Chị Nữa và khách Tây trải nghiệm làm vườn
Ghi ở Thuỷ Thanh
Trong số 12 xã, phường của thị xã Hương Thủy, Thuỷ Thanh là địa phương “khá giàu” khi có đến 3/6 di tích lịch sử - văn hoá được xếp hạng cấp quốc gia (gồm: di tích kiến trúc nghệ thuật cầu ngói Thanh Toàn, di tích lịch sử phủ thờ Tôn Thất Thuyết, di tích lịch sử cách mạng đình Vân Thê) và 2/7 di tích được xếp hạng cấp tỉnh (di tích kiến trúc nghệ thuật đình Thanh Thủy Chánh, di tích lịch sử lưu niệm sự kiện đền Văn Thánh). Với sự hỗ trợ của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) và Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc (UNESCO), những năm gần đây xã Thuỷ Thanh đã từng bước định hình được bản đồ du lịch cộng đồng tại địa phương.
Chúng tôi thăm gia đình anh chị Nguyễn Sỹ - Nguyễn Thị Nữa (làng Thanh Thuỷ Chánh) sau những ngày Thuỷ Thanh liên tiếp bị ngập sâu trong nước lụt. Mảnh vườn không quá rộng đã được vợ chồng anh chị vun luống, chỉnh ô gọn gàng, sẵn sàng đón khách trải nghiệm làm nông trong những ngày nắng sắp tới. Có thể nói cách làm du lịch của anh chị Sỹ - Nữa là “hai trong một” có hiệu quả và cần được nghiên cứu để nhân rộng ngay tại xã Thuỷ Thanh và các địa phương các có điều kiện tương tự trong thị xã.
Ngôi nhà anh chị Sỹ - Nữa đang ở sát bên đền Văn Thánh, di tích lịch sử cách mạng vừa được xếp hạng cấp tỉnh năm 2017. Ba năm trở lại đây, vợ chồng anh chị đã mạnh dạn chuyển đổi nghề chuyên trồng rau màu bỏ chợ đầu mối, sang làm du lịch cộng đồng trải nghiệm. Nhờ được chính quyền địa phương tạo điều kiện tham gia các lớp tập huấn ngay từ buổi đầu Thuỷ Thanh chập chững làm du lịch, nay anh chị đã có thể chủ động kết nối với một số đơn vị lữ hành đón và phục vụ nhu cầu trải nghiệm cuộc sống đồng quê ngay tại vườn của mình. Khách đến nhà, anh chị đáp ứng mọi nhu cầu, từ làm vườn, tát nước, cắt – dặm lúa, chèo thuyền…, đến thưởng thức những món ăn dân dã làng quê.
Bất cứ du khách nào có nhu cầu tham quan đền Văn Thánh, anh chị sẵn sàng mở cửa và kể cho họ nghe về những câu chuyện lịch sử gắn với địa điểm di tích này. Chị Nữa chia sẻ: “Đến lượt tui là đã ba đời trong gia đình ở đây, chừ coi đền như nhà thờ. Xưa, ông bà cha mẹ từng nuôi giấu cán bộ cách mạng, bây giờ đền được xếp hạng di tích, mình càng phải góp sức để gìn giữ và làm tiếp công việc thiêng liêng này. Cũng nhờ có thể chủ động và thoả thuận cách làm với các đơn vị đầu mối, nên cũng không lo thiếu khách. Khách không khó tính, chỉ cần giản dị trong sinh hoạt, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, vệ sinh môi trường… là họ đã hài lòng rồi”.
Khó nhiều thứ
Hỏi ông Nguyễn Mậu Hoà, Phó Chủ tịch UBND xã Thuỷ Thanh về hiệu quả phát huy giá trị di tích đã được xếp hạng tại địa phương gắn liền với các hoạt động du lịch cộng đồng, ông nói xã quảng bá nhiều, kết nối nhiều nhưng kết quả đạt được vẫn chưa như ý. Một số điểm di tích được xếp hạng tuy có kết nối đón khách tham quan nhưng không phải lúc nào cũng mở được cửa. Lý do, việc mở cửa đón khách phụ thuộc các “ông hương”, “ông từ” giữ di tích, trong khi phần lớn họ đã lớn tuổi, lúc khoẻ, lúc yếu, lúc rảnh, lúc bận. Vậy nên, tuy là di tích được xếp hạng muộn nhất ở thời điểm này, nhưng đền Văn Thánh lại đón được nhiều khách hơn cả, nhờ vợ chồng chị Nữa có kết hợp làm du lịch cộng đồng hiệu quả.
Nói về cái khó để du lịch cộng đồng ở Hương Thủy hiện nay, ông Nguyễn Phương Toàn, Trưởng phòng Văn hoá và Thông tin Hương Thủy nhấn mạnh, hai vấn đề chính: Con người làm du lịch và có chế độ chính sách hợp lý để tạo nguồn thu trực tiếp cho người dân. Vì hạn chế rất lớn về hai yếu tố trên, nên việc Hương Thủy phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn của địa phương nói thì dễ nhưng bắt tay vào làm thì hoàn toàn không dễ. Từ nhiều điều kiện thuận lợi sẵn có, Thuỷ Thanh may mắn được cả hai tổ chức quốc tế ILO và UNESCO hỗ trợ, bắt tay chỉ việc, nhưng sau khi người của dự án rút đi, hiệu quả tại chỗ của xã vẫn chưa “bật” lên được.
Trong định hướng phát triển du lịch cộng đồng của tỉnh, Hương Thủy đang được nghiên cứu để phát triển hai tuyến du lịch trải nghiệm bằng xe đạp: Huế - cầu ngói Thanh Toàn và cầu ngói Thanh Toàn – Dương Hoà. Thiết nghĩ, vấn đề Hương Thủy hiện nay cần quan tâm không phải là phát triển sản phẩm mới, mà quan trọng là soát xét tiềm năng thế mạnh của địa phương để đầu tư có chọn lọc và tạo cơ sở hạ tầng vững chắc để phát triển.
“Tôi nghĩ, trước tiên phải có cơ chế chính sách phù hợp để chính quyền địa phương cấp huyện, cấp xã và nhất là những người dân trực tiếp làm du lịch được hưởng lợi xứng đáng thì du lịch cộng đồng mới phát triển hiệu quả được. Rất nhiều du khách tự phát về Thuỷ Thanh nhưng lại rời đi. Họ không có nhiều lựa chọn để “tiêu tiền” ở đây và người dân địa phương cũng không có gì đặc sắc để hấp dẫn họ tiêu tiền. Đây cũng là vấn đề thị xã Hương Thủy rất trăn trở nhưng chưa cải thiện được”, ông Nguyễn Phương Toàn nói.
Bài, ảnh: ĐỒNG VĂN