Tình trạng lấn chiếm vỉa hè kinh doanh rất phổ biến ở TP Huế

Có lẽ chưa có chủ đề nào được nói nhiều, nhắc nhiều như vấn đề lập lại trật tự đô thị. Cũng chính sự chỉ đạo quyết liệt từ các cấp ủy Đảng, chính quyền, sự tập trung ra quân của các lực lượng chức năng nên trật tự đô thị trên địa bàn thành phố Huế có nhiều chuyển biến. Tuy nhiên, những kết quả đạt được dường như vẫn chưa đạt yêu cầu. Liên quan đến lập lại trật tự đô thị, đã có hàng chục hội nghị lớn nhỏ được tổ chức, nhiều giải pháp cũng được nêu ra nhằm tháo gỡ những khó khăn. Ví như, một giai đoạn các đơn vị cấp phường “kêu ca” thiếu nhân lực, phương tiện…thì đến thời điểm này những vấn đề đó đã được khắc phục, bổ sung đầy đủ. Sau khi thành lập các Đội trật tự đô thị, hầu hết các phường đã mua sắm phương tiện… Thực tế, dù đã đáp ứng được những yêu cầu trên thì trật tự đô thị vẫn chỉ được vãn hồi ở mức độ và thời điểm nhất định. Những gì diễn ra phía sau những cuộc ra quân xử lý rầm rộ thì ai cũng thấy: mọi thứ đâu lại vào đấy. Phải chăng, chính sự làm việc theo kiểu nửa vời, “đánh trống bỏ dùi” khiến hiệu quả đạt được không cao, người dân ngày càng “nhờn luật”, tình trạng lấn chiếm lòng đường, vỉa hè, công viên càng bành trướng, việc xử lý lại càng khó khăn.

Làm gì để xử lý rốt ráo vấn đề, để đô thị Huế ngày càng văn minh hơn, bảo đảm trật tự - mỹ quan!? Câu hỏi đặt ra từ lâu nhưng chưa có lời giải, bởi đôi lúc chúng ta chưa nhìn nhận nghiêm túc, chưa xem đó là trách nhiệm mà đơn thuần “nói chỉ để nói”, hay làm để cho có. Một vấn đề nữa không kém phần quan trọng là, xác định rõ quan điểm về những vấn đề được xem là nhạy cảm và chưa rõ ràng. Đầu tiên, đó là vấn đề cho thuê vỉa hè. Lâu nay, sử dụng vỉa hè để kinh doanh buôn bán, đậu đỗ phương tiện là một nhu cầu. Thậm chí, nhiều người còn cho rằng hàng ăn vỉa hè là một loại hình văn hóa có những nét đặc sắc riêng. Vậy nhưng, nếu như tất cả các vỉa hè đều được sử dụng tràn lan thì nó sẽ mất hết chức năng vốn có, lập tức trở thành nhà hàng hay chợ cóc. Hệ quả là, người đi bộ phải xuống lòng đường do không còn lối đi, bộ mặt đô thị sẽ trở nên nhếch nhác, lộn xộn, hiệu lực pháp luật bị giảm sút. Nếu không cẩn trọng, có khi công tác quản lý trật tự đô thị đi vào ngõ cụt!

Vấn đề là, chúng ta cần phải nhanh chóng khẳng định và nhất quán với quan điểm nên hay không nên cho thuê vỉa hè để kinh doanh. Trong bối cảnh hiện nay, nếu tuyệt đối không thì e rằng rất khó, bởi thành phố có quá nhiều người dân bám vào vỉa hè để mưu sinh. Không cho họ sử dụng vỉa hè chắc chắn đời sống của bộ phận đông đảo này sẽ gặp khó khăn, giải quyết an sinh xã hội càng không đơn giản. Hơn nữa, có cầu thì ắt có cung, rất khó cấm đoán hoàn toàn khi nhu cầu xã hội về kinh doanh, buôn bán trên đường phố vẫn còn. Một khía cạnh khá nhạy cảm mà lâu nay dư luận “lời ra tiếng vào” cũng cần được làm rõ. Đó là, có hay không việc hậu thuẫn trong vấn đề lờ đi để người dân được kinh doanh. Dĩ nhiên, phải trả phí cho việc lờ đi có chủ ý này (!?) Suy nghĩ này không phải là không có cơ sở khi vi phạm diễn ra công khai, thậm chí ngay sát các trụ sở cơ quan công quyền. 

Để tránh những suy nghĩ không đáng có, đã đến lúc chúng ta cần minh bạch trong việc cho thuê vỉa hè để kinh doanh. Ở đây, phải xác định cụ thể khu vực, đối tượng, thời điểm được kinh doanh, nghĩa là phải ban hành quy chế cụ thể để đưa ra danh mục các tuyến đường, đối tượng được phép thuê để kinh doanh, nghĩa là sử dụng vỉa hè phải có điều kiện.

Vài năm nay, thành phố đã lên dự thảo và có ý định ban hành quy chế về cho thuê vỉa hè để kinh doanh, với mục đích vừa quản lý được nhu cầu sử dụng vỉa hè của người dân vừa có thêm kinh phí để phục vụ cho công tác quản lý đô thị. Trước khi ban hành quy chế này, Phú Hội được chọn là phường đầu tiên triển khai thí điểm. Trong hơn 2 năm triển khai, kết quả đạt được không mấy khả quan, đặc biệt là trong vấn đề mỹ quan và trật tự đô thị ở những tuyến đường thí điểm. Hình ảnh người dân kê bàn ghế, giăng mắc mái, bạt một cách bừa bãi, nước thải vẫn đổ vô tội vạ ngay bên vệ đường… khiến nhiều người hoài nghi về tính khả thi của Đề án và cũng là lý do quy chế cho thuê vỉa hè vẫn chưa được thành phố ban hành.

Những nỗ lực trong việc đưa ra nhiều biện pháp thời gian qua chứng tỏ trật tự đô thị luôn là vấn đề được lãnh đạo thành phố hết sức quan tâm. Thành ủy cũng đã có nghị quyết và chương trình giám sát cụ thể về lĩnh vực này đối với các phường. Đã có ít nhất 10 phường trọng điểm đã được tổ công tác của Thành ủy thực hiện giám sát trong 2 năm 2012 – 2013, và công việc này vẫn sẽ tiếp tục trong thời gian tới. Ngay sau khi phân công cũng như quy trách nhiệm cho các lực lượng phạm vi địa bàn, tới đây UBND thành phố sẽ có giải pháp mạnh hơn đối với người đứng đầu các đơn vị không kiểm soát được tình trạng vi phạm trật tự đô thị do mình phụ trách. Hy vọng, những biện pháp này sẽ có đủ “sức nặng” để trật tự đô thị thời gian tới có chuyển biến thực chất, chứ không “nửa vời” như hiện nay.

Quang Phong