Thứ Tư, 27/10/2010 05:07
(GMT+7)
Nghĩa vụ của người quản lý di sản
TTH - * Cách đây 5 năm, bố mẹ qua đời để lại cho hai anh em tôi một ngôi nhà (các ông, bà nội, ngoại đều đã mất từ lâu), nhưng không có di chúc. Tạm thời chúng tôi thoả thuận chưa chia ngôi nhà mà để anh tôi quản lý và đứng tên tài sản này. Vừa qua, anh tôi đã thế chấp ngân hàng ngôi nhà để vay tiền sử dụng riêng cho bản thân, nhưng không hề hỏi ý kiến tôi. Vậy, việc anh tôi thế chấp nhà, nhưng chưa được sự đồng ý của tôi, như thế có hợp pháp không? Tôi phải làm gì để bảo vệ quyền lợi của mình trong trường hợp này? (N.Đ.H ở thị trấn Tứ Hạ, Hương Trà).
- ThS. LS Nguyễn Văn Phước, Trưởng Văn phòng Luật sư Huế: Bố mẹ bạn đã chết không để lại di chúc, nên theo quy định của pháp luật, ngôi nhà là di sản thừa kế để lại cho những người đồng thừa kế. Theo điểm a, khoản 1, điều 676 Bộ luật Dân sự (BLDS), bạn và người anh của bạn là những người thừa kế thuộc hàng thừa kế thứ nhất và có quyền ngang nhau đối với di sản là căn nhà, do bố mẹ để lại.
Theo thông tin bạn cung cấp, căn nhà đó chưa được chia và theo thoả thuận của hai anh em bạn thì ngôi nhà sẽ do người anh quản lý và đứng tên. Căn cứ khoản 1, điều 638 BLDS quy định: “Người quản lý di sản là người được chỉ định trong di chúc hoặc do những người thừa kế thoả thuận cử ra”. Như vậy, theo thỏa thuận của anh em bạn, trong trường hợp này, anh của bạn được xác định là người quản lý di sản chứ không phải chủ sở hữu ngôi nhà. Theo đó, anh của bạn phải thực hiện các nghĩa vụ của người quản lý di sản được pháp luật quy định và một trong những nghĩa vụ đó là: “Bảo quản di sản; không được bán, trao đổi, tặng cho, cầm cố, thế chấp và định đoạt tài sản bằng các hình thức khác, nếu không được những người thừa kế đồng ý bằng văn bản” (điểm b, khoản 1, điều 639 BLDS).
Căn cứ các quy định nêu trên, nếu người anh tự ý đem ngôi nhà để thế chấp vay tiền ngân hàng mà không được sự đồng ý của bạn (đồng thừa kế) bằng văn bản là trái với quy định của pháp luật và xâm phạm đến quyền lợi của bạn.
Để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình, bạn có thể khởi kiện ra toà án yêu cầu huỷ giao dịch thế chấp đó; trong đó, bạn cần chứng minh được việc người anh đứng tên ngôi nhà chỉ là theo thoả thuận của hai anh em bạn. Ngoài ra, bạn cũng có quyền khởi kiện yêu cầu toà án chia di sản thừa kế theo quy định của pháp luật. Lưu ý là việc yêu cầu chia thừa kế chỉ được thực hiện trong thời hạn mười năm, kể từ thời điểm bố mẹ của bạn mất (điều 645 BLDS).
Bùi Vĩnh (ghi)