Cá hồi Chinook - trung tâm của văn hóa, tín ngưỡng và chế độ ăn uống của nhiều bộ tộc đã mất 98% "dân số" do tác động của các đập thủy điện sông Klamath. Ảnh minh họa: Nông Nghiệp Việt Nam

Những nỗ lực trước đây nhằm giải quyết các vấn đề ở lưu vực Klamath đã thất bại trong bối cảnh nhiều năm căng thẳng về pháp lý và gây mất lòng tin giữa các bộ lạc, nhóm ngư dân, nông dân và các nhà bảo vệ môi trường.

“Việc dỡ bỏ đập này không chỉ là một dự án phả hủy một khối bê tông. Đó là một ngày mới và một kỷ nguyên mới,” Tù trưởng Bộ lạc Yurok, Joseph James nói. “Đối với tôi, đây là cơ thể của chúng tôi, có một dòng sông chảy tự do giống như những người đã đến trước chúng ta... Cuộc sống của chúng tôi sẽ phát triển mạnh mẽ khi những con đập này được phá dỡ.”

Một số bộ lạc khắp Oregon và California, các nhóm đánh cá và các nhà bảo vệ môi trường đã hy vọng sẽ thấy công việc phá dỡ bắt đầu sớm nhất là vào năm 2022. Nhưng những kế hoạch đó đã bị đình trệ vào tháng 7, khi các giới chức Mỹ quan ngại về năng lực tài chính của tổ chức phi lợi nhuận được thành lập để giám sát dự án.

Ủy ban Điều tiết Năng lượng Liên bang phải thông qua thỏa thuận này. Nếu được chấp nhận, điều này sẽ cho phép PacifiCorp và Berkshire Hathaway thoát khỏi việc quản lý những con đập cũ kỹ, vốn không hề mang lại lợi nhuận kinh tế cao.

Những con đập bị tháo dỡ này sẽ là bốn đập ở cực nam trong chuỗi sáu con đập được xây dựng ở Nam Oregon và xa Bắc California bắt đầu từ năm 1918. Chúng được chế tạo chỉ để phát điện. Chúng không được sử dụng để tưới tiêu và không kiểm soát được lũ lụt. Con đập thấp nhất trên sông, Iron Gate (Cổng sắt), không có “thang cá” hoặc máng bê tông để cá có thể vượt qua. Thực tế, những con đập này tạo ra hàng trăm dặm ngăn cách với môi trường sống tiềm năng cho cá và bãi đẻ của chúng, và quần thể cá đã giảm đến mức chóng mặt trong những năm gần đây.

Cá hồi là trung tâm của văn hóa, tín ngưỡng và chế độ ăn uống của nhiều bộ tộc trong khu vực, bao gồm cả Yurok và Karuk - cả hai bên tham gia thỏa thuận - và họ đã phải chịu đựng rất nhiều tổn thất vì mất mát đó. Cá hồi Coho từ sông Klamath được liệt kê vào danh sách đe dọa theo luật liên bang và California, và dân số của chúng trên sông đã giảm từ mức 52% xuống 95%. Cá hồi chinook mùa xuân, từng là loài lớn nhất của lưu vực Klamath, cũng đã giảm tới 98%.

Theo American Rivers, hơn 1.720 đập đã được phá dỡ trên khắp nước Mỹ kể từ năm 2012 và 26 bang đã tiến hành các dự án dỡ bỏ đập chỉ riêng trong năm 2019. Dự án sông Klamath sẽ là dự án tháo dỡ đập thủy điện lớn nhất cho đến nay trong lịch sử nước Mỹ.

Anh Tuấn (Lược dịch từ AP)

• Những “cửa ải” Tổng thống Biden phải đối mặt trong ngày đầu cầm quyền (23/01)
• Câu chuyện của cô gái Việt quyết ở lại Vũ Hán trong suốt 76 ngày phong tỏa (23/01)
• Hướng đến một ASEAN mạnh mẽ hơn hậu đại dịch (23/01)
• Biến thể SARS-CoV-2 mới tại Anh có thể dẫn tới tỷ lệ tử vong cao hơn (23/01)
• Tổng thống Biden hối thúc Thượng viện duyệt ngân sách đối phó với đại dịch toàn cầu (22/01)
• EU thắt chặt hạn chế đi lại với các điểm nóng về đại dịch (22/01)
• Việt Nam chia sẻ lo ngại về tình hình an ninh tại Cộng hòa Trung Phi (22/01)
• Cháy công ty sản xuất vaccine Covid-19 tại Ấn Độ, 5 người chết (22/01)