Từ Trung ương đến địa phương đã hình thành bộ máy để quản lý, thẩm định các đề án, dự án cải tạo, phục hồi môi trường; hình thành Quỹ BVMT cấp tỉnh để tiếp nhận, quản lý khoản tiền ký quỹ.
Việc ký quỹ cải tạo phục hồi môi trường góp phần bảo vệ cảnh quang môi trường sau khi dự án khai khoáng kết thúc
Việc hình thành quy định về ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường không chỉ cụ thể hóa các giải pháp cải tạo, phục hồi môi trường đối với từng đối tượng mỏ và tính chất khoáng sản khai thác, yêu cầu lựa chọn cây trồng để phục hồi, cách duy tu, bảo dưỡng...của đơn vị khai thác mà còn tạo điều kiện cho các đơn vị thực thi pháp luật thuận tiện trong công tác kiểm tra, thanh tra, xử lý các vi phạm về BVMT trong hoạt động khai thác khoáng sản.
Từ năm 2009, Quỹ BVMT tỉnh Thừa Thiên Huế được thành lập và là đơn vị đầu mối tiếp nhận tiền ký quỹ của các đơn vị khai thác khoáng sản. Đến thời điểm này, trên địa bàn tỉnh có 80 doanh nghiệp (DN) với 97 dự án (DA) khai thác khoáng sản như đất đá làm vật liệu xây dựng, mỏ đá, titan... thực hiện ký quỹ môi trường, với tổng số tiền ký quỹ hơn 44,93 tỷ đồng.
Theo quy định, tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường được dành riêng để sau khi có quyết định hoàn tất đóng cửa mỏ được hoàn trả cả gốc lẫn lãi cho các DN đã ký quỹ. Trường hợp DN hay dự án nào không thực hiện nghiêm túc việc cải tạo, phục hồi môi trường trước khi đóng cửa mỏ, cơ quan chức năng sẽ sử dụng số tiền DA đã ký quỹ để cải tạo, phục hồi môi trường. Tuy vậy, theo đánh giá của Quỹ BVMT- Sở Tài nguyên và Môi trường, hầu hết các DA khai khoáng trên địa bàn đều thực hiện đúng cam kết về cải tạo, phục hồi môi trường sau khi đóng cửa mỏ.
Thời gian qua, Quỹ BVMT tỉnh tiếp nhận hàng tỷ đồng từ nguồn kinh phí hỗ trợ của Quỹ BVMT Việt Nam để hỗ trợ cho các địa phương khắc phục xử lý ô nhiễm môi trường do thiên tai gây ra. Trong đó, năm 2017 tiếp nhận 2 tỷ đồng và năm 2020 tiếp nhận 1 tỷ đồng để hỗ trợ khắc phục môi trường sau các trận bão, lụt xảy ra trên địa bàn.
Bên cạnh đó, từ lãi suất tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường gần 45 tỷ đồng được gửi ngân hàng, Quỹ BVMT sử dụng một phần tiền lãi này để thực hiện một số hoạt động như hỗ trợ địa phương mua sắm bình thủy tinh và bình giữ nhiệt nhân các ngày lễ về môi trường để làm quà tặng cho người dân hay hỗ trợ nguồn giống tái tạo nguồn lợi thủy sản, tặng quà cho các đơn vị và cá nhân thu gom rác tốt trên các địa bàn huyện nhân ngày tết cổ truyền...
Theo chức năng nhiệm vụ hoạt động, Quỹ BVMT còn thực hiện cho vay với lãi suất ưu đãi cho các mô hình, dự án liên quan đến công tác đảm bảo vệ sinh môi trường. Tuy nhiên, đến nay, Quỹ BVMT tỉnh vẫn chưa thể cho vay theo mục tiêu BVMT do vốn điều lệ từ khi thành lập Quỹ BVMT đến nay vẫn chưa được cấp. Sở Tài nguyên và Môi trường cũng kiến nghị tỉnh cấp 2 tỷ đồng theo như đề xuất tại thời điểm thành lập quỹ để hình thành vốn điều lệ phục vụ các hoạt động cho vay của quỹ, nhằm tạo động lực cho các cơ sở, cá nhân gặp khó khăn về vốn được tiếp cận nguồn vay để cải tiến, khắc phục môi trường đảm bảo trong sản xuất kinh doanh.
Bài, ảnh: HOÀI NGUYÊN