Công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo đã được Đảng, Nhà nước ta quan tâm từ lâu. Cùng với Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo đã được ban hành; định kỳ trước các kỳ họp Quốc hội, HĐND, các đại biểu thường có các cuộc tiếp xúc cử tri, thực hiện nhiều đợt giám sát; nhiều lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, các cấp chính quyền, bộ ngành cũng đã thực hiện nhiều buổi đối thoại trực tiếp với người dân; hệ thống tiếp công dân đã được hoàn thiện từ Trung ương đến cơ sở… Tuy nhiên, do nhiều phát sinh, bất cập, tắc trách trong quá trình điều hành kinh tế, xã hội của một số cơ quan chức năng đã dẫn đến khiếu nại, tố cáo kéo dài, vượt cấp. Trong nhiều trường hợp, công việc tiếp công dân tại cơ sở chưa phát huy hết vai trò của mình; cũng có trường hợp người dân không hiểu dẫn đến khiếu kiện nhưng không được giải thích rõ ràng…
Trong nhiều vụ khiếu kiện, vấn đề đất đai, đền bù giải phóng mặt bằng chiếm đa số. Nguyên nhân do việc định giá đền bù không hợp lý. Không ít trường hợp, nhà đầu tư định giá đền bù thì theo giá sàn nhưng khi bán hạ tầng lại theo giá của thị trường, khiến người dân ấm ức, thậm chí có trường hợp nhận tiền đền bù không đủ mua đất, nhà tái định cư, sinh ra khiếu kiện. Chẳng hạn như Dự án Đô thị mới Thủ Thiêm, TP. Hồ Chí Minh đang thu hút sự quan tâm của dư luận thời gian gần đây, người dân khi nhận tiền đền bù chỉ 18 triệu đồng/m2 nhưng sau đó nhà đầu tư bán lại với giá 350 triệu đồng/m2…
Trong giải quyết khiếu nại, tố cáo, sự vào cuộc của các cấp chính quyền, hệ thống chính trị để giải quyết thấu tình đạt lý là rất quan trọng. Đơn cử như sự cố môi trường biển do Formosa Hà Tĩnh gây ra tại 4 tỉnh miền Trung vừa qua là một minh chứng. Đây là vấn đề lớn chưa từng xảy ra, với những diễn biến phức tạp, nhạy cảm nhưng nhờ sự vào cuộc quyết liệt của Chính phủ, sự đồng hành của các cấp ủy Đảng, chính quyền, các ban ngành đoàn thể từ Trung ương đến địa phương trong việc tuyên truyền, vận động, bồi thường thỏa đáng… nên tình hình an ninh trật tự cơ bản được đảm bảo; môi trường biển được phục hồi, đời sống của người dân trong vùng bị ảnh hưởng dần ổn định…
Tại Hội nghị về công tác giải quyết khiếu nại tố cáo vừa qua, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng cho rằng, phát triển kinh tế là cần thiết nhưng cần nghĩ tới quyền lợi tương xứng của người dân, không giải quyết thỏa đáng, đúng mức thì khó phát triển bền vững...
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Đồng bào có oan ức mới khiếu nại hoặc chưa hiểu rõ chính sách của Đảng và Chính phủ mà khiếu nại. Ta phải giải quyết nhanh, tốt thì đồng bào mới thấy rõ Đảng và Chính phủ quan tâm lo lắng đến quyền lợi của họ, do đó mối quan hệ giữa Nhân dân với Đảng và Chính phủ càng được củng cố tốt hơn…”. Theo Bác, khiếu nại, tố cáo là phương thức giám sát của Nhân dân đối với Nhà nước và cán bộ, công chức Nhà nước.
Để hạn chế việc khiếu nại, tố cáo, cần thiết phải nêu cao tinh thần trách nhiệm của người thực thi công vụ, đặt mình trong vị trí, hoàn cảnh của người dân để đưa ra những giải pháp phù hợp; không chỉ trong việc đền bù về tài sản, đất đai mà cả trong các vụ việc tranh chấp dân sự, cố ý gây thương tích... với tinh thần thượng tôn pháp luật. Bên cạnh đó, giải quyết tốt việc khiếu nại, tố cáo sẽ tạo được sự công bằng trong đời sống xã hội, góp phần ổn định chính trị, để phát triển bền vững.
Đặng Thành