Đất đai tuy có nguồn gốc tự nhiên, nhưng đó là kết quả vô giá của bao đời cha ông ta tạo lập và bảo vệ bằng mồ hôi, trí tuệ và xương máu của mình. Đất đai không chỉ là tài nguyên thiên nhiên quý giá của quốc gia, mà còn là tư liệu sản xuất quan trọng của con người. Việc quản lý, sử dụng đất đai hiệu quả, công bằng, đáp ứng được yêu cầu thực tiễn và tình hình phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập quốc tế luôn là vấn đề cấp bách của cuộc sống.
Trong từng thời điểm lịch sử cụ thể, Nhà nước ta có nhiều văn bản, hướng dẫn việc quản lý đất đai và Luật Đất cũng nhiều lần được sửa đổi, nhưng vẫn bộc lộ những bất cập dẫn đến tình trạng khiếu nại đông người, kéo dài gây mất ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Nhiều dự án quan trọng phục vụ phát triển kinh tế đất nước và các địa phương bị kéo dài thời gian đầu tư, gây tốn kém trong đầu tư; ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của người dân và làm nản lòng các nhà đầu tư. Đơn cử, dự án xây dựng tuyến metro số 1 ở TP. Hồ Chí Minh do chậm bàn giao mặt bằng, thành phố sẽ phải chịu khoản tiền phạt 2,5 tỷ đồng/ngày cho các nhà thầu nước ngoài.
Tại Thừa Thiên Huế, tuy không phải là “điểm nóng”, nhưng tình trạng khiếu kiện về đất đai trên địa bàn diễn ra phức tạp. Theo báo cáo công tác thanh tra, tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo của UBND tỉnh, trong 6 tháng đầu năm 2013, UBND tỉnh và các cấp, các ngành đã tiếp nhận 683 đơn khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh. Nội dung đơn khiếu nại chủ yếu ở lĩnh vực đất đai, như khiếu nại xin lại nhà do Nhà nước quản lý, khiếu nại các quyết định hành chính, hành vi hành chính liên quan đến công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trái quy định của pháp luật...
Nguyên nhân của tình trạng trên, chủ yếu xuất phát từ việc quản lý đất đai chưa chặt chẽ, một số người lợi dụng kẽ hở của pháp luật để trục lợi, gây thiệt hại cho người dân; việc đền bù giải toả chưa thoả đáng. Thực tế, bảng giá đất tại nhiều địa phương, nhất là các đô thị lớn vẫn thấp hơn nhiều so với giá đất thị trường (chỉ bằng 30-60%), gây khó khăn cho công tác bồi thường giải phóng mặt bằng. Cũng do định giá đất thấp nên nhiều nhà đầu tư “xí phần” dự án chờ cơ hội. Giả sử các khu “đất vàng” ở thành phố Huế được cho thuê theo giá thị trường, chắc chắn chủ đầu tư chẳng dám “nhùng nhằng” kéo dài thời gian thi công gần chục năm nay.
Với Luật Đất đai (sửa đổi) mới ban hành, các quan hệ đất đai theo cơ chế thị trường đã được tăng cường. Cụ thể: hạn chế các trường hợp được Nhà nước giao đất, chuyển cơ bản sang áp dụng hình thức thuê đất; thực hiện định giá đất theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước nhằm tiến tới xóa bỏ bao cấp trong quản lý, sử dụng đất đai, khắc phục tình trạng “xin-cho” trong sử dụng đất. Đồng thời, tăng cường sự tham gia của người dân trong quá trình lập, tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư nhằm công khai, minh bạch trong quản lý, sử dụng đất; tránh việc tuỳ tiện thu hồi đất được hoàn thiện hơn. Hy vọng, sau khi luật được thông qua, Chính phủ sẽ chỉ đạo tổ chức thực hiện thống nhất trên phạm vi cả nước, được triển khai tốt trong đời sống xã hội.