Mục tiêu của tỉnh đến năm 2020 nâng tỷ lệ thu gom rác thải khu vực nông thôn đạt 90%. Để đạt được con số này cần nhiều giải pháp và sự chủ động, ý thức của mỗi người dân.
Nhiều thôn, xã đã hình thành tổ thu gom, tổ tự quản về hoạt động thu gom rác thải sinh hoạt. Nhờ đó đã giải quyết được tình trạng rác thải ứ đọng, lộ thiên, gây ô nhiễm cục bộ, ảnh hưởng đến mỹ quan cũng như tiêu chí xây dựng nông thôn mới, văn minh đô thị. Tuy nhiên, số địa bàn, khu vực được thu gom, xử lý vẫn chưa được mở rộng, nhất là ở các địa bàn vùng sâu, vùng xa. Để giải quyết tạm thời vấn đề ô nhiễm do rác thải gây ra tại các vùng nông thôn, bên cạnh sự hỗ trợ của Nhà nước, mỗi hộ gia đình cần có trách nhiệm, ý thức phân loại rác tại nhà thành các loại riêng biệt. Phần rác thải có thể tái chế, tái sử dụng được bán phế liệu; phần rác hữu cơ dễ phân hủy tận dụng làm phân hữu cơ vi sinh; phần rác khó phân hủy không tái chế thu gom để đưa đi xử lý.
Đối với rác hữu cơ dễ phân hủy, các hộ dân nên chôn, đốt bằng hố rác di động có nắp đậy, đảm bảo hợp vệ sinh. Sau một thời gian rác hữu cơ hoai mục, người dân có thể tận dụng để làm phân bón cho cây trồng hoặc cải tạo đất rất tốt. Phần không hoai nên thu gom và xử lý cùng phần rác thải khó phân hủy không tái chế. Đây là hình thức xử lý rác thải đơn giản, dễ thực hiện, có hiệu quả và phù hợp với việc xử lý rác hữu cơ ở vùng nông thôn. Thời gian qua, từ nguồn hỗ trợ của Trung ương, Sở Tài nguyên & Môi trường đã triển khai mô hình hỗ trợ một số xã ở vùng xa, vùng ven phá của huyện Phong Điền, Phú Vang, Quảng Điền, Phú Lộc xây dựng lò đốt rác mini tại nhà. Hình thức xử lý này tuy chưa giải quyết tận gốc, nhưng bước đầu giải quyết tạm thời lượng rác ứ đọng không thể vận chuyển, xử lý được. Nhờ hình thành các lò đốt rác mini tại hộ gia đình, trường học, cơ quan, cảnh quan môi trường ở vùng nông thôn được cải thiện, góp phần giảm tải cho các bãi chôn lấp tập trung.
Để thực hiện mô hình này, việc trước tiên là mỗi hộ dân phải tự phân loại rác tại nhà để tách tuyển loại rác nào có thể đem đốt, cho hoai mục và loại rác khó phân hủy tập kết đến các điểm trung chuyển để đưa đi xử lý. Đối với các vùng nông thôn xa xôi, giao thông cách trở không thể tiến hành thu gom, xử lý rác thải tập trung, hình thức tự thu gom, xử lý rác tại chỗ của các hộ gia đình tuy chỉ là giải pháp tình thế nhưng rất thiết thực. Tuy nhiên, để hạn chế những tác hại do việc xử lý rác bằng cách tự đốt tại nhà, mỗi hộ dân nên phân loại rác thải, tách riêng các loại chất thải như chai nhựa, cao su, túi ni lông… Vì theo các nhà nghiên cứu, khi đốt các loại túi ni lông, chất nhựa dẻo sẽ tạo ra khí thải có chất độc dioxin và fura gây ngộ độc, ảnh hưởng tuyến nội tiết, gây ung thư, giảm khả năng miễn dịch, rối loạn chức năng tiêu hoá và các dị tật bẩm sinh ở trẻ nhỏ… Mặt khác, trong một số loại túi nilon có lẫn lưu huỳnh, dầu hoả nguyên chất, khi đốt cháy gặp hơi nước sẽ tạo thành axít Sunfuric dưới dạng các cơn mưa axit rất có hại cho phổi. Nếu không để ý, lợi đâu chẳng thấy, vô hình trung chúng ta đang tự đầu độc sức khỏe của chính mình và những người lân cận. Tốt hơn hết, mỗi người dân nên tập thói quen hạn chế sử dụng túi ni lông, hộp vỏ nhựa và nên tận dụng, tái sử dụng nếu có thể để giảm lượng túi ni lông, chất thải dẻo ra môi trường.
HOÀI NGUYÊN