Nông sản Huế chưa có nhiều trong các siêu thị. Ảnh: Tâm Huệ
Trong chuyến thăm và làm việc với huyện Nam Đông mới đây, ông Phan Ngọc Thọ, UVTV Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh đã đánh giá cao các mô hình trồng cam và nuôi ong lấy mật. Tuy nhiên, ông cũng không quên lưu ý với lãnh đạo huyện và các ban ngành chủ động giúp người dân xây dựng thương hiệu, tìm đầu ra cho sản phẩm.
Một khi người tiêu dùng không mấy tin tưởng vào các sản phẩm nông nghiệp trên thị trường thì đây chính là cơ hội rất lớn cho những sản phẩm thu hái từ tự nhiên, phương thức trồng trọt hữu cơ và các sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi theo phương thức truyền thống, có nguồn gốc tại địa phương được kiểm soát chặt chẽ phát triển.
Xin ví dụ, trước đây rau má trồng ra được tiêu thụ rất tốt. Tuy nhiên bây giờ, nhu cầu tiêu thụ rau má mọc tự nhiên (nhổ cả rễ) được tiêu thụ rất mạnh, giá rất cao, có thời điểm đến 25.000 – 30.000 đồng/ kg. Tương tự như vậy, các loại gạo bình thường bán trên thị trường chỉ vào khoảng mười, mười mấy ngàn đồng tùy theo chất lượng nhưng gạo hữu cơ bán đến 25.000 đồng/kg vẫn được nhiều người ưu tiên chọn lựa.
Các sản phẩm thịt, cá… cũng vậy. Loại tôm nuôi được bán ở các chợ chúng ta thấy độ đồng đều rất cao, kích cỡ lớn nhưng có khi giá chỉ 15.000đ/lạng, trong khi cũng thời điểm giá tôm tự nhiên (hay còn gọi là tôm rảo, tôm bạc) giá đến 25.000 đ/lạng, mặc dù kích cỡ nhỏ hơn.
Khách hàng chọn mua nông sản tại siêu thị BigC. Ảnh: Tâm Huệ
Ở TP. Huế, có một quầy bán nông sản từ Quảng Điền nằm trên đường Nguyễn Thị Minh Khai, trong đó có mặt hàng thịt lợn bán rất chạy. Tôi đã hỏi nhiều người vì sao lại chọn cửa hàng này để mua, họ cho biết do thịt lợn ở đây nuôi theo cách truyền thống của người dân nên thịt thơm, độ yên tâm về chất lượng cao hơn so với phương thức nuôi công nghiệp. Trên đường Trần Thúc Nhẫn, gần đây cũng xuất hiện một quầy bán các sản phẩm thực phẩm của Nam Đông cũng thu hút được khách.
Những ví dụ vừa nêu cho thấy, có một bộ phận người dân đã thay đổi thói quen tiêu dùng. Giá cả cũng quan trọng nhưng các sản phẩm tự nhiên, trồng và nuôi theo phương thức truyền thống đối với họ có khi còn quan trọng hơn.
Thực ra, với phương thức sản xuất còn nhỏ lẻ, manh mún như hiện nay, nói về chi phí đầu tư và giá thành sản phẩm nông nghiệp của Thừa Thiên Huế khó cạnh tranh được với những vùng sản xuất quy mô lớn. Trong bối cảnh chất lượng sản phẩm không rõ nguồn gốc từ đâu, những thông tin dùng hóa chất tẩm ướp để bảo quản sản phầm… thì sản phẩm địa phương lại có “một cửa" tương đối rộng để đến với người tiêu dùng.
Trở lại với một số sản phẩm nông nghiệp của Nam Đông mà huyện xác định để xây dựng thương hiệu và có ý định mở rộng sản xuất theo quy mô lớn hơn là rất tốt. Tuy nhiên trước khi mở rộng, huyện và các ban ngành phải giúp cho người nông dân xây dựng thương hiệu, xác nhận xuất xứ nguồn gốc; tìm kiếm đối tác tiêu thụ ở quy mô sản phẩm ra đời nhiều hơn phù hợp. Nếu không làm tốt điều này, rất có thể sản phẩm sẽ bị “dội chợ” vì cung vượt cầu.
Chúng ta thử nhìn nhận sản phẩm cam Nam Đông. Từ thời con bao cấp, Nông trường Nam Đông đã từng trồng cam. Cũng có thể do chất lượng giống, thị trường tiêu thụ nên khi sản phẩm làm ra giá bán rất thấp nên cuối cùng những vườn cam này phải bỏ. Tất nhiên khoa học kỹ thuật lúc đó khác, nhu cầu thị trường cũng khác. Nay thì khoa học kỹ thuật tiến bộ hơn nhiều, giống cam được tuyển chọn kỹ lưỡng, qui trình kỹ thuật cũng tốt hơn nên năng suất và chất lượng đưa lại cao hơn.
|
Trước khi mở rộng diện tích, một việc làm cần thiết là phải thăm dò mở rộng thị trường, xây dựng và quảng bá thương hiệu. Nếu không cam Nam Đông sẽ rất dễ gặp tình trạng “dội chợ”. Mà một khi dội chợ thì giá cả sẽ đi xuống rất sâu.
|
Hiện nay, với khoảng 75 ha cam hiện có trên địa bàn, trong đó có khoảng 30 ha đã cho thu hoạch, bình quân năng suất đạt khoảng trên dưới 15 -17 tấn/ ha. Cam Nam Đông được thị trường chấp nhận, mỗi mùa thu hoạch, giá thu mua tại vườn dao động hơn 15.000đ/kg.
Hiện nay, cam khắp nơi trên cả nước lưu thông tại thị trường Huế chứ không riêng gì cam Nam Đông. Điều này cho thấy một sự cạnh tranh về giá rất cao. Thương hiệu cam Nam Đông chưa mạnh nên có thể nói nó chỉ tiêu thụ ở thị trường nội tỉnh là chủ yếu, nơi mà nhiều năm qua người tiêu dùng đã biết tiếng cam Nam Đông. Trong điều kiện thị trường chưa được mở rộng nhưng theo đề án phát triển cam đến năm 2020, trên địa bàn huyện sẽ đạt diện tích 400 ha. Giả sử trong vài năm tới, tất cả diện tích này đến kỳ thu hoạch, cứ lấy mức bình quân 15 tấn/ha (có thể trừ một tỷ lệ nào đó diện tích được trồng mới và trồng thay thế) thì mỗi năm Nam Đông sẽ đưa ra thị trường khoảng 500 tấn cam. Con số này liệu có quá lớn đối với thị trường Thừa Thiên Huế?
NGUYỄN LÊ