Nông nghiệp tăng trưởng ổn định; năng suất, chất lượng nông sản ngày càng tăng, cho thấy các HTX đã làm tốt khâu dịch vụ sản xuất cho xã viên, nông dân. Nhưng do hạn chế về vốn, năng lực điều hành nên nhiều HTX chưa phát huy hiệu quả hoạt động.
 |
|
Các HTX đang hướng đến dịch vụ gieo cấy lúa bằng máy cơ giới
|
“Bà đỡ” cho nông dân
Trong điều kiện còn nhiều khó khăn, nhưng các HTX vẫn duy trì hoạt động, làm tốt vai trò cung ứng dịch vụ cho nông dân trong sản xuất nông nghiệp. Hầu hết các HTX đều tổ chức các khâu dịch vụ từ làm đất, thủy lợi đến cung ứng giống, phân bón, vật tư, thuốc trừ sâu và thu hoạch lúa… Chủ nhiệm HTX Nông nghiệp Thuận Hòa (TX Hương Trà) Nguyễn Ngọc Bình trao đổi: “Tuy gặp nhiều khó khăn, nhưng HTX vẫn chủ động khắc phục, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất có thể cho xã viên trong sản xuất nông nghiệp. HTX đã hợp đồng mua giống lúa chất lượng, hướng dẫn bà con gieo cấy hợp lý, đảm bảo khung lịch thời vụ. Với những vùng thấp trũng, HTX làm tốt dịch vụ tiêu úng, yêu cầu nông dân gửi mạ trên trưa để gieo cấy kịp thời vụ; tổ chức giao khoán máy dầu đưa nước vào đồng ruộng sau khi gieo cấy xong... Nhiều xã viên khó khăn, nợ đọng nhưng HTX vẫn tạo điều kiện”.
 |
|
HTX Nông nghiệp Hương Vân (TX Hương Trà) thí điểm giống lạc SVL1 (lãi gấp 3 lần so với trồng lúa) để cung ứng cho nông dân
|
Các HTX đã đầu tư mua sắm máy móc, thiết bị cơ giới, tổ chức khâu dịch vụ làm đất, thu hoạch lúa, góp phần rút ngắn tối đa khung lịch thời vụ, tránh thiệt hại mưa lũ gây ra. Mỗi HTX đều có đến hàng chục máy cày tay, máy cày công suất lớn và từ 5-10 máy gặt đập liên hợp. Dịch vụ tưới tiêu đều bằng trạm bơm điện đáp ứng yêu cầu về thời vụ. Sau khi kết thúc vụ đông xuân, các HTX triển khai ngay khâu làm đất, chưa đầy một tuần đã hoàn thành việc cày xới, có thể đưa giống vào gieo cấy vụ kế tiếp. Vụ hè thu những năm gần đây đã rút ngắn thời gian từ 5-7 ngày so với nhiều năm trước, một phần nhờ cơ giới hóa khâu làm đất. Việc đưa máy cơ giới, máy gặt đập liên hợp vào thu hoạch nhanh gọn không chỉ hạn chế tối đa lượng thóc rơi vãi, mà còn tránh được mưa lũ thường xảy ra cuối vụ…
Mặc dù hiệu quả hoạt động sản xuất, kinh doanh của nhiều HTX còn khiêm tốn, nhưng vẫn đóng góp kinh phí để xây dựng các đường giao thông nông thôn, thủy lợi, các công trình công cộng. Ông Đặng Bá Hân, Phó Chủ nhiệm HTX Nông nghiệp Phú Thanh 2 (Phú Vang) chia sẻ: “Doanh thu bình quân mỗi năm của HTX khoảng 1,3 tỷ đồng, lãi chừng 60 triệu đồng. Ngoài vận động xã viên góp công tham gia xây dựng các công trình, năm 2015, HTX vẫn đóng góp 100 triệu đồng để nâng cấp xây dựng gần 1km đường giao thông. Hằng năm HTX còn chi trên dưới 30 triệu đồng để khắc phục, sửa chữa các công trình thủy lợi, kênh mương bị hư hỏng do bão lũ”.
Vốn ít, hiệu quả thấp
Đánh giá của Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh cho thấy, Luật HTX năm 2012 ra đời là luồng sinh khí mới cho sự phát triển của mô hình kinh tế HTX nông nghiệp. Tuy nhiên đến nay, công tác tuyên truyền, vận động về luật chỉ đến một bộ phận cán bộ HTX, chưa thật sự sâu rộng đến với nông dân do thiếu kinh phí hoạt động. Một bộ phận cán bộ HTX, nông dân chưa hiểu bản chất và thiếu niềm tin vào HTX kiểu mới. Nhiều HTX chưa phát huy tính ưu việt, chưa chú trọng vai trò hợp tác trước yêu cầu phát triển kinh tế hàng hóa của nông hộ. Chất lượng dịch vụ của nhiều HTX chưa cao, thậm chí còn thấp, chủ yếu tập trung vào kinh doanh dịch vụ sản xuất. Chỉ có những HTX có điều kiện về vốn mới kinh doanh dịch vụ đầu vào; rất ít HTX làm dịch vụ đầu ra. Tính cạnh tranh trong dịch vụ đầu vào, đầu ra của nhiều HTX còn thấp nên hiệu quả hoạt động chưa cao.
Nhiều HTX có quy mô nhỏ, nguồn vốn hoạt động rất thấp, không tiếp cận được vốn vay tín dụng. Trong khi đó, nông dân đọng nợ dai dẳng khiến quá trình hoạt động sản xuất, kinh doanh của HTX gặp nhiều khó khăn. Chẳng hạn như HTX Phú Thanh 2, nguồn vốn hoạt động khoảng 2,7 tỷ đồng, trong đó vốn cố định hơn 2 tỷ đồng, còn lại vốn lưu động chỉ 700 triệu đồng. HTX thường mua nợ phân bón, vật tư nông nghiệp tại Công ty cổ phần Vật tư nông nghiệp tỉnh để cung ứng cho nông dân. Theo ông Đặng Bá Hân, Phó Chủ nhiệm HTX, với mục tiêu hoạt động chủ yếu là cung ứng dịch vụ, vật tư nông nghiệp cho xã viên, nông dân, HTX phải cần đến trên 1 tỷ đồng. Còn nếu mở rộng quy mô, lĩnh vực hoạt động sản xuất kinh doanh, như cung ứng xăng dầu, thu mua, tạm trữ lúa gạo thì HTX cần đến vài tỷ đồng. Đây chính là trở lực lớn trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của HTX Phú Thanh 2 và nhiều HTX trên địa bàn tỉnh.
Một số HTX còn lúng túng trong việc xây dựng điều lệ mới vì không có văn bản nào hướng dẫn... Hiệu quả hoạt động thấp nên thu nhập của cán bộ HTX chưa cao nên không thu hút, khuyến khích nguồn cán bộ trẻ, có trình độ vào công tác. Nhiều HTX rất cần đội ngũ cán bộ trẻ có trình độ, tri thức nhưng hầu hết sau khi tốt nghiệp tại các trường đều xin làm việc ở nơi khác có điều kiện thu nhập cao hơn. Đây là hạn chế khiến đội ngũ cán bộ của nhiều HTX đang bị “già hóa”, trình độ, năng lực thấp.
(Còn nữa)
Kỳ 2: Gỡ khó…