ VH,TT&DL, Cục DSVH điều chỉnh khu di tích này theo hướng mở rộng phạm vi khu vực I và thu hẹp khu vực II KVBV: Hổ Quyền với khu vực I diện tích gần 4 ngàn m2 vàkhu vực II diện tích gần 9 ngàn m2. Còn điện Voi Ré với khu vực I diện tích gần 18 ngàn m2 và khu vực II diện tích gần 5 ngàn m2.
 
Theo thống kê của Trung tâm BTDTCĐ Huế, từ năm 2008 đến 2009, tại khu vực I các khu di tích: Đàn Nam Giao có 92 hộ dân, Hổ Quyền - điện Voi Ré có 21 hộ dân, Lăng Tự Đức có 44 hộ dân và Lăng Dục Đức có 81 hộ dân đang sinh sống.
Đối với lăng Tự Đức, nhằm bảo đảm sự hài hòa giữa bảo tồn và phát triển (đặc biệt là sự phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội ở khu Tây Nam Kinh thành Huế), UBND tỉnh cùng các sở, ban ngành, địa phương liên quan thống nhất đề nghị Bộ VH, TT&DL, Cục DSVH điều chỉnh khu vực KVBV khu di tích này chỉ còn khu vực I với diện tích hơn 160 ngàn m2 và khu vực II với diện tích hơn 110 ngàn m2 (khu vực III đưa ra khỏi khu vực KVBV).
 
Tương tự, để bảo đảm sự hài hòa giữa bảo tồn và phát triển di tích lăng Dục Đức (đặc biệt là ổn định đời sống của khu dân cư đang sinh sôi nẩy nở tại đây), UBND tỉnh cùng các sở, ban ngành, địa phương liên quan thống nhất đề nghị Bộ VH, TT&DL, Cục DSVH điều chỉnh khu vực KVBV khu di tích này chỉ còn khu vực I (không có khu vực II) với diện tích gần 82 ngàn m2. Tuy nhiên, nhằm bảo đảm cho sự an toàn và phát triển bền vững của khu di tích trong giai đoạn hiện nay, phạm vi khu vực I vẫn giữ nguyên như trước.
 
Để bộ hồ sơ điều chỉnh khu vực KVBV di tích hoàn thiện, đầy đủ thủ tục pháp lý theo quy định của Luật DSVH, làm cơ sở cho việc công bố chính thức bản đồ quy hoạch các khu vực KVBV di tích tại các điểm di tích và góp phần nâng cao ý thức bảo vệ di tích của cộng đồng (nhất là các di tích nằm trong các khu đô thị), đề nghị Bộ VH,TT&DL, Cục DSVH bố trí thời gian để Trung tâm BTDTCĐ Huế báo cáo kết quả điều chỉnh khu vực KVBV các di tích nói trên.      
 
Vĩnh Cự

 

Đường vào điện Voi Ré

Chia sẻ bài viết
BÌNH LUẬN


ĐỒNG HÀNH CÙNG DOANH NGHIỆP