Y tế - Sức khỏe Y tế - Sức khỏe

30/11/2011 - 09:56

Không chỉ trách nhiệm của ngành y tế

TTH - Nếu có một cuộc thi bầu chọn hình ảnh đặc trưng cho bệnh viện Việt Nam, chắc chắn hình ảnh quá tải sẽ đứng đầu. Quá tải bệnh viện đã trở thành chuyện quá quen thuộc với mọi người dân, nó diễn ra hàng chục năm, ngày càng nặng, và đến nay đề kháng với bất kỳ phương thuốc nào.

Tại cuộc họp với UBND TP.HCM để tìm hiểu và bàn biện pháp chống quá tải ở bệnh viện hôm qua (29/11), bộ trưởng bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến nói: “Tôi đã đi hết các nước Đông Nam Á, nhưng chưa nơi nào có tình trạng quá tải bệnh viện như nước ta khi bệnh nhân phải nằm dưới đất, dưới gầm giường”. Đây là một thừa nhận đúng, nhưng chưa đủ. Nếu nói đủ ra thì do quá tải mà bệnh nhân ở nước ta dường như không phải là con người thực sự. Cứ đến bất kỳ một bệnh viện công lập nào ở những thành phố lớn, người ta có cảm tưởng bệnh nhân phải gánh chịu mọi nỗi đau trên cõi đời này cộng lại. Bệnh đã khổ, nhưng đến “nhà thương”, bệnh nhân lại phải chịu cảnh đối xử như ban ơn của bác sĩ, ngồi chờ chực cả ngày trong một không gian không đủ khí ôxy thở để được khám qua loa, chưa kể họ còn bị nhân viên y tế hiếp đáp, chửi mắng. Nào đã xong, do quá tải mà con người phải trở thành hèn kém, dấm dúi tiền bạc cho nhân viên y tế để được phục vụ tốt. Cũng do quá tải mà bệnh nhân vào bệnh viện phải chấp nhận cảnh hên nhờ, xui chịu, hứng chịu những sai sót y khoa do bệnh viện gây ra mà gần như không biết kêu ai.

Cứ đến bất kỳ một bệnh viện công lập nào ở những thành phố lớn, người ta có cảm tưởng bệnh nhân phải gánh chịu mọi nỗi đau trên cõi đời này cộng lại. Ảnh: Trần Việt Đức

Những người hoạch định chính sách ngành y tế có biết chuyện này không? Biết chứ! Không một ai xa lạ. Nhưng nhiều năm qua họ chỉ hứa hẹn hoặc đưa ra những giải pháp tình thế, chắp vá.

Trước đây, trong ngày nhậm chức, một cựu bộ trưởng y tế đã hứa như đinh đóng cột “sẽ giải quyết nạn nằm ghép trong 2 – 3 năm”, thế nhưng khi sắp hết nhiệm kỳ ông lại nói mình không hứa hẹn gì…

Lần đầu tiên bộ Y tế thừa nhận bài toán quá tải quá lớn. Cũng lần đầu tiên bộ cho rằng giải bài toán quá tải không chỉ là trách nhiệm của mình, mà cần đến một giải pháp tổng thể, huy động trách nhiệm của nhiều ban ngành và hợp sức của toàn dân.

Đề án 1816 do bộ Y tế đề xuất – tăng cường bác sĩ và chuyển giao kỹ thuật của tuyến trên cho tuyến dưới – được đánh giá là một biện pháp hữu hiệu để giảm tải. Ý tưởng thì rất hay: tuyến dưới mạnh lên, bệnh nhân sẽ không còn đổ lên tuyến trên. Tuy nhiên, có những sự thật không được tiết lộ ở các hội nghị tổng kết thành công của đề án này. Đó là nhiều địa phương không mặn mà tiếp nhận kỹ thuật chuyển giao. Bác sĩ tuyến trên vừa rút về, bác sĩ tuyến dưới cũng ngừng triển khai kỹ thuật mới. Bên cạnh đó, máy móc trang thiết bị ở nhiều bệnh viện tuyến tỉnh rất tiên tiến, nhưng mua về lại trùm mền vì không có người biết sử dụng. Biện pháp chế tài nào của bộ Y tế cho những trường hợp này? Rồi ngay cả khi triển khai kỹ thuật mới mà bệnh nhân cũng cứ đổ lên tuyến trên để điều trị thì không có hàng rào phân tuyến kỹ thuật nào đưa ra để hạn chế vượt tuyến.

