Khu xử lý rác thải rắn Lộc Thủy được đầu tư xây dựng năm 2011. Đây không phải là lần đầu khu xử lý rác này vấp phải sự phản ứng mà từ tháng 8/2014, người dân đã có phản ánh về mùi hôi phát tán. Sự việc đã đẩy lên cao điểm khi ngày cuối tháng hai vừa qua, người dân chặn xe không cho chở rác vào khu xử lý.
Điều đáng nói là chuyện bức xúc này không chỉ có ở thôn Nam Phước, xã Lộc Thủy mà đã từng xảy ra ở nhiều nơi. Cách đây mấy hôm, người dân thôn 4, xã Minh Sơn, huyện Triệu Sơn (Thanh Hóa) cũng đã dựng lán, cắt cử người canh gác chặn không cho xe tập kết rác vào bãi rác Đồi Mốc, bởi mùi hôi từ bãi rác đến mức không chịu nổi. Và ở nhiều tỉnh thành khác, rác thải sinh hoạt cũng đang là nỗi thách thức lớn với người dân và chính quyền địa phương.
Nghị định 38/2015/NĐ-CP của Chính phủ về Quản lý chất thải và phế liệu quy định rõ về yêu cầu bảo vệ môi trường đối với cơ sở xử lý chất thải rắn sinh hoạt, như: Có báo cáo đánh giá tác động môi trường; có hệ thống, thiết bị xử lý; có các công trình bảo vệ môi trường tại cơ sở xử lý chất thải đáp ứng yêu cầu kỹ thuật và quy trình quản lý theo quy định; có chương trình quản lý và giám sát môi trường. Nghị định cũng đã quy định về việc phân loại, lưu giữ chất thải rắn sinh hoạt. Theo đó, việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt phải được quản lý, giám sát, tuyên truyền và vận động tổ chức, cá nhân, hộ gia đình chấp hành theo quy định, bảo đảm yêu cầu thuận lợi cho thu gom, vận chuyển và xử lý…
Cái khó lớn nhất hiện nay là kinh phí cho việc đầu tư xây dựng cơ sở xử lý rác hiện đại, nhằm xử lý triệt để mùi hôi và ô nhiễm; đồng thời, tận dụng các chất thải có thể tái chế phục vụ cho sản xuất, sinh hoạt. Chẳng hạn như nhà máy đốt rác vừa được TP. Hồ Chí Minh chấp thuận chủ trương đầu tư tại Liên hiệp xử lý chất thải Phước Hiệp, huyện Củ Chi có trị giá lên đến 520 triệu USD. Đây là khoản đầu tư lớn, không dễ địa phương nào cũng kêu gọi được.
Tuy nhiên, với công nghệ xử lý rác đang áp dụng vẫn có thể hạn chế được ô nhiễm nếu tuân thủ đúng quy trình. Thực tế cho thấy, mùi hôi từ bãi rác bốc ra xuất phát từ xác động vật, thức ăn thừa… bị phân hủy. Những loại rác khác như bao ni lông, giấy, nhựa, sắt thép… thì không thể phát sinh mùi hôi. Cho nên, việc phân loại rác thải rắn sinh hoạt ngay từ đầu là hết sức cần thiết, tạo thuận lợi cho việc xử lý rác triệt để và tận dụng được các rác thải có thể tái chế. Muốn làm được điều này, đòi hỏi có sự phối hợp nhịp nhàng giữa các cá nhân, hộ gia đình với đơn vị vệ sinh môi trường. Bên cạnh đó, cần phát huy các mô hình xử lý rác tại các khu dân cư như mô hình lò đốt mi ni, chôn lấp hợp vệ sinh… để hạn chế quá tải cho các cơ sở xử lý rác. Chủ đầu tư, đơn vị vận hành các cơ sở xử lý rác cần tuân thủ các quy định của pháp luật về môi trường, tránh để xảy ra những bức xúc đáng tiếc xảy ra.
Đặng Thành