Thầy Hà Huy Tập cùng học trò của mình tại Khánh Hòa (Ảnh tư liệu)
Trọn đời vì nước, vì dân
Đồng chí Hà Huy Tập sinh ngày 24/4/1906 trong một nhà nho nghèo yêu nước tại làng Kim Nặc, tổng Thổ Ngọa, nay thuộc xã Cẩm Hưng, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. Từ nhỏ, Hà Huy Tập rất ham học, năm 1919 đã đỗ thủ khoa kỳ thi chọn học sinh xuất sắc ở Trường tiểu học Pháp-Việt, được cấp học bổng, rồi được chuyển vào học tại Trường Quốc học Huế. Năm 1923, tốt nghiệp Trường Quốc học Huế hạng ưu nhưng vì không có điều kiện học tiếp, đồng chí về làm giáo viên Trường tiểu học Pháp-Việt tại Nha Trang (Khánh Hòa). Tháng 8/1926, đồng chí chuyển về dạy học tại Trường Cao Xuân Dục ở Vinh (Nghệ An). Tại đây, đồng chí tích cực hoạt động trong Hội Phục Việt (sau đổi thành Hội Hưng Nam), tích cực tuyên truyền tư tưởng chống chuyên chế và chống thực dân Pháp trong học sinh và tầng lớp lao động. Tháng 3/1927, đồng chí vào dạy học tại một trường tiểu học ở Gia Định, sau đó đến Bà Rịa làm công nhân, lập ra một chi bộ, một hội đọc sách báo và tổ chức các lớp xóa mù cho công nhân. Cuối tháng 12/1928, Hà Huy Tập cùng một số đồng chí khác được cử đến Quảng Châu (Trung Quốc) bàn việc hợp nhất Tân Việt cách mạng Đảng với Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên. Từ tháng 7/1929 đến tháng 4/1932, đồng chí được cử đi học tại Trường đại học Phương Đông ở Mátxcơva. Khoảng tháng 6/1933, đồng chí về Trung Quốc hoạt động cách mạng, tham gia Ban chỉ huy ở nước ngoài của Đảng Cộng sản Đông Dương; triển khai công tác chuẩn bị và tổ chức Đại hội lần thứ nhất của Đảng.
Giai đoạn từ tháng 7/1936 đến tháng 3/1938, những hoạt động cách mạng của đồng chí Hà Huy Tập với cương vị là Tổng Bí thư của Đảng. Từ Hội nghị lần thứ 3 (khóa I) BCHTW Đảng tháng 3/1938, đồng chí thôi giữ chức Tổng Bí thư nhưng vẫn tham gia Thường vụ Trung ương.
Ngày 1/5/1938, đồng chí Hà Huy Tập bị địch bắt, sau đưa về giam tại Sài Gòn và Nghệ An. Kẻ thù đã dùng những thủ đoạn tra tấn dã man nhất, nhưng không khuất phục được tinh thần gang thép của người Cộng sản Hà Huy Tập. Trước tòa án của thực dân Pháp, đồng chí khảng khái: “Tôi chẳng có gì phải hối tiếc. Nếu còn sống, tôi tiếp tục hoạt động”. Ngày 28/8/1941, thực dân Pháp xử bắn đồng chí Hà Huy Tập. Đồng chí đã anh dũng hy sinh ở tuổi 35 với lời nhắn gửi: “Hãy xem tôi như người còn sống”, thể hiện một niềm tin mãnh liệt, khát vọng cống hiến, chiến đấu cho lý tưởng cao cả của Đảng và dân tộc.
Nhà lãnh đạo cách mạng tài năng
35 tuổi đời, nhưng gần 16 năm hoạt động cách mạng, trong đó có gần 2 năm giữ cương vị Tổng Bí thư của Đảng (tháng 7/1936 đến tháng 3/1938), đồng chí Hà Huy Tập đã chứng tỏ là một nhà lãnh đạo cách mạng tài năng, không ngừng chăm lo xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Đồng chí là người chủ công xây dựng các văn kiện và chủ trì Đại hội Đảng năm 1935. Tại Hội nghị BCHTW Đảng tháng 7/1936, đồng chí được phân công về nước tổ chức lại BCHTW và khôi phục tổ chức của Đảng. Sau đó, đồng chí sáng suốt quyết định chuyển trụ sở của Đảng từ nước ngoài về xã Bà Điểm, huyện Hóc Môn, tỉnh Gia Định. Quyết định này có ý nghĩa quan trọng, tạo điều kiện trong việc đảm bảo sự lãnh đạo trực tiếp, thống nhất của Đảng từ Trung ương tới cơ sở, đáp ứng yêu cầu thực tiễn của cách mạng Việt Nam lúc đó. Tại xã Bà Điểm, đồng chí liên tục chủ trì 3 hội nghị BCHTW, qua đó cũng đưa ra được nhiều quyết sách quan trọng.
Qua thực tiễn trong phong trào cách mạng, bằng trí tuệ nhạy cảm, sự nhạy bén chính trị và ngòi bút sắc bén, đồng chí Hà Huy Tập đã thể hiện là một nhà lý luận sắc sảo, một cây bút chiến đấu trên mặt trận tư tưởng và chính trị của cách mạng Việt Nam, tổ chức và chỉ đạo xuất bản sách, báo, tạp chí của Đảng. Đồng chí là người sáng lập, tổng biên tập của nhiều tờ báo, cơ quan ngôn luận của Trung ương Đảng. Ở tuổi 23, đồng chí đã hoàn thành cuốn “Sơ thảo lịch sử phong trào Cộng sản ở Đông Dương”, tổng kết sâu sắc thực tiễn cách mạng Việt Nam trong những năm đầu do Đảng lãnh đạo. Đồng chí đã viết nhiều bài đăng báo kiên quyết vạch trần bộ mặt thật, phê phán quan điểm phản động của các phần tử phản động Trôtxkít; tuyên truyền kiên định bảo vệ quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin.
Nhìn lại quá trình hoạt động cách mạng của người chiến sĩ Cộng sản Hà Huy Tập càng cho thấy đồng chí là một tấm gương anh dũng, kiên trung, bất khuất, chí công vô tư, trọn đời hy sinh vì nước, vì dân. Từ một trí thức yêu nước, đi theo con đường cách mạng và trở thành Tổng Bí thư của Đảng ở tuổi 30, đồng chí Hà Huy Tập đã tỏ rõ năng lực dự báo tình hình, nắm bắt thời cơ, tận dụng mọi điều kiện thuận lợi cùng với các cơ quan lãnh đạo của Đảng lúc đó đưa ra những quyết sách phù hợp; đồng thời trực tiếp chỉ đạo các hoạt động của Đảng, biến thời cơ thành hiện thực, dấy lên cao trào đấu tranh đòi dân sinh, dân chủ, hòa bình và chống chiến tranh đế quốc ở nước ta những năm 1936-1939.
BT