Nhưng công bằng mà nói, không phải chỉ ngành y tế phải chịu trách nhiệm cho chuyện quá tải bệnh viện. Do đời sống nhân viên y tế thấp, lại chịu áp lực tự chủ tài chính toàn phần, nên thực tế một số bệnh viện thích duy trì quá tải, “vơ bèo bắt tép”, khám số đông bù lại để lấy tiền trang trải chi phí và nuôi sống nhân viên. Ai duy trì khung lương bất hợp lý, một bác sĩ học sáu năm ra trường cũng nhận lương khởi điểm như một cử nhân học bốn năm của ngành khác? Muốn giảm tải, chuyện đơn giản nhất ai cũng biết là tăng cường đội ngũ nhân viên phục vụ, thế nhưng đề xuất tăng chỉ tiêu đào tạo cho các trường đại học y khoa nói nhiều trong những năm qua vẫn chưa được giải quyết.

Và cũng rất đơn giản, để giảm tải, phải tăng giường bệnh, nghĩa là xây mới bệnh viện. Thế nhưng, tại TP.HCM, trong khi các toà cao ốc, trung tâm thương mại, giải trí, vũ trường, karaoke, rạp hát, sân golf ra đời liên tục thì hàng chục năm qua gần như không có thêm một bệnh viện nào ra đời. Cần lưu ý: tất cả các bệnh viện hiện nay dùng để phục vụ cho dân số 3,5 – 4 triệu người Sài Gòn trước năm 1975. Dân số TP.HCM hiện nay đã là 10 triệu người (7 triệu có hộ khẩu, 2 triệu tạm trú và 1 triệu khách vãng lai). Ngoài ra, bệnh viện thành phố còn phục vụ cho dân của nhiều tỉnh phía Nam, 60% bệnh nhân ở các bệnh viện thành phố hiện nay từ các tỉnh đổ về.

Vì sao không có bệnh viện nào xây mới? Hỏi bác sĩ Trần Thanh Mỹ, giám đốc bệnh viện Chấn thương chỉnh hình rằng tại sao dự án xây mới bệnh viện này dậm chân quá lâu, ông trả lời: “Vướng cơ chế, chính sách. Cứ cho cơ chế xây dựng thông thoáng, một bệnh viện mới sẽ ra đời ngay và có lãi sau ba năm”. Hỏi dược sĩ Huỳnh Thị Thanh Thuỷ, phó giám đốc bệnh viện Từ Dũ, công trình mới mà bệnh viện đang xây triển khai từ khi nào, bà trả lời: “Từ năm… 2002”. Còn những dự án bệnh viện Nhi Đồng TP.HCM, bệnh viện Ung Bướu cơ sở 2, bệnh viện cửa ngõ… thì thế nào? Tất cả nằm trên giấy nhiều năm nay vì vướng đền bù giải toả.

Ngành y tế không thể chịu trách nhiệm cho những chuyện này

Để giải bài toán quá tải, các bệnh viện của TP.HCM đã giở hết “chiêu”, từ tăng ca, khám hẹn giờ, khám thông tầm, khám thứ bảy và chủ nhật cho đến cải tiến thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin. Gần như không thể làm tốt hơn nữa vì đã đụng trần. Lần đầu tiên bộ Y tế thừa nhận bài toán quá tải quá lớn, cần đến sự vào cuộc của cấp cao hơn. Cũng lần đầu tiên ngành y tế cho rằng giải bài toán quá tải không chỉ là trách nhiệm của mình, mà cần đến một giải pháp tổng thể, huy động trách nhiệm của nhiều ban ngành và hợp sức của toàn dân.

“Quá tải bệnh viện đang làm méo mó chân dung của ngành y tế”, bộ trưởng Y tế đã thừa nhận chuyện này trong cuộc họp hôm qua. Đáng ghi nhận sự thẳng thắn này. Nhưng để giảm tải bệnh viện, nghĩa là giảm những hệ luỵ cho vấn nạn này mang lại – mất mát về tinh thần, công sức, tiền bạc, thậm chí tính mạng của bệnh nhân – đã đến lúc phải nói rằng “quá tải bệnh viện làm méo mó hình ảnh của cả đất nước”. Tự hào gì về những chỉ tiêu kinh tế, xã hội và những thành tựu của đất nước khi mà người bệnh vào bệnh viện ngoài nỗi đau bệnh tật, lại còn chịu thêm những nỗi đau vô lý khác vì quá tải.

Theo Phan Sơn (SGTT)

Chia sẻ bài viết

BÌNH LUẬN