Những thông tin và lời khuyên của tiến sĩ Nguyễn Thanh Hùng, Khoa Tâm lý - Giáo dục, Trường đại học Sư phạm Huế sau đây sẽ rất hữu ích cho các bậc làm cha làm mẹ trong việc rèn luyện kỹ năng phòng tránh và xử trí cho con em mình.
.jpg)
Cần dạy kỹ năng phòng tránh xâm hại tình dục cho trẻ em càng sớm càng tốt (trong ảnh học sinh Trường tiểu học Vĩnh Ninh trong giờ ra chơi - ảnh mang tính minh họa)
Phát hiện nguồn nguy hiểm xung quanh
Để giúp trẻ phòng tránh bị xâm hại tình dục, TS.Nguyễn Thanh Hùng cho rằng, trước hết, cha mẹ cần nói cho con biết những biểu hiện của đối tượng xấu, đó là thích sờ mó trẻ, hôn có tính gợi dục, cố gắng phô bày bộ phận sinh dục cho trẻ thấy hoặc cho trẻ xem tranh ảnh, dụ dỗ xem phim, rình mò trẻ tắm, dụ dỗ làm người mẫu, biểu diễn với tình trạng không mặc quần áo và cao hơn là cưỡng hiếp.
Thực tế cho thấy thủ phạm gây ra những vụ xâm hại tình dục rất có thể là người thân và không loại trừ người ruột thịt; thanh niên mới lớn, đặc biệt là ở độ tuổi dậy thì; những người nghiện ngập ma túy, rượu chè, chất kích thích; người bị bệnh tâm thần mất khả năng kiểm soát; hoặc người trước đây từng có tiền sử bị xâm hại tình dục, ám ảnh trỗi dậy và muốn đi xâm hại người khác để trả thù; có trường hợp thủ phạm là người rất xa lạ, do tình cờ gặp trẻ ở nơi vắng vẻ nên nảy sinh ý đồ xấu.
Một số thủ đoạn của kẻ xấu là lợi dụng sự quen biết/thân quen để tiếp cận thường xuyên với trẻ; lợi dụng sơ hở, mất cảnh giác; gần gũi, giúp đỡ, dụ dỗ; hoặc cho trẻ bánh kẹo, tiền; tiếp theo là thực hiện hành vi đồi bại và dọa trẻ không được nói với bất kỳ ai vì “những đối tượng này nắm yếu điểm trẻ con dọa là sợ. Trường hợp này đã xảy như nhiều ví dụ như vụ ông già 80 tuổi dụ dỗ đứa trẻ con nhà hàng xóm bằng cách cho bánh kẹo rồi cưỡng bức đứa trẻ, sau đó dọa trẻ không được nói với bố mẹ. Ngay cả nếu đứa trẻ có nói với gia đình thì có nhiều người do sợ ảnh hưởng tâm lý con và cho đây là vấn đề nhạy cảm nên không đi báo chính quyền, công an”, TS.Hùng nói.
Những kỹ năng phòng tránh
Để phòng tránh bị xâm hại tình dục, cha mẹ cần dạy trẻ những kỹ năng phòng tránh như: phải giữ khoảng cách đối với người lạ và ngay cả với người quen, không cho đối tượng tiếp cận, sờ mó; tránh xa người có dấu hiệu nghi ngờ; không nên ở cùng phòng với người lạ (vì có thể đối tượng dụ dỗ, nói mở phim hoạt hình cho xem để kéo trẻ vào phòng sau đó thực hiện hành vi xấu). Cha mẹ cũng cần dạy trẻ cách ăn mặc kín đáo, tránh khêu gợi; tránh xa nhưng tình huống bất lợi, ví dụ như đi trên đoạn đường vắng, tối. Nếu không tìm cách tránh được những đoạn đường này thì có thể thay đổi lộ trình để không thường xuyên đi trên đoạn đường đó vào cùng giờ nhất định; tránh không đi qua nơi đàn ông tụ tập uống rượu; tránh xa rượu bia, chất kích thích (nhiều đứa trẻ sống trong gia đình bố mẹ ly hôn, gia đình không hòa thuận nên chán đời và dễ bị kẻ xấu lợi dụng cho uống chất kích thích và thực hiện hành vi xâm hại).
Theo TS.Nguyễn Thanh Hùng, phòng tránh là tốt nhất nhưng nếu đã bị rơi vào những dấu hiệu không an toàn thì một vài gợi ý sau đây có thể giúp trẻ thoát ra, đó là dọa kêu bố mẹ, kêu mọi người đến giúp đỡ; có khi phải tấn công đối tượng bất ngờ bằng cách cắn vào tay; tìm cách đánh lừa đối tượng ví dụ như giả vờ chiều theo đối tượng rồi lợi dụng sơ hở để tìm lối thoát. “Tuy nhiên cách sau cùng này đòi hỏi đứa trẻ phải bình tĩnh và phải được tập huấn trong nhà trường. Các trường cần đưa nội dung tập huấn kỹ năng phòng tránh bị xâm hại cho trẻ vào trong trường, TS.Hùng nói. - Trường hợp đã bị xâm hại rồi thì trẻ phải tìm cách nói với người lớn hoặc người mình tin tưởng chứ không nên im lặng”.
Đối với phụ huynh, khi thấy con mình có dấu hiệu bất thường như thu mình lại, không chịu tiếp xúc với ai,... phải kịp thời phát hiện, từ từ tìm hiểu nguyên nhân và tìm mọi cách để trẻ tâm sự ra. Sau đó, phụ huynh phải phối hợp nhà trường, đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm để có cách giúp trẻ hòa đồng lại với bạn bè, quên đi sang chấn tâm lý và tuyệt đối không gợi lại tình huống trẻ bị xâm hại. Cha mẹ cần báo chính quyền nhưng phải thận trọng trong phối hợp vì nếu không khéo sẽ làm sang chấn tâm lý của trẻ nặng hơn. Trường hợp nghiêm trọng phải đưa con đi khám và có thể mời chuyên gia tâm lý giúp con mình quên đi sang chấn tâm lý nặng nề đó.
“Điều rất quan trọng là phải dạy trẻ kỹ năng phòng tránh xâm hại tình dục cho trẻ bằng cách cung cấp những tình huống, dấu hiệu và cách ứng phó. Chúng ta cũng cần quan niệm xâm hại tình dục không chỉ xảy ra đối với trẻ em gái mà trẻ trai cũng bị và nguy cơ bị xâm hại giữa trẻ trai và gái là như nhau bởi những đối tượng nam đồng giới bây giờ nguy hiểm hơn nhiều. Đây là điều mà lâu nay chúng ta chưa để ý”, TS.Nguyễn Thanh Hùng nhấn mạnh.
Ngọc Hà