Chỉ vì nhầm lẫn giới tính, chưa chỉnh sửa lại được mà số phận của Hải (phải) nhiều lần rơi vào ngõ cụt
Hoàn cảnh gia đình khó khăn, ba mẹ không biết chữ rồi nhờ người ta đi khai sinh giúp, cho đến một ngày khi Hải chuyển cấp học mọi việc mới được phát hiện. Đường đến trường của em cũng đứt gánh từ đó...
Lao đao
“Vợ chồng tui dân sông nước, không biết chữ nên ngày đó nhờ người ta đi làm giấy tờ giúp với tên đầy đủ Trần Thị Hải. Mọi chuyện tưởng yên ổn, cho đến ngày làm hồ sơ vào học cấp 2 cho Hải mới phát hiện ra giấy khai sinh, sổ hộ khẩu... bị nhầm thành Trần Văn Hải, giới tính nam. Nhiều lần chúng tôi lên xã để trình bày, xin điều chỉnh lại nhưng vẫn chưa được”, ông Trần Văn Thanh, cha của Hải nói với giọng buồn khi lật cuốn sổ hộ khẩu đến trang có tên con mình bị sai sót phần tên và giới tính.
Hải là con gái út trong gia đình có ba anh chị em. Nhà nghèo nên Hải theo học lớp xóa mù, đến khi chuyển cấp mới tá hỏa khi xem sổ hộ khẩu, giấy khai sinh sai hoàn toàn. “Em là nữ, Trần Thị Hải nhưng trong tất cả giấy tờ ngược lại là Trần Văn Hải, giới tính nam. Em về báo ba mẹ để đi làm lại nhưng không được. Rứa là em phải bỏ học từ đó...”, Hải rơm rớm nước mắt kể lại.
Nhà thuộc diện hộ nghèo, Hải cũng được cấp thẻ bảo hiểm y tế, nhưng tréo ngoe khi mà các thông tin trên thẻ bảo hiểm y tế cũng dựa theo hộ khẩu để làm và tất nhiên, tên vẫn là “Nguyễn Văn Hải”, giới tính vẫn là nam; nhiều lần ốm đi khám cũng không được thanh toán bảo hiểm...
Gặp chúng tôi, Hải kể do hoàn cảnh gia đình thuộc hộ nghèo nên từ ngày bỏ học, buồn nên chỉ biết đi làm thuê, mưu sinh qua ngày để phụ giúp ba mẹ. Đến thời điểm này mặc dù đã 17 tuổi nhưng Hải vẫn chưa làm được giấy Chứng minh nhân dân bởi vướng mắc, sai sót giấy tờ. “Đi làm cực quá, em định xin đi học nghề nào đó ở trường trung cấp. Nhưng giấy tờ sai sót, họ không nhận”, Hải ngậm ngùi.
Giúp đỡ, hỗ trợ điều chỉnh sai sót
Mới đây, theo chỉ dẫn của UBND xã Phú An, Hải cùng người chú về Phòng Tư pháp huyện Phú Vang để xin chỉnh sửa sai sót. Tuy nhiên, như lời Hải, cơ quan này nói rằng nhìn bằng mắt thường không xác định được giới tính, và sợ em không phải là con ruột của ba mẹ. Đơn vị này hướng dẫn Hải đến cơ quan giám định pháp y để xét nghiệm ADN. “Nghe đến đây em tủi lắm. Nhà thì hộ nghèo, bảo hiểm có cũng như không, biết lấy tiền mô ra mà xét nghiệm” - Hải nói.
Ông Phan Đình Thi, cán bộ Tư pháp - Hộ tịch xã Phú An cho biết, đã nắm thông tin về trường hợp sai sót tên, giới tính của em Hải và đã báo cũng như hướng dẫn gia đình đưa em Hải về Phòng Tư pháp huyện Phú Vang để xử lý sai sót. Tại Phòng Tư pháp, em Hải khai nơi sinh là trạm y tế xã, nhưng qua kiểm tra thì không có giấy tờ liên quan. Sau đó, hỏi gia đình mới biết nơi sinh của em là tại nhà.
Tiếp đó, đã kiểm tra hồ sơ lưu tại xã nhưng chỉ còn lưu giấy khai sinh bản sao, nhưng giới tính nam. “Theo luật, việc cải chính tên họ đối với những người trên 14 tuổi thuộc thẩm quyền cấp huyện nên chúng tôi đã hướng dẫn gia đình về Phòng Tư pháp để được tư vấn, chỉnh sửa”, ông Thi cho hay.
Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Văn Minh, Phó Phòng Tư pháp huyện Phú Vang cho biết, đã nắm rõ về trường hợp sai sót giới tính của em Hải. Biết gia cảnh của Hải quá nghèo nên phòng đã cử cán bộ về xã để tìm hiểu. Tuy nhiên, không có một giấy tờ gì liên quan như giấy chứng sinh, hồ sơ tiêm chủng...
“Theo nguyên tắc, muốn chứng minh giới tính nữ phải có giấy xác nhận của cơ quan pháp y, hoặc giấy tờ liên quan đến em Hải ở địa phương. Nhưng giấy tờ không có, đến pháp y thì nhà quá nghèo không có tiền. Hiện tại, em Hải chỉ mới lên hỏi thủ tục chứ chúng tôi chưa nhận được hồ sơ nhưng quan điểm của phòng là sẽ giúp đỡ, hỗ trợ em trong việc điều chỉnh lại sai sót”, ông Minh khẳng định.
Bài, ảnh: PHAN THÀNH