Mỹ, Taliban tại vòng đàm phán thứ 5 hồi cuối tháng 2/2019 ở Qatar. Nguồn: Reuters
Việc giảm bạo lực, một điều kiện quyết định của thỏa thuận hòa bình dự kiến, đã bắt đầu vào lúc 19h30 giờ GMT ngày 21/2 (tức 2h30 sáng ngày 22/2 theo giờ Hà Nội), theo Hội đồng An ninh Quốc gia Afghanistan.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo hôm qua khẳng định, "sau khi thực hiện thành công thoả thuận “giảm bạo lực”, việc ký kết thỏa thuận hoà bình Mỹ-Taliban dự kiến sẽ được tiến hành. Chúng tôi đang chuẩn bị cho việc ký kết sẽ diễn ra vào ngày 29/2 tới".
Trong khi đó, phía Taliban phát đi tuyên bố nói rằng "cả hai bên sẽ tạo ra một tình huống an ninh phù hợp trước ngày ký kết thỏa thuận", "sắp xếp thả tù nhân" và chuẩn bị cho các cuộc đàm phán nội bộ Afghanistan.
Việc giảm bạo lực kéo dài một tuần sẽ đòi hỏi Taliban, Mỹ và các lực lượng liên kết với chính phủ Afghanistan phải chấm dứt phần lớn các hoạt động tấn công đã được lên kế hoạch trên toàn quốc. Thời kỳ này không được gọi là “ngừng bắn”, và các lực lượng Mỹ sẽ tiếp tục thực hiện các hoạt động chống khủng bố chống lại các nhóm như Nhà nước Hồi giáo IS và al-Qaeda ở Afghanistan. Nhà lãnh đạo Taliban cho biết, các bên đều có quyền tự vệ nhưng sẽ không có cuộc tấn công nào vào các vị trí của nhau trong 7 ngày này.
NATO, hiện có 16.000 binh sĩ ở Afghanistan, hoan nghênh những thông báo trên, gọi việc giảm bạo lực là một thử nghiệm quan trọng về sự sẵn sàng đóng góp cho hòa bình của Taliban. Phái đoàn Mỹ ở Afghanistan cũng hoan nghênh các thông báo được đưa ra hôm qua về vấn đề này.
Washington Post đưa tin rằng, nếu thoả thuận giảm bạo lực diễn ra tốt đẹp, các nhà đàm phán Mỹ và Taliban sẽ ký một thỏa thuận hòa bình vào cuối tháng. Thỏa thuận đó gần như giống hệt với thỏa thuận dự thảo mà 2 bên đạt được hồi tháng 9 năm ngoái.
Theo dự thảo thỏa thuận tháng 9/2019, Mỹ sẽ rút hàng ngàn binh sĩ để đổi lấy lời cam kết từ Taliban sẽ bắt đầu đàm phán với chính phủ Afghanistan và cam kết không chứa chấp các nhóm khủng bố với mục tiêu tấn công phương Tây.
Thỏa thuận dự thảo đó cũng tuyên bố Mỹ sẽ duy trì một lực lượng chống khủng bố nhỏ ở Afghanistan. Nhưng trong tuyên bố của Taliban hôm qua, nhóm này nói rằng thỏa thuận mới sẽ dẫn đến việc rút toàn bộ lực lượng nước ngoài, để người dân “có thể sống một cuộc sống hòa bình và thịnh vượng dưới bóng mát của hệ thống Hồi giáo”. Hiện giới chức Mỹ chưa cung cấp thêm thông tin chi tiết gì về thỏa thuận hòa bình này.
Thời kỳ giảm bạo lực diễn ra trong bối cảnh chính trị Afghanistan đang bị chia rẽ sâu sắc sau khi kết quả bầu cử mới được công bố gây ra nhiều tranh cãi.
Theo kết quả cuối cùng, Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani được tuyên bố là người chiến thắng khi giành được 50,64% số phiếu trong cuộc bầu cử hồi tháng 9 năm ngoái, trong khi đối thủ chính của Tổng thống Ghani - ông Abdullah Abdullah, giành được 39,52% số phiếu. Tuy nhiên, ông Abdullah phản đối kết quả bầu cử và tuyên bố rằng sẽ bắt đầu thành lập một chính phủ song song tồn tại của riêng mình.
Nhiều nhà phân tích cho rằng, nếu tình trạng hỗn loạn chính trị này kéo dài, nó sẽ làm phức tạp thêm các bước đi tiếp theo của chính phủ Afghanistan sau khi ký kết thỏa thuận hòa bình. Sau khi thỏa thuận được ký kết, chính phủ Afghanistan sẽ được giao nhiệm vụ thành lập một nhóm đàm phán trước khi tiến hành các cuộc đàm phán riêng với Taliban.
BẢO NGHI (Lược dịch từ Washington Post & Reuters)