Cơn mưa bất ngờ ập xuống khi cả gia đình bị cáo Phong vừa đến Nhà văn hóa phường Vỹ Dạ, TP. Huế (địa điểm TAND TP. Huế mở phiên tòa xét xử). Mẹ Phong lụm cụm bế đứa cháu chưa đầy 3 tuổi lên ngồi cạnh, không ngớt xuýt xoa. Bà bảo, may mà kịp, chứ nếu không đứa cháu của bà bị mắc mưa thì khổ lắm. Trong câu chuyện của người mẹ có con “lỡ bước”, chữ “khổ” được thốt ra rất nhiều lần.
Lần này, con bà cùng Hòa (cũng là bị cáo trong vụ án) ăn cắp của người ta 1 cái máy bơm trị giá 3 triệu đồng. Hai đứa đem bán lấy 700 nghìn đồng, chia nhau. 350 nghìn đó, nhà bà đã bồi thường cho người bị hại. Nhưng con bà vẫn phải tù tội.
17 năm trước, chồng qua đời, đứa con trai đầu chỉ mới 13 tuổi, mình bà thân cò nhọc nhằn cơ cực nuôi 4 đứa con. Một ngày làm việc của bà bắt đầu từ 3 giờ sáng cho đến khuya lắc khuya lơ. Ngày nhỏ, Phong ngoan ngoãn, hiền lành. Thật không ngờ năm 20 tuổi, một lần theo bạn bè rồi gây sự đánh nhau, Phong lãnh 30 tháng tù về tội “cố ý gây thương tích”. Người mẹ sấp ngửa làm việc gấp đôi gấp ba, phần lo ăn học cho 3 đứa em Phong, phần bới xách cho Phong ở trong trại. Sau khi được ra tù, Phong sinh sống bằng nghề thợ sơn. Bà mừng lắm. Khi Phong cưới vợ, sinh con, 2 đứa cháu nội ra đời khiến bà mừng hơn. Con trai bà đã thay đổi để làm chồng, làm cha, làm trụ cột gia đình như bao người khác. Không ngờ...
“Bị cáo Phong, bị cáo đã có vợ và hai con nhỏ. Bị cáo đã làm chồng, làm cha, nhưng đi trộm cắp, sau này bị cáo làm sao dạy dỗ, làm gương cho con cái?. Còn bị cáo Hòa, năm nay đã ngoài hai mươi tuổi, nhưng nhân thân rất xấu. Bị cáo không nghề nghiệp, không công việc. Sống chỉ biết ăn chơi, nhậu nhẹt, rồi cùng bạn bè hút chích và đi ăn trộm, cả cuộc đời dài đằng đẵng sau này, bị cáo sẽ về đâu?”.
Bị cáo Hòa bất giác quay nhìn xuống phía dưới, dù biết cha mẹ không thể bỏ buổi làm nên không đến phiên tòa. Nhà Hòa nghèo, ăn bữa hôm lo bữa mai. Mẹ Hòa làm thuê, bố bốc vác thuê. Họ nghỉ làm ngày nào, con cái “đứt” bữa ngày đó. Ấy vậy mà, thằng con trai chẳng biết thương cha mẹ, lêu lổng trở thành con nghiện và từng 2 lần bị xử phạt hành chính về tội “sử dụng trái phép chất ma túy” và tội “trộm cắp tài sản”.
Dù không phải là lần đầu tiên “đi tù”, nhưng lần này bị cáo Phong giật mình khi nghe tòa tuyên án. Đúng như tòa đã phân tích, bây giờ Phong đã có vợ con. Nếu Phong đi tù, không chỉ mẹ già, mà cả vợ trẻ, con thơ đều phải chịu khổ, chịu bao nhiêu hệ lụy.
Không chỉ riêng các bị cáo trong vụ án này, mà những bị cáo trong các vụ án trộm cắp khác và tất cả mọi người cần phải hiểu, tang số phạm tội trong các vụ án trộm cắp tài sản có thể “lớn, nhỏ” khác nhau, theo đó mức hình phạt cũng khác. Thế nhưng “đáp án” chung cho các bị cáo là cánh cửa tương lai hẹp lại và hao tốn vật chất, tinh thần cho người thân. Đó là cái giá không hề nhỏ.
Đoàn Quỳnh Anh