Bảo tồn & phát triển luôn là bài toán cho vùng đất di sản như Huế
Trong phiên thảo luận tại tổ ở Hội nghị Tỉnh ủy lần thứ 6 diễn ra đầu tháng 12 vừa rồi, khi các đại biểu bày tỏ sự sốt ruột đối với vấn đề phát triển du lịch, thu hút đầu tư, ông Phan Tiến Dũng, Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao, đã dẫn chứng một thông tin để cho thấy sự “khó nhọc”, nhiêu khê của câu chuyện đối với mảnh đất Thừa Thiên Huế. Ông Dũng cho hay, đang có một nhà đầu tư muốn tìm hiểu, đầu tư tại cồn Dã Viên. Và đó đã là nhà đầu tư thứ 9 tìm đến với cồn đất bên hữu Kinh thành này của Huế.
Thông tin của ông Dũng nhắc mọi người hiểu rằng đất Cố đô rất nhạy cảm. Huế mang trong mình di sản, mà đất di sản thì đụng đâu cũng “phức tạp”. Làm bất cứ cái gì cũng phải nhìn trước ngó sau, phải nghĩ xa nghĩ gần, phải “ôn cố tri tân”, còn không thì “đụng”, thì tắc. “Phức tạp”, cho nên nhà đầu tư ái ngại. Thậm chí từng có nhà đầu tư đã quyết vào rồi, nhưng sau đó dự án không triển khai được vì xung đột với di sản.
Nói như vậy không phải là để phiền trách di sản. Phải khẳng định rằng, diễm phúc lắm, may mắn lắm Huế mới được trao truyền, gìn giữ và thừa hưởng kho báu ấy của tiền nhân. Cái kho báu mà rất nhiều vùng miền trong cả nước có khi mơ ước dù chỉ một phần nhỏ còn không được. Cho nên, cần phải xác tín trước hết đó là thế mạnh to lớn của Huế; còn “nhạy cảm”, “phức tạp” chỉ là thuộc tính phụ và đương nhiên phải có ở những vùng đất như Huế.
Cũng chính vì nhạy cảm cho nên có những dự án đầu tư hoặc dợm đầu tư vào Huế đã được xăm soi, phản biện rất kỹ. Mệt mỏi quá nên không ít nhà đầu tư đành chọn giải pháp quay lưng, mà tiết lộ của ông Phan Tiến Dũng là minh chứng cho điều này. Quá sốt ruột cho Huế nên có người cảm thấy không thiện cảm, thậm chí... ác cảm đối với các ý kiến, các nhân vật thường hay “ý kiến ý cò”. Tôi thì lại nghĩ khác, ai dám khẳng định những người hay ý kiến, hay phản biện là không sốt ruột cho Huế, không mong Huế phát triển nhanh cho bằng bè bằng bạn? Huế phát triển thì bản thân họ, gia đình họ cũng được hưởng lợi, cũng được sung túc chứ. Tuy nhiên, có lẽ hơn ai hết, họ hiểu rằng, phát triển, giàu có nhưng không được làm tổn hại, làm thất thoát những giá trị vĩnh hằng vô giá của Huế. Không yêu Huế, không nặng lòng với Huế thì họ không việc gì phải động não, phải lao tâm khổ tứ, và cả phải mang tiếng chịu lời để nêu chính kiến của mình? Bảo tồn và phát triển - bài toán ấy đã, đang và sẽ luôn đặt ra cho Huế. Tìm cho được lời giải hợp lý và thông minh nhất không hoàn toàn là chuyện dễ dàng.
Sông Hương đẹp mê hoặc, nhưng hết sức nhạy cảm, việc đầu tư luôn đòi hỏi phải tính toán rất kỹ
Trở lại với câu chuyện cồn Dã Viên với 9 doanh nghiệp. Theo quan niệm phong thủy, cồn Dã Viên là “Bạch hổ” trấn giữ bên phải Kinh thành Huế (Tả Thanh long, hữu Bạch hổ- Thanh long là cồn Hến, Bạch hổ là cồn Dã Viên). Dã Viên từng là Hổ quyền trước khi Hổ quyền ở Trường Đá - Thủy Biều được xây dựng. Đây cũng là khu vườn ngự mà vua Tự Đức rất yêu thích. Một cuộc đất đặc biệt, linh thiêng và mang trong mình trầm tích văn hóa lịch sử dày dặn như thế, cho nên nhạy cảm là chuyện thường tình, được nhiều người “xăm soi” cũng là chuyện thường tình. Nhưng Huế không chỉ có mỗi Dã Viên mà còn có rất nhiều cuộc đất khác cũng linh thiêng, cũng chất chất chứa trầm tích, cũng nhạy câu chuyện cần phải có sự tính toán một cách dài hơi. Tìm gọi, kết nối với một nhà đầu tư đã khó. Mời họ đến được với Huế lại càng phải chịu bỏ công sức không ít. Nhưng đến, mới dợm đầu tư đã bị dư luận phản ứng. Nhà đầu tư rút, Tỉnh mất công mà sự sang chấn tâm lý, tác động tiêu cực đến thu hút đầu tư cho địa phương cũng không hề nhỏ.
Những ngày mưa dài buộc phải bó gối cuối năm, tôi tẩn mẩn ngồi nghĩ, giá những lúc sắp xếp được thời gian, tỉnh lại tổ chức mời đại diện các sở ngành chức năng, nhà nghiên cứu, báo chí, văn nghệ sĩ cùng ngồi lại, đưa ra một tọa độ cụ thể để bàn thảo, lấy ý kiến và đi đến thống nhất quan điểm. Cồn Hến thì nên dành cho những loại hình gì đầu tư vào, quy mô ra sao, vận hành phải như thế nào mới là phù hợp? Tương tự, đối với Bạch Mã thì sao? Vọng Cảnh, Bàu Hồ, Long Thọ, Kim Long, Vỹ Dạ thì được phép làm gì? v.v...và v.v.... Cứ như vậy, khi này một tọa độ, khi khác một tọa độ, sẽ đến lúc tất cả các điểm “nhạy cảm” sẽ chốt được. Tạm gọi đó là một dạng “giải tỏa mặt bằng” về mặt tư tưởng, tâm lý. Và khi “mặt bằng” đã được giải phóng rồi, nhà đầu tư vào, tỉnh có ngay “mặt bằng sạch” để giao. Sẽ thuận tiện hanh thông rất nhiều, tránh được “vết xe đổ” rất không hay như đã từng xảy ra. Nghĩ vậy, nhưng không biết có nhận được sự sẻ chia, đồng cảm...
HUY KHÁNH