Thừa Thiên Huế đang đối mặt với tình trạng mất cân bằng giới tính
Không chỉ người chồng muốn sinh cho bằng được con trai mà chính phụ nữ cũng “tiếp tay” cho họ hình thành tư tưởng này. Khát vọng có con trai mãnh liệt khiến nhiều bà mẹ sớm lựa chọn giới tính của con ngay lần mang thai đầu tiên. Họ lạm dụng tiến bộ khoa học công nghệ để thực hiện lựa chọn giới tính thai nhi ngay từ trước lúc mang thai, như chế độ ăn uống, ngày phóng noãn, chọn phương pháp thụ tinh, siêu âm, bắt mạch, chọc hút dịch ối, nạo phá thai... Không ít cặp vợ chồng “khát” con trai, lại có điều kiện về kinh tế, chọn cách ra nước ngoài thụ tinh ống nghiệm, lựa chọn giới tính thai nhi.
Thừa Thiên Huế đang đối mặt với tình trạng mất cân bằng, tỷ số giới tính khi sinh đều cao hơn mức bình thường. Năm 2016, 113 bé nam/100 bé nữ. Mặc dù vẫn nằm trong tầm kiểm soát về mất cân bằng giới tính, nhưng tư tưởng người dân luôn muốn có con trai đang có nguy cơ cao khó kiểm soát. Có nhiều gia đình rất khó khăn, hộ nghèo, nhưng vẫn sinh dày, sinh nhiều để kiếm con trai. Chưa có công trình nghiên cứu khoa học nào kết luận một trong những phương pháp trên thành công, nhưng vẫn có người sinh được con theo ý muốn. Họ lại truyền tai nhau, quyết tâm kiếm cho được “thằng cu”. Người khác sinh con không như ý lại tự nhận rằng, mình thực hiện không đúng ở một khâu nào đó. Chị Nguyễn Thị Liên, cán bộ chuyên trách dân số ở TP. Huế tâm sự: “Có nhiều gia đình quá nheo nhóc khi chồng thất nghiệp, hai đứa con gái mới 3 - 4 tuổi nay lại mang thai đứa thứ 3 với hy vọng có con trai nối dõi. Khi chúng tôi đến vận động, họ tỏ thái độ bất hợp tác”.
Giải pháp quan trọng nhất để kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh là thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm quy định pháp luật về siêu âm lựa chọn giới tính thai nhi. Nhiều người muốn biết con mình là trai hay gái ngay từ lúc mang thai. Do đó, họ sẽ tìm mọi cách để đạt được mục đích và để xử lý họ rất khó. Với các cơ sở y tế có hành vi chẩn đoán giới tính thai nhi cũng vậy, rất khó để phát hiện được vi phạm của họ, bởi không bác sĩ nào nói thẳng rằng, thai nhi là trai hay gái cũng như không thể hiện trên kết quả siêu âm, mà dùng những ký hiệu, ám hiệu để thông báo giới tính cho sản phụ.
Tình trạng “dư thừa” nam giới trong độ tuổi kết hôn có thể sẽ dẫn tới tan vỡ cấu trúc gia đình. Một bộ phận nam giới sẽ phải kết hôn muộn và nhiều người trong số họ không có khả năng kết hôn. Việc gia tăng tỷ số giới tính khi sinh không những không cải thiện được vị thế của người phụ nữ mà còn làm gia tăng thêm sự bất bình đẳng giới như: nhiều phụ nữ phải kết hôn sớm hơn, tỷ lệ ly hôn và tái hôn của phụ nữ sẽ tăng cao, tình trạng bạo hành giới, mua dâm, buôn bán phụ nữ sẽ gia tăng.
Ông Tôn Thất Chiểu, Chi cục trưởng Chi cục Dân số kế hoạch hóa gia đình tỉnh cho biết: “Đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức đến từng người dân về mất cân bằng giới tính khi sinh là vấn đề cấp bách hiện nay, bởi nếu không sẽ ảnh hưởng đến tỷ lệ sinh con thứ 3 cao. Ngoài siết chặt quản lý các dịch vụ y tế liên quan đến chọn lọc sinh sản, chúng tôi tiếp tục tổ chức các lớp tập huấn về kỹ năng tư vấn về giới cho cộng tác viên dân số, cán bộ tư pháp xã. Chúng tôi tổ chức nhiều buổi nói chuyện chuyên đề giới tính khi sinh tại cộng đồng, về hệ lụy của mất cân bằng giới tính khi sinh; tư vấn trực tiếp cho nam, nữ chuẩn bị kết hôn việc sinh con là quy luật tự nhiên, không nên lựa chọn giới tính khi sinh nên dần dần thay đổi nhận thức trong Nhân dân”.
Nhằm giảm thiểu những hệ lụy của mất cân bằng giới tính khi sinh, đòi hỏi cần sự vào cuộc và chung tay của cả cộng đồng trong việc triển khai đồng bộ, hiệu quả nâng cao nhận thức, thái độ và chuyển đổi hành vi của người dân, dần xóa bỏ quan niệm phải có con trai nối dõi tông đường. Đồng thời, các ngành liên quan cần giáo dục dân số, sức khỏe sinh sản về giới tính, bình đẳng giới cho vị thành niên và nam, nữ chuẩn bị kết hôn. Các dịch vụ y chăm sóc SKSS/KHHGĐ cần phải đáp ứng cho mọi đối tượng. Tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, kiểm soát các cơ sở y tế công lập và tư nhân trên địa bàn nhằm phát hiện, ngăn chặn kịp thời những hành vi vi phạm lựa chọn giới tính thai nhi khi sinh; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm quy định của Pháp lệnh Dân số.
Bài, ảnh: Huế Thu