Lạc trong tranh Lê Bá Đảng
TTH - Một chút bí ẩn và có gì đó kỳ diệu, tôi như lạc trong tranh Lê Bá Đảng khi xem các tác phẩm ông mới trao tặng cho Huế.
Những ngày cuối tháng 6, Trung tâm nghệ thuật Lê Bá Đảng giới thiệu với công chúng 24 tác phẩm mà người họa sư Lê Bá Đảng vừa trao tặng cho Huế nhân dịp đoàn công tác của tỉnh sang Pháp làm phim tài liệu về cuộc đời và sự nghiệp của ông. Theo đánh giá của giới chuyên môn, đây là đợt tặng tranh quý nhất từ trước đến nay, bởi những bức tranh này đều là tác phẩm đỉnh cao về giá trị nghệ thuật hội họa của Lê Bá Đảng. Bà Lê Cẩm Tế, giám đốc Trung tâm nghệ thuật Lê Bá Đảng cho biết, đây là những tác phẩm độc bản, quý và quan trọng nhất trong sự nghiệp sáng tác của ông. 24 tác phẩm này gồm các chủ đề: Cõi người ta, không gian, mắt, phong cảnh... bổ sung thêm cho các bộ sưu tập trước đây. Những bức tranh này phần nhiều ông vẽ về nội tâm, đời sống, không gian sống, vũ trụ sống của mình và về văn hóa của người Việt Nam.
.jpg "Lạc trong tranh Lê Bá Đảng")
Tranh phong cảnh
.jpg "Lạc trong tranh Lê Bá Đảng")
Tranh không gian
Vẫn chủ đề cũ nhưng các tác phẩm này mang nét riêng không thể trộn lẫn, thể hiện tư duy nghệ thuật vô cùng độc đáo của Lê Bá Đảng. Trong đó, bộ tranh không gian Lê Bá Đảng được xem là những tác phẩm đỉnh cao trong sự nghiệp sáng tác của ông. Xem tranh, bên cạnh sự choáng ngợp bởi tầm “vĩ đại” của tác phẩm, sự tài hoa của người họa sĩ, người thưởng lãm vẫn có cảm giác gần gũi bởi hình bóng con người, chất “người” bàng bạc trong đó.
Với tranh không gian, Lê Bá Đảng tạo nên cả một trường phái nghệ thuật mà giới hội họa thế giới phải thừa nhận và gọi là “Lê Bá Đảng Space” (nghĩa là “không gian Lê Bá Đảng”) - một không gian điêu khắc với ngôn ngữ hoàn toàn riêng biệt. Tranh của ông là một niềm ký ức bao la về cội nguồn, về nhân loại. Nó hòa nhập Đông - Tây, hòa nhập con người - thiên nhiên - nghệ thuật với một không gian vô cùng độc đáo, không còn ranh giới giữa nghệ thuật và cuộc đời, giữa hội họa và thiên nhiên. Không bó hẹp trong khung, nó được gắn vào không gian như một bộ phận không thể tách rời. Ông không chỉ vẽ về không gian sống của mình mà còn mô tả sự hoà hợp âm dương trong vũ trụ, con người hoà mình với vũ trụ. Mỗi bức có một khối màu khác nhau thể hiện sự muôn màu, muôn vẻ của vũ trụ.
.jpg "Lạc trong tranh Lê Bá Đảng")
Tranh mắt
Tranh Mắt là thể loại Lê Bá Đảng mới sáng tác từ năm 2000 trở lại đây. Trong các tác phẩm Lê Bá Đảng vẽ về mắt, phần nhiều ông lột tả những trạng thái biến thiên của não thuỳ con người khi nhìn về vũ trụ, về con người theo nhiều khía cạnh khác nhau. Khi mắt vui, lúc mắt buồn, cũng có khi mắt nhìn cuộc đời đau khổ… Trong tranh Lê Bá Đảng, mắt được thể hiện bằng nhiều vòng tròn khác nhau. Có khi cảm xúc rất dữ dội nhưng cũng có lúc nhẹ nhàng. Theo quan niệm của ông, mắt có 3 trạng thái: mở để nhìn vũ trụ, nhắm để thu hết vũ trụ vào trong ánh mắt của mình và nhìn với nửa con mắt để soi vào nội tâm. Mắt thuộc dòng tranh thiền, chủ yếu vẽ về nội tâm và triết lý chiêm nghiệm của Lê Bá Đảng. Đây là dòng tranh ông sáng tác trong thời kỳ cuối đời nên ông thường hướng về cội nguồn, tổ tiên.
Những bức tranh phong cảnh phần lớn được ông vẽ từ giấc mơ. Mơ như thế nào thì khi thức dậy ông phác họa, thể hiện như vậy. Vì vậy, nhiều tác phẩm của ông không phải là phong cảnh thực. Với chủ đề này, phần nhiều ông lấy con người trong tư thế khỏa thân làm nền cho phong cảnh, bởi theo ông, khỏa thân chính là vẻ đẹp nguyên thủy của con người.
Không chỉ ấn tượng về cách sáng tác, các tác phẩm ông vừa trao tặng còn phong phú, mới lạ về chất liệu. Tác phẩm của Lê Bá Đảng được thể hiện trên nhiều chất liệu đa thể loại như sơn dầu, màu nước, màu in trên lụa, giấy tổng hợp và các chất do họa sĩ chế tạo. Ngoài ra, ông còn kết hợp với kiến trúc, điêu khắc, hội hoạ và kỹ thuật xé giấy để làm nên tranh. Điều đó cho thấy năng lực sáng tạo dồi dào của người nghệ sĩ cao niên này, như ông từng tâm sự: Tôi không muốn chỉ dùng chất liệu người ta thường dùng, tôi dùng tất cả những gì mà tạo hóa cho con người để sáng tạo mỹ thuật. Tôi không làm tranh, không làm tượng mà chỉ làm cái đẹp...
Trang Hiền
