Hút hàng nghìn m3 cát
Ngày 10/9, theo chân lực lượng cảnh sát đường thủy, chúng tôi đến khu vực khai thác cát ở thôn 10, xã Hương Hòa, Nam Đông. Để đến được khu vực này, chúng tôi phải vượt qua một đoạn đường lầy lội do xe bánh xích và xe tải cày nát. Cách bờ suối chừng 300m là một bãi tập kết cát rộng với nhiều đống chất cao như núi, ước chừng cả nghìn m3, đó là chưa kể số đã chở đi bán. Tại hiện trường, những người khai thác đã sử dụng chiến thuật “vườn không nhà trống”- tức thấy động nên đã dừng khai thác. Thế nhưng, với những gì còn sót lại tại hiện trường như màu nước, dấu vết bánh xe, các dụng cụ sàng cát, thùng đựng dầu… cho thấy những người khai thác cát chỉ vừa mới lui binh. Lực lượng cảnh sát cho biết: “Kế hoạch truy quét đã bị lộ”. Chứng kiến cảnh những hố sâu giữa suối và từng đống đá chất cao như núi sau khai thác, một cảnh sát xót xa: “Khai thác thế này mà gọi là khơi thông dòng chảy, bít luôn dòng chảy thì đúng hơn”.
 |
|
Hiện trường bãi khai thác cát ở thôn 10 ngày 10/9
|
|
Trong 9 tháng đầu năm 2015, riêng lực lượng Cảnh sát Đường thủy Công an tỉnh đã kiểm tra, phát hiện, lập biên bản 56 trường hợp tổ chức, cá nhân khai thác cát sạn trái phép, lập hồ sơ chuyển Sở Tài Nguyên và Môi trường, UBND tỉnh ra quyết định xử phạt hơn 400 triệu đồng. Hiện, Công an tỉnh đang đề xuất Chủ tịch UBND tỉnh ra quyết định xử phạt một cá nhân 55 triệu đồng vì khai thác cát trái phép.
Trước đó, Phòng Cảnh sát Đường thủy kiểm tra tại sông Tả trạch (thôn Thanh Vân, xã Dương Hòa, TX Hương Thủy) phát hiện một xe múc của ông Phạm Văn N. (24 tuổi, trú Nga Sơn, Thanh Hóa) đang trực tiếp múc cát từ lòng sông lên một xe tải. Ông N. thừa nhận mỗi ngày khai thác trái phép 22m3 cát từ lòng sông.
|
Ông Phan Thế Xê, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Nam Đông cho biết, hiện toàn huyện quy hoạch 10 điểm khai thác cát sạn tập trung. Do mấy năm gần đây xảy ra hiện tượng El Nino, không có lũ lụt nên trên địa bàn khan hiếm nguồn cát xây dựng. Hơn nữa, những điểm này sau khi hồ Tả Trạch tích nước sẽ ngập nước nên trước mắt huyện cho các tổ chức, cá nhân khai thác nhưng phải có nghĩa vụ thuế về tài nguyên môi trường. Riêng điểm ở thôn 10, xã Hương Hòa, ông Phan G. X. được UBND huyện cấp phép để cải tạo, khơi thông dòng chảy trong vòng 6 tháng. “Nếu khai thác nhiều như anh mô tả thì có một phần trách nhiệm của chính quyền địa phương không theo dõi, giám sát. Đôi lúc có kiểm tra nhưng thấy giấy có đóng dấu của UBND huyện nên lại ngại”- ông Xê nói. Theo tìm hiểu của chúng tôi, ông Phan G. X. là anh em ruột với một vị đứng đầu chính quyền xã Hương Hòa.
Nộp phạt xong tiếp tục… khai thác lậu
Đó là trường hợp của Công ty TNHH L. B. do ông Võ Văn P. (51 tuổi, trú xã Hương Thọ, TX Hương Trà) làm giám đốc. Trưa 5/5/2015, tổ công tác của Phòng Cảnh sát Đường thủy bất ngờ kiểm tra tại đầu nguồn sông Tả Trạch (thuộc khu vực thôn 2, xã Hương Hữu, Nam Đông) đã phát hiện ông Võ Đại H. (33 tuổi, trú đường Bùi Thị Xuân, TP Huế) đang điều khiển xe múc cát từ lòng sông lên xe tải 75C- 0627 và ông Nguyễn Th. (35 tuổi, trú đường Bùi Thị Xuân) đang sử dụng máy hút để hút cát từ lòng sông lên xe tải 75K- 024.55 và xe 75K- 1663. Tại thời điểm trên, múc được khoảng khoảng 5m3 cát lên các xe. Các đối tượng thừa nhận đang làm việc cho Công ty TNHH L. B, đồng thời khai nhận, khai thác tại địa điểm này không có giấy phép khai thác cát sỏi là vi phạm quy định của pháp luật trong lĩnh vực quản lý, khai thác khoáng sản; mỗi ngày khai thác 9m3 cát. Sau khi thừa nhận hành vi trên, ông Võ Văn P. đã bị Sở Tài nguyên và Môi trường ra quyết định xử phạt hành chính 16 triệu đồng.
Khi bị lập biên bản vi phạm, đại diện Công ty TNHH L. B. cam kết không tái phạm, tuy nhiên, giữa tháng 8/2015, khi chúng tôi trở lại địa điểm này vẫn thấy hoạt động của các phương tiện. Một số người dân cạnh đó cho biết, những phương tiện này khai thác lâu nay và tưởng có giấy phép… tận thu. Thấy chúng tôi chụp ảnh, có lẽ do lường trước sự việc sẽ bị phạt tiếp nên sau đó ít ngày, công ty này đã ngừng hoạt động hẳn. Tại hiện trường, phương tiện xe múc, xe tải và lán trại vẫn chưa được chuyển đi hoặc tháo dỡ.
Quản lý còn lỏng lẻo
Thiếu tá Lê Hồng Hà, Trưởng phòng Cảnh sát Đường thủy cho biết, tình trạng khai thác cát sạn trái phép ở nhiều nơi còn tồn tại do sự quản lý còn lỏng lẻo của chính quyền địa phương. Nhiều địa phương, cơ quan, ban ngành còn xem việc xử lý khai thác cát sạn trái phép chỉ là việc riêng của lực lượng công an nên thiếu phối hợp và thiếu những giải pháp đồng bộ, quyết liệt, thường xuyên. “Chúng tôi bắt một vụ khai thác cát trái phép mất rất nhiều mồ hôi, công sức. Thế nhưng, khi chuẩn bị đề xuất xử phạt thì có người này, người nọ gọi điện nhờ can thiệp. Tuy nhiên, quan điểm của chúng tôi là xử lý nghiêm để có tác dụng răn đe và bảo vệ nguồn tài nguyên đang ngày một cạn kiệt” - Thiếu tá Lê Hồng Hà khẳng định